روزنامه نقد حال، شمارۀ 1402
اهميت و کارکرد «برندسازي» در رونق‌دهي به اقتصاد و اشتغال منطقه بر کسي پوشيده نيست. در اين راستا، سال‌هاست که بسياري از انديشمندان و مسوولان دلسوز بر اين مهم تاکيد مي‌کنند. با وجود اين در برخي موارد، شاهد «برندسوزي» هستيم!
از گذشته‌ها، يکي از محصولات شناخته‌شده و سوغات کرمانشاه «روغن حيوانيِ کرمانشاهي» بوده است. همه‌جا روغن حيواني توليد مي‌شود اما تمايز عطر و طعم روغن کرمانشاهي با روغن‌هاي حيواني توليدشده در ساير مناطق نيازي به توضيح ندارد. اين تمايز اولا، حاصل گياهان کوهستان‌هاي اين منطقه است که دام‌هاي استان از آنها تغذيه مي‌کرده‌اند و ثانيا، ناشی از جزئيات متفاوت و تعيين‌کننده‌اي است که در فرايند توليد روغن در اين استان لحاظ مي‌شوند.
متاسفانه، چيزي که در نتيجه‌ي تلاش گذشتگان و به‌حق براي استان کرمانشاه به سرمايه‌ي نمادين و بِرَند تبديل شده است در حال تضعيف است؛ کارخانه‌ي توليد روغن حيواني نيک‌منش تهران با حجم فروش بالا در پايتخت، بر روي سايت اينترنتي خود را «توليد‌کننده روغن حيواني کرمانشاهي» معرفي و در قسمت «تاریخچه و معرفی سازمان» سایت خود به صراحت نوشته است: «روغن حیوانی در کشورمان ایران با نام روغن کرمانشاهی شناخته می شود.»! این شرکت بر روي قوطي‌هاي خود نیز عبارت «روغن حيوانيِ کرمانشاهي» را درج کرده است.
در ميان مردم تهران به مرور اين تصور دارد شکل مي‌گيرد که روغن کرمانشاهي با روغن‌هاي حيواني توليدشده در ساير مناطق هيچ تفاوت خاصي ندارد و رواج اين عبارت صرفا به اين خاطر بوده که در گذشته، روغن حيواني تهران عمدتا از کرمانشاه تامين مي‌شده است و به همين خاطر، مردم براي نام بردن از روغن حيواني (در تمايز با روغن‌هاي گياهي) به محل توليد و ارسال آن (شهر کرمانشاه) اشاره مي‌کرده‌اند.
اين در حالي است که نه‌تنها براي توليدکنندگان روغن کرمانشاهي يا نه‌تنها براي کرمانشاهيان، بلکه براي هر کسي که يک‌بار روغن کرمانشاهي را ميل يا حتي استشمام کرده باشد، تمايز روغن حيواني کرمانشاهي با روغن‌هاي توليدي ساير مناطق قابل انکار نيست.
با توجه به اهميت «برندسازي»، اين که بخش قابل توجهي از مردم کرمانشاه (اعم از ساکنان شهر يا روستا) به‌طور مستقيم يا غيرمستقيم از قِبَل توليد و فروش روغن حيواني امرار معاش مي‌کنند و نيز وضعيت نابسامان اشتغال و اقتصاد استان، پيشنهاد و درخواست مي‌کنم که از سوءاستفاده از نام، شهرت و اعتبار روغن کرمانشاهي توسط توليدکنندگان ساير مناطق جلوگيري شود.
همان‌طور که حتما مي‌دانيد، سرمايه‌هاي نمادين و برندهاي بومي، علاوه بر آثار اقتصادي و اشتغال‌زايي، کارکرد اجتماعي و هويتي نيز دارند که بسيار مهم‌تر است.
بديهي و مسلم است که همگان حق دارند به توليد روغن حيواني بپردازند و اميدواريم کسب‌وکار آنها براي خودشان، براي مصرف‌کنندگان و براي کل جامعه پرخير و برکت باشد، اما هيچ‌کدام از اينها به‌معناي جواز سوءاستفاده از شهرت و اعتبار يک منطقه‌ي خاص (آن هم به‌صورت رسمي) نيست.
دلسوزان ايران عزيز متوجه هستند که اصرار بر حفظ سرمايه‌هاي نمادين محلي و منطقه‌اي به مثابه «تضعيف ساير مناطق کشور به خاطر يک منطقه‌ي خاص» نيست بلکه خير و صلاح ايران ايجاب مي‌کند که برندهاي محلي و نمادهاي هويتي اعضاي اين خانواده بزرگ پاس داشته شوند.
متاسفانه برخي خرده‌فروشان سراسر کشور، گردوي خود را به‌عنوان گردوي تويسرکان، انار خود را به عنوان انار ساوه، خربزه را به‌عنوان خربزه‌ي مشهد، روغن را به عنوان روغن کرمانشاهي و... مي‌فروشند، اين کار هرچند غيراخلاقي است اما خيلي تفاوت دارد با اين که کارخانه‌اي بزرگ در تهران به‌دروغ از عبارت «کرمانشاهي» بر روي قوطي‌هاي روغن حيواني خود استفاده کند.
نمايندگان محترم مردم کرمانشاه در مجلس شوراي اسلامي، اتاق بازرگاني و متوليان اقتصاد و اشتغال استان كه به مصائب و مسائل اقتصادي كرمانشاه واقف هستند بايد به مساله‌ي مهم برندسوزي توجه داشته باشند و مانع از آن شود چرا كه «برندسازي» سال‌ها و بلكه قرن‌ها طول مي‌كشد و شايسته نيست چيزي كه چندين قرن براي ساخته‌شدن‌اش زمان صرف شده در طي چند سال و با اهمال‌كاري عده‌اي و به‌دليل سودجويي شخصي براي هميشه بسوزد و از بين برود.
پيشاپيش از پيگيري شما گراميان جهت حذف واژه‌ي «کرمانشاهي» از روي قوطي‌هاي شرکت نيک‌منش (و هر توليدکننده‌ي احتمالي ديگري که همين خطا و سوءاستفاده را مرتکب شود)، حراست از سرمايه‌هاي نمادين کرمانشاه و حرکت به‌سوي نهادينه‌سازي برندهاي ملي و بين‌المللي براي استان سپاسگزارم.
با سپاس از مهندس داریوش پناهی (دبیر سابق اتاق بازرگانی کرمانشاه) که پیش از انتشار یادداشت آن را مطالعه و تأیید کردند.
سایر یادداشت‌هایم را می‌توانید از طریق پیوند‌های زیر ببینید:
صفحه‌ام در اینستاگرام (فعّال نیست)
صفحه‌ام در ریسرچ‌گیت (مقاله‌های علمی)
