گفتاردرمانی چیست؟
گفتاردرمانی به حرف زدن ، ارتباط برقرار کردن با دیگران و مشکلات خوردن کمک می کند. مهم نیست که چه چیزی باعث به وجود آمدن مشکل شده، گفتاردرمانی می تواند کیفیت زندگی را بهبود دهد. از سنین نوزادی تا بزرگسالی می توانند به گفتاردرمانی مراجعه کنند.
گفتاردرمانی یک رشته ی توانبخشی است و در دانشگاه های علوم پزشکی به دانشجویان این تخصص را آموزش می دهند.
گفتاردرمانی چیست؟
گفتار درمانی یک رشته ی توانبخشی از زیر شاخه های دانشگاه علوم پزشکی است. گفتاردرمانگر بر روی درمان و بهبود توانایی صحبت کردن و استفاده کردن از بقیه مهارت های زبانی کار می کند. اگر مشکلات بلع و خوردن نیز در فضای دهانی وجود داشته باشد، بر عهده گفتاردرمانی است. همچنین گفتاردرمانی بر روی مهارت های حافظه و حل مسئله، یادگیری در سنین مدرسه تاثیر گذار است.
معمولا گفتاردرمانگر ها پس از تشخیص مشکل، تمرین های را انجام می دهند که دقیقا بتواند مشکل شما را حل کند. مثلا گاهی ممکن است تمرینی برای حرف زدن کودک بدهد؛ یا گاهی روی مهارت های فهمیدن زبان کار کند. تشخیص این تمرینات به عهده بهترین متخصص گفتاردرمانی است.
گفتاردرمانی چه چیزهایی را درمان می کند؟
· مهارت های زبانی اولیه (برای حرف زدن و برقراری ارتباط با دیگران در کودکان یا بزرگسالان بعد از آسیب سر)
· چگونه از حنجره و صدای خود استفاده کنند. ( خوانندگان، معلم ها، بیماران فلجی تار صوتی، افرادی که تغییر جنسیت داده اند.)
· درک زبان ( چگونه کلمه ها را بفهمیم، رفتار ها را تفسیر کنیم و دستورات را اجرا کنیم)
· روانی ( خوب و راحت حرف بزنیم، ناروانی مثل لکنت، یا بیماری پارکینسون است)
· واضح بیان کنیم. ( کلمه ها را صحیح تلفظ کنیم و منظورمان را به راحتی به دیگران برسانیم.
چگونه بفهمیم به گفتاردرمانی نیاز داریم؟
آسان ترین راه فهمیدن بهترین گفتاردرمانی این است که به بهترین متخصص گفتار درمانی مراجعه کنید و تست های گفتاردرمانی را انجام بدهید. بیشتر مواقع کارشناسان خانه های بهداشت، مربی های مهد کودک و پزشکان و معلم ها به شما پیشنهاد می دهند تا یک ارزیابی توسط گفتاردرمانگر انجام بدهید. راه دیگر آن مقایسه مهارت های گفتاری و زبانی و خوردن کودکتان با دیگر کودکان است و اگر احساس کردید که تفاوتی وجود دارد بهتر است یک ویزیت گفتاردرمانی بشوید.
فرزند ما سرمایه ی ارزشمند و دوست داشتنی ما در زندگی است. گاهی پیش می آید که ما تفاوت کودکمان را از زبان کسی می شنویم یا خودمان متوجه آن می شویم؛ اما چون قبول اینکه کودک شاید مسئله ای داشته باشد برای ما سخت است؛ ما خودمان را به نشنیدن و ندیدن می زنیم و ترجیح می دهیم زندگیمان به شکل گذشته ادامه پیدا کند. بهتر است واقع بینانه زمان طلایی رشد گفتار کودک را از دست ندهیم.
گفتار درمانی چه کاری می کند؟
گفتار درمانی روی توانایی حرف زدن کودک و مهارت های ارتباطی و زبانی همینطور مشکلات بلع و خوردن کار می کند. این که چه تمرینی را گفتاردرمانگر انتخاب می کند به عوامل زیادی ربط دارد مثل: سن ، وضعیت سلامتی و خلقی ، مشکلات رفتاری کودک و شرایط خانواده.
گفتاردرمانگر ممکن است در پروسه بهبودی شما را به متخصصین دیگری هم ارجاع بدهد. همکاران گفتاردرمانی معمولا از رشته های کاردرمانی، روانشناسی، پزشکی، فیزیوتراپی و شنوایی شناسی هستند. مطمئن باشید که گفتاردرمانگر شما تلاش می کند تا بهترین کار را برای شما انجام بدهد.
چه مشکلاتی را گفتاردرمانگر درمان می کند؟
گفتاردرمانی برای هر کسی که مشکل ارتباطی دارد کمک کننده است. برای تعریف بهتر مشکل ارتباطی بهتر است بگوییم که هر کلمه ای که از دهان شما بیرون می آید برای برقراری ارتباط است. گفتاردرمانی شامل کار بر روی ارتباطات کلامی، نوشتاری و اشاره ها است. همین طور مشکلات جویدن و بلع مواد جامد، مایع و پوره ها را نیز شامل می شود. گفتاردرمانی برای مشکلات شبیه زیر تجویز می شود:
اختلالات شناختی- ارتباطی : اوتیسم و بیشفعالی و مشکلات هوش جز این دسته حساب می شوند.
آفازی: افرادی که آسیب به سر ، سکته مغزی و تومور مغزی را تجربه کرده اند جزو این دسته حساب می شوند.
دیزآرتری: افرادی که فلجی تار های صورتی، فلج مغزی و یا بیماری پارکینسون، آلزایمرو... را دارند در این گروه جای می گیرند.
اختلال وضوح گفتار: اکثرا این دسته را کودکان در می گیرند. آپراکسی گفتار جزو این دسته است.
اختلال روانی گفتار: گفتار روان در برقراری ارتباط بسیار مهم است، افراد با لکنت و یا افرادی که اختلال کلاترینگ را دارند از مشکل روانی گفتار رنج می برند.
اختلال درکی
اختلال بیانی
اختلال یادگیری
اختلال تشدید گفتار
اختلال بلع
اختلال جویدن.
کجا گفتاردرمانی ببریم؟
گفتاردرمانی می تواند در مکان های مختلفی برگزار شود. به صورت کلی گفتاردرمانی در کلینیک از همه ی انواع آن شایع تر است. گفتاردرمانی در مدرسه های استثنایی و مهدکودک نیز وجود دارد. مثل تمامی رشته های دیگر گفتاردرمانی در منزل نیز وجود دارد. گفتاردرمانی آنلاین هم برای کسانی که به بهترین متخصص گفتاردرمانی دسترسی ندارند پیشنهاد می شود. همه ی تمریناتی که گفتاردرمانگر به شما می دهد را باید در خانه با کودک یا بزرگسال انجام دهید تا در خانه بتواند به صورت درست ارتباط کلامی یا اشاره ای و متنی انجام دهد. بهترین مکان درمان گفتار درمانی در منزل است. از آنجایی که مشکلات گفتار و زبان در نهایت باید در خانه حل شود بهتر است در خانه هم درمان را شروع کرد.
سخن آخر:
بهترین گفتاردرمانی کسی است که این رشته را تحصیل کرده و شما می توانید اسم و فامیل شخص را در اینترنت جست و جو کنید و از وب سایت نظام پزشکی صلاحیت بالینی فرد را مشاهده کنید. گفتاردرمانی نیاز به زمان، تلاش و تمرین دارد. در پروسه گفتار درمانی صبور باشید و اگر احساس می کنید با گفتاردرمانگر خود مشورت کنید تا از برنامه های درمانی اش آگاه شوید.
درباره نویسنده:
سارا مرادی، نویسنده این مقاله، دانش‌آموخته رشته گفتاردرمانی از دانشگاه علوم پزشکی شهر تهران است. او با تجربه و علاقه‌مندی به زمینه‌های مختلف توانبخشی گفتاری، به ارائه اطلاعات کاربردی و علمی برای بهبود زندگی افراد دارای مشکلات گفتاری می‌پردازد.
