در این مقاله قصد داریم به بررسی انواع مهریه و نکات مهم آن بپردازیم:
مهریه حقوق مالی زن است که به‌موجب جاری‌شدن عقد نکاح به زوجه تعلق می‌گیرد، پرداخت مهریه به عهده مرد می‌باشد و زمانی که زن مهریه خود را تقاضا کرد، مرد موظف است تمام‌وکمال مهریه را به ایشان تقدیم کند.
مهریه انواعی دارد که بر اساس شرایط مالی و از نظر تعیین مهر در نکاح به چند دسته تقسیم می‌شود که در مقاله زیر با انواع و شرایط تعلق هر کدام به‌صورت واضح بحث می‌کنیم.
این مقاله برای راهنمایی شما در جهت تشخیص مهریه و آگاهی شما در ارتباط با حق خود نوشته شده است؛ بنابراین به شما پیشنهاد می‌کنیم مقاله مراحل اجرای مهریه و نکات آن را نیز مطالعه نمایید.
مهریه به مالی گفته می‌شود که معلوم و دارای ارزش مالی و قابل تملک است و در زمان وقوع عقد با توافق طرفین به‌عنوان حق قانونی زن مشخص می‌گردد. مهریه حق زن است و او می‌تواند بلافاصله پس از عقد آن را مطالبه کند، به‌طوری‌که حتی در صورت مرگ مرد، زوجه می‌تواند مهریه خود را از ورثه وی مطالبه کند.
ویژگی‌هایی که برای تعیین مهریه در نظر گرفته می‌شود عبارت‌اند از:
1- قابل تملک باشد: مهریه باید قابل نقل‌وانتقال باشد تا بتوان آن را به زن منتقل کرد و او مالک آن شود.
2- مالیت داشته باشد: مهریه باید دارای ارزش مالی باشد تا مورد معامله قرار گیرد؛ بنابراین چیزی را که ارزش مالی ندارد، نمی‌توان به‌عنوان مهریه تعیین کرد.
3- معلوم و معین باشد: مهریه باید برای زن و مرد مشخص و معلوم باشد و مرد بتواند آن را به زن بپردازد.
درصورتی‌که مهریه دارای یکی از این مشخصات نباشد، باطل بوده و زن نمی‌تواند آن را مطالبه کند.
درخواست مشاوره حقوقی https://vakilbashi.org/lawyers
مهریه بر اساس شرایط مالی به مهریه عندالاستطاعه و عندالمطالبه تقسیم می‌شود:
عندالاستطاعه به معنی توانایی است و مهریه عندالاستطاعه به معنای توانایی مالی می‌باشد؛ بنابراین مطالبه این نوع مهریه بستگی به توانایی مالی مرد دارد، یعنی در صورتی قابل مطالبه خواهد بود که مرد قادر به پرداخت آن باشد. بهتر است زوجه قبل از درخواست این‌گونه مهریه ابتدا وضعیت مالی مرد در پرداخت مهریه را اثبات نماید.
مهریه‌ای است که هر زمان زوجه در زندگی مشترک برای مطالبه آن اقدام نماید، مرد باید آن را پرداخت کند، حتی اگر مرد توانایی پرداخت آن را نداشته باشد می‌تواند از طریق اعسار از مهریه وضعیت مالی خود را با استفاده از اظهارنامه، مدارک بانکی و شاهدین اثبات کند. اگر اعسار وی رد شود، مرد مکلف به پرداخت مهریه می‌شود.
هر دو نوع مهریه قابل مطالبه است و تحت هر شرایطی مرد باید مهریه را پرداخت کند، اگر در این راستا به مشکل برخوردید از وکلای متخصص وکیل‌باشی مشاوره بگیرید تا شما را برای رسیدن به عدالتی که لایق آن هستید، راهنمایی کنند.
اگر مهریه در زمان عقد نکاح مشخص نشده باشد، باز هم حق قانونی زوجه است و به او تعلق می‌گیرد. در چنین شرایطی چند راه برای تعیین مهریه وجود دارد عبارت‌اند از:
در مواقعی که مهریه در عقد نکاح تعیین نشده باشد به زن مهرالمثل تعلق می‌گیرد که چندین حالت دارد:
1- درصورتی‌که عقد نکاح به‌درستی منعقد نشده باشد.
2- در مواقعی که نزدیکی بین زوجین رخ‌داده است.
3- در مواردی که مهریه معلوم نباشد و یا ارزش مالی نداشته باشد.
میزان مهرالمثل بر اساس وضعیت زن از لحاظ سن، تحصیلات، موقعیت خانوادگی و اجتماعی وی تعیین می‌شود، تعیین میزان مهرالمثل، از طریق کارشناس رسمی دادگستری انجام خواهد شد.
در واقع همان مهریه‌ای است که اکثر افراد، در زمان جاری‌شدن عقد نکاح با توافق طرفین مشخص کرده و آن را در سند ازدواج ثبت می‌کنند.
در مهرالمسمّی درصورتی‌که طلاق بعد از رابطه زناشویی باشد زن تمام مهریه را می‌تواند مطالبه کند، اگر قبل از طلاق، نزدیکی رخ نداده باشد زن مستحق نصف مهریه است.
درصورتی‌که مرد مهر‌المسمی را پرداخت نکند، زن می‌تواند از طریق وکلای خبره با استفاده از ضمانت اجراهای قانونی مبلغ مهریه را از مرد دریافت کند.
طبق ماده ۱۰۹۳ قانون مدنی اگر مهر در زمان عقد تعیین نشده باشد و شوهر قبل از رابطه زناشویی همسر خود را طلاق دهد، زن قادر به دریافت مهرالمتعه خواهد بود. برای تعلق‌گرفتن مهر المتعه سه شرط لازم و ضروری است:
1- مهریه در زمان عقد تعیین نشده باشد.
2- رابطه زناشویی بین زوجین رخ نداده باشد.
3- در تعیین مهرالمتعه وضعیت اقتصادی مرد در نظر گرفته می‌شود.
مهریه‌ای است که در منابع فقهی به‌عنوان مهریه دختران پیامبر نام‌برده‌شده است که میزان آن ۵۰۰ درهم نقره یا ۱۲۵۰ گرم نقره خالص می‌باشد که محاسبه آن با نوسانات بازار لحاظ می‌شود.
قابل به ذکر است که تعریف مهر السنه در قانون مدنی ذکر نشده؛ اما قابل مطالبه است.
در مواقعی که دختر و پسر در تعیین مهریه توافق نکرده باشند و ازدواج صورت بگیرد، شخص ثالثی را برای تعیین‌کردن مهریه در نظر می‌گیرند.
اگر در مسیر مطالبه مهریه خود دچار مشکل شدید نگران نباشید؛ زیرا وکیل‌باشی با مشاورین متخصص خود شما را در مسیر حقوقی‌تان راهنمایی می‌کند.
مطابق ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی، زن مالک مهریه است و می‌تواند هر طور که می‌خواهد در آن تصرف کند. اگر مهریه وجه رایج باشد، باتوجه‌به تغییر قیمت سالانه از زمان تعیین تا زمان عقد، توسط بانک مرکزی محاسبه می‌شود.
قابل به ذکر است که در قانون جدید حکم حبس در خصوص مهریه، شامل تمام کسانی که بدهی مهریه دارند، نمی‌شود. تنها درصورتی‌که مبلغ مهریه در عقد نکاح دایم ۱۱۰ سکه باشد، مرد مشمول اجرای حکم عدم پرداخت مهریه می‌شود.
لازم الذکر است که زوجه فقط می‌تواند ۱۱۰ سکه از زوج مطالبه کند، درصورتی‌که مرد توانایی مالی کافی برای پرداخت مهریه نداشته باشد مهریه عندالاستطاعه در نظر گرفته می‌شود. همچنین زوج تنها برای ۱۱۰ سکه آزادی می‌تواند دادخواست اعسار ارائه دهد و آن را قسط‌بندی کند.
توجه داشته باشید که بهترین مهریه، 110 سکه بهار ازادی است چون آن را به راحتی می‌توان مطالبه کرد.
مطابق قانون مدنی در سه حالت مهریه به زوجه تعلق نمی‌گیرد:
اگر یکی از زوجین قبل از تعیین مهر و قبل از نزدیکی بمیرد، زن مستحق هیچ‌گونه مهری نیست.
درصورتی‌که عقد نکاح، اعم از دائم یا منقطع، باطل بوده و نزدیکی واقع نشده زن حق مهر ندارد و اگر مهر را گرفته شوهر می‌تواند آن را استرداد نماید.
در صورت علم زن به فساد نکاح و وقوع نزدیکی زن هیچ‌گونه حقی ندارد.
در این مقاله از وکیل‌باشی تلاش کردیم انواع مهریه را برای آگاهی بیشتر شما شرح دهیم، همچنین تأکید کردیم که مهریه باید چگونه تعیین شود و در چه صورت به زوجه تعلق نمی‌گیرد. این مقاله برای راهنمایی شما در ارتباط با مهریه نوشته شده است، امیدواریم برای شما مفید و کاربردی واقع شده باشد. اگر پرسشی در این زمینه دارید، می‌توانید در قسمت نظرات برای ما بنویسید تا از طریق وکلا و مشاورین متخصص ما، به پاسخ خود دست یابید.
منبع: https://vakilbashi.org/
نویسنده: ماهک حقیقی
وکیل باشی، سامانه هوشمند و الکترونیک حقوقی است که قراردادها، فرمها و لوایح قضایی را به همراه آموزشهای تصویری در اختیار شما قرار می‌دهد که همگی توسط وکلای متخصص و پایه یک ارائه شده است. همچنین شما می‌توانید سؤالات حقوقی خود را به صورت رایگان در سامانه چراغ بپرسید و بهترین پاسخ را دریافت کنید؛ یا با بهترین وکیل در زمینه ی موضوع خود مشاوره حقوقی آنلاین و تلفنی انجام دهید.
