اثبات تمکین یا عدم تمکین یکی از چالشهای مهم در پروندههای دادگاه خانواده به شمار میآید و گواهی پزشکی قانونی به عنوان مهمترین سند بالینی برای این منظور مطرح است. این گواهی معیاری عینی برای قاضی فراهم میکند تا تصمیمی عادلانه درباره ادعای تمکین یا عدم تمکین اتخاذ نماید. آشنایی با مراحل اخذ گواهی پزشکی قانونی در تمکین، مستندات مورد نیاز و نکات مربوط به تنظیم شکایت، گامی اساسی در جهت تضمین حقوق هر دو طرف محسوب میشود پس ادامه این متن را از دست ندهید.
گواهی پزشکی قانونی در تمکین، سند رسمی است که توسط سازمان پزشکی قانونی کشور صادر میشود و موارد زیر را بررسی میکند:
توانایی جسمی یا روانی زن برای انجام وظایف زناشویی
وجود بیماریهای صعبالعلاج یا مزمن
مشکلات جنسی یا ناتوانیهای فیزیکی
کاربرد اصلی گواهی پزشکی قانونی در تمکین برای زوجه، اثبات عذر موجه برای عدم تمکین (مثل بیماریهای زنانگی شدید) و پیشگیری از حکم تمکین در صورت وجود مشکلات پزشکی و برای زوج اثبات ناتوانی جنسی همسر (در موارد درخواست فسخ نکاح) است.
گواهی پزشکی قانونی در تمکین به تنهایی دلیل محکمهپسند است و باید توسط پزشکی قانونی تأیید شود. در صورتی که تأیید شود، زن نفقه خود را حفظ میکند.
گواهیهای عادی پزشکی فاقد اعتبار قانونی هستند و فقط گواهی پزشکی قانونی معتبر است. در صورت فوریت میتوان درخواست تسریع در صدور گواهی داد.
موارد نیاز به گواهی پزشکی قانونی در تمکین در ادامه آورده شدهاند.
1. ادعای بیماری جسمی یا روانی زن:
بیماریهایی مثل:
فیبروم پیشرفته
اندومتریوز شدید
عفونتهای مزمن دستگاه تناسلی
نارسایی قلبی پیشرفته
سرطان تحت درمان
بیماریهای خودایمنی فعال
افسردگی شدید با گواهی روانپزشک
اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)
روانپریشی حاد
2. ادعای خشونت خانگی یا آسیبدیدگی:
مثل:
آثار ضرب و جرح روی بدن
شکستگیهای ناشی از خشونت
سوختگیهای عمدی
آسیبهای روانی ناشی از آزار
3. عدم امکان نزدیکی به دلایل پزشکی:
که میتواند به دلایل زیر باشد:
واژینیسموس شدید
دیسپارونی (درد مزمن هنگام رابطه)
ناهنجاریهای مادرزادی دستگاه تناسلی
بیماریهای مقاربتی فعال
4. ادعای عدم صلاحیت مرد برای تمکین:
میتواند به دلیل بیماریهای مسری، مشکلات جنسی یا رفتارهای پرخطر مرد باشد. برای مثال:
ایدز/HIV مثبت
هپاتیت B/C فعال
سفلیس درماننشده
ناتوانی جنسی پایدار
انزال زودرس شدید
بیماریهای مقاربتی
اعتیاد تزریقی
رفتارهای سادیستی
اختلالات روانی کنترلنشده
مرحله اول: اقدام قضایی:
1. تقدیم دادخواست به دادگاه خانواده:
در صورت درخواست زن موضوع آن "عدم امکان تمکین به دلایل پزشکی" و در صورت درخواست مرد موضوع آن "اثبات توانایی زن برای تمکین" است.
2. ضمیمه کردن مدارک اولیه:
مثل:
گواهی پزشکان معالج (در صورت وجود)
مستندات درمانی و پرونده پزشکی
شناسنامه و عقدنامه
مرحله دوم: دستور دادگاه:
1. صدور معرفی نامه توسط قاضی:
در این مرحله مشخصات دقیق معاینه مورد نیاز است و یک مهلت قانونی برای مراجعه (معمولاً 10 روز) تعیین میشود.
2. تعیین پزشکی قانونی محل:
معمولاً در مرکز استان تعیین میشود اما در موارد خاص امکان معاینه در شهرستان هم وجود دارد.
مرحله سوم: معاینه تخصصی:
1. مراجعه به پزشکی قانونی با مدارک:
معرفی نامه قضایی
کارت ملی و شناسنامه
کلیه مدارک پزشکی
2. انجام معاینه توسط متخصص و بررسی پرونده پزشکی و همچنین درخواست آزمایشات تکمیلی (در صورت نیاز).
مرحله چهارم: صدور گواهی پزشکی قانونی در تمکین:
زمان صدور گواهی پزشکی قانونی در تمکین معمولاً 7 تا 15 روز کاری است اما در موارد فوری تا 72 ساعت هم ممکن است این زمان کاهش یابد.
تشخیص نهایی بیماری
میزان تأثیر آن بر توانایی تمکین
مدت زمان پیشبینی شده برای درمان
توصیههای تخصصی برای دادگاه
این گواهی به عنوان سند معتبر در پرونده مورد استناد قرار میگیرد و معمولاً تعیینکنندهترین مدرک در تصمیم نهایی دادگاه خواهد بود.
ارسال مستقیم به دادگاه (در بیشتر موارد)
امکان دریافت توسط وکیل با وکالتنامه رسمی
در برخی موارد تحویل به خود فرد
مدت زمان کل فرایند از تقدیم دادخواست تا دریافت نتیجه حدود 1 تا 3 ماه است.
در صورت اعتراض به گواهی، میتوان درخواست معاینه مجدد داد.
در مورد الزام به تمکین، اگر گواهی پزشکی قانونی در تمکین نشان دهد زن توانایی تمکین دارد دادگاه حکم به الزام تمکین صادر میکند. در صورت عدم تمکین، زن ناشزه محسوب میشود و مرد میتواند نفقه را قطع کند.
اگر گواهی عدم توانایی زن را تأیید کند دادگاه از صدور حکم تمکین خودداری میکند و زن حق نفقه خود را حفظ میکند. این حالت مانع از اعلام نشوز میشود.
در مورد طلاق از طرف زن، اگر گواهی نشان دهد مرد بیماری مسری یا ناتوانی جنسی دارد زن میتواند درخواست فسخ نکاح دهد و نیاز به اثبات عدم امکان ادامه زندگی نیست.
در مورد طلاق از طرف مرد، اگر گواهی نشان دهد زن به طور دائم نمیتواند تمکین کند، ممکن است حق طلاق برای مرد ایجاد شود اما معمولاً نیاز به دادخواست جداگانه دارد.
در رابطه با حضانت فرزندان، گواهی پزشکی قانونی در تمکین ممکن است بر تصمیم دادگاه تأثیر بگذارد؛ به ویژه در موارد بیماریهای روانی شدید.
در رابطه با مهریه، گواهی پزشکی قانونی در تمکین تأثیر مستقیمی ندارد؛ مگر در موارد فسخ نکاح به دلیل بیماری.
مدارک اصلی الزامی شامل این موارد میشوند:
ارجاعنامه قضایی (معرفینامه از دادگاه خانواده)
کارت ملی اصل و کپی
شناسنامه اصل و کپی
کپی سند ازدواج (عقدنامه)
مدارک پزشکی تکمیلی (در صورت وجود):
پرونده پزشکی از بیمارستانها یا کلینیکها
نتایج آزمایشات مرتبط (آزمایش خون، سونوگرافی، etc.)
گزارشهای تصویربرداری (رادیولوژی، امآرآی)
گواهی پزشک معالج با مهر نظام پزشکی
نسخههای دارویی اخیر
اگر درگیر پروندهای شدهاید که به گواهی پزشکی قانونی در تمکین مربوط است و نیاز به راهنمایی و کمک دارید، بهترین کسی که میتواند به شما کمک کند یک وکیل متخصص یا ترجیحا وکیل طلاق است.
در دفتر وکالت وکیل مهری، تیم حقوقی ما با تجربهای گسترده در پروندههای خانواده و آشنا به مراحل دقیق اخذ و ارائه گواهی پزشکی قانونی، آماده همراهی شما در تهیه مستندات، تنظیم لایحه و دفاع از حقوقتان در دادگاه هستند.
برای دریافت مشاوره رایگان از کارشناسان ما و طرح پرسشهای خود، میتوانید با دفتر وکالت دکتر محمدرضا مهری تماس بگیرید و یا سوالات و دیدگاهها و تجربیاتتان را در بخش نظرات همین صفحه با ما و دیگر خوانندگان در میان بگذارید.
آیا بدون ارجاع دادگاه میتوان گواهی پزشکی قانونی در تمکین گرفت؟
خیر، فقط با معرفینامه قضایی امکان پذیر است.
آیا پزشکی قانونی نظر قطعی میدهد؟
بله، اما قاضی میتواند از کارشناس دیگری هم نظر بخواهد.
چقدر طول میکشد تا گواهی پزشکی قانونی در تمکین صادر شود؟
معمولاً ۷ تا ۱۵ روز کاری (در موارد فوری ۷۲ ساعت).
اگر یکی از طرفین گواهی را قبول نکند، چه میشود؟
میتواند درخواست کارشناسی مجدد از دادگاه بدهد.
آیا امکان اعتراض به نتیجه پزشکی قانونی وجود دارد؟
بله، با درخواست معاینه توسط هیئت جدید از دادگاه. اعتراض باید ظرف ۲۰ روز از اعلام نتیجه انجام شود.
