امروزه دانشگاهها دیگر محل آموزش و تولید علم نیستند. اگر نسل اول دانشگاهها را آموزش محور، نسل دوم را دانشگاه پژوهش محور و نسل سوم را در کنار ماموریت‌های آموزش و پژوهش؛ کارآفرینی بدانیم امروز هنوز نتوانسته‌ایم نسل سوم را به طور کامل در دانشگاه‌های کشور ایجاد کنیم.
رابطه صنعت و دانشگاه در وضعیت خوبی نیست و دانشگاهها در بسیاری از رشته‌ها تبدیل به کمپانی تولید مدرک شده‌اند.
علی رغم وجود دانشگاه های متنوع در کشور هنوز دانشگاه ها نتوانسته اند مسئولیت خود در رابطه با تربیت دانش آموختگان، متناسب با نیاز واقعی کشور را به سرانجام رسانند.
شکاف قدیمی بین دانشگاه و صنعت باعث شد تا نگرش ها به دانشگاه تغییر یابد و رویکردهای جدید کارآفرینی و جامعه محوری برای دانشگاه تعریف شود.
در نسل سوم؛ دانشگاهها علاوه بر کارکردهای آموزشی و پژوهشی، کارکرد حل مسائل را دارند. در بحث اشتغال‌آفرینی دانش‌بنیان و حوزه کسبوکارهای نوپا فعال هستند. از سوی دیگر این دانشگاهها با سرمایه‌گذاری در حوزه‌های فناوری و با رویکرد دانش بنیان مشکلات عرصه صنعت، جامعه و بازار را حل میکنند. خروجی اصلی این دانشگاهها تولید ثروت و کاربردی‌سازی دانش است، همچنین راه‌اندازی کسبوکارهای کوچک و متوسط دانش‌بنیان. بنابراین؛ شرکت‌های دانش‌بنیان مصادیق و خروجی این نسل از دانشگاهها به‌عنوان دانشگاه‌های نسل سوم به حساب می‌آیند.
دانشگاه کارآفرین از سوی اجتماع محلی به واسطه مشارکت پژوهشگران در انجمن ها و تشکلهای محلی، احاطه شده است.
دانشگاه کارآفرین پیوسته در جستجوی فرصتهای جدید بوده و در سازگاری با بازار انعطاف پذیر است. مبانی دانشگاه کارآفرین، شامل دامنه وسیعی از موضوعات مختلف است. از تجاری سازی دانش موجود در دانشگاه، و انتقال و تبدیل فناوری گرفته تا ارتباط نزدیک تر دانشگاه با صنعت و جامعه. از توسعه مهارت های دانش آموختگان و آماده سازی آنها برای بازار جهانی نیروی کار تا پاسخ راهبردی به انبوه تقاضا برای آموزش عالی.
از طرف دیگر ما شاهد فشارها بر آموزش عالی جهت پاسخ دهی به مسائل محلی و منطقه ای توسعه اجتماعی- اقتصادی هستیم. همچنین استقلال داخلی و تأمین مالی دانشگاه ها می تواند با رشد شرکت های زایشی در خود دانشگاه اتفاق بیفتد.
بر اساس چشم انداز جهانی آموزش عالی برای قرن 21 از دیدگاه یونسکو، دانشگاه جایگاهی است که در آن مهارت های کارآفرینی در آموزش عالی به منظور ارتقای قابلیت های دانش آموختگان و تبدیل آنها به ایجادکنندگان کار، ارایه می شود.
دانشگاه کارآفرین به مثابه نسل تکامل یافته دانشگاه های نسل اول و نسل دوم، با ایجاد محیط یادگیرنده که در آن تغییر و استفاده از فرصت های نوآوری حرف اول را میزند، شروع کننده حرکتی هستند که در نهایت منجر به تقویت نظام ملی نوآوری می شود. دانشگاه کارآفرین دانش آموختگانی را به جامعه تحویل می دهد که دانش را در کنار پژوهش های کاربردی به خدمت گرفته و با نوآوری، کار آفرینی می کنند.
از طرف دیگر در کنار توجه به دانشگاه نسل سوم و ادامه و تکمیل آن لازم است از هم اکنون پیش نگری کرده به فکر نسل چهارم دانشگاه و برنامه ریزی برای آن باشیم تا از رقابت عقب نمانیم.
نسل چهارم دانشگاه نسلی تعالی‌گرا است که در آن دانشگاه مرکز تمام تحولات علمی، فناوری و فرهنگی خواهد بود. امروزه، رسالت فرهنگی دانشگاه ها در آماده سازی دانشجویان برای رویارویی با واقعیت های جامعه، اهمیت زیادی پیدا کرده و به رسالت اجتماعی و جامعه پذیری دانشگاه تأکید می شود.
دانشگاه نسل چهارم چهار ویژگی مهم دارد: تحول‌گرا بودن، تعالی‌گرا بودن، تقاضامحور بودن و توسعه منطقه‌ای بودن. یعنی وقتی راجع به این چهار ویژگی صحبت می‌کنیم، زمانی که قرار باشد ریل‌گذاری کنیم و دانشگاه را به سمت دانشگاه حل مساله و دانشگاه نسل چهارم حرکت دهیم باید به مسئولیت‌های اجتماعی و نوآوری‌های اجتماعی که در محیط پیرامون دانشگاه وجود دارد، بی‌تفاوت نباشیم.
