مزاياي اسناد تجاري
1- مسئوليت تضامني امضاكنندگان آنها
2- مرور زمان هاي اختصاصي
3- قابليت درخواست
4- امتياز در تأمين مطالبه بدون واريز ضرر احتمالي آن به طرف
5- مسئوليت كيفري چك
6- اعتبار اسناد تجاري نزد بانكها و اشخاص حقيقي
در واقع اسناد تجاري در معناي عام همه اسنادي هستند كه در معاملات روزانه بين تجار مبادله مي شود. اما اسناد تجاري به معناي خاص عبارتند از چك و سفته و برات كه در قانون تجارت آمده است. اين اسناد با توجه به مزايايي كه در تجارت دارند داراي مقررات خاصي هستند و قانونگذار نسبت به ساير اسناد امتيازات ويژه اي براي آنها قائل شده است.
براي شما
برات سندي است كه به موجب آن شخصي به شخص ديگري دستور مي دهد تا مبلغ معيني را در مدت معين به شخص ثالث بپردازد، يا از طريق حواله خود يا از طريق وجه حامل در منظر يا قول معين. در قانون تجارت، شخصي كه بارنامه براي او صادر مي شود، يعني بايد بارنامه را بپردازد، محكوم نمي شود.
سفته علاوه بر امضا يا مهر سفته بايد داراي شرايط زير باشد:
در حال حاضر كلمه براي شما در ورق
تاريخ (روز ماه سال)
نام شخصي كه بايد صورتحساب را پرداخت كند
تعيين منبع قبض
تاريخ پرداخت قبض
محل پرداخت تسعير اعم از محل سكونت محالعلي يا محل ديگر.
نام شخصي كه به شما پول نقد يا حواله پرداخت كرده است.
با مشخص كردن اينكه نفر اول يا دوم نفر سوم يا چهارم به آخرين نفر باشد.
در صورتي كه سفته شامل يكي از شرايط اساسي نباشد، مشمول مقررات سفته تجاري نخواهد بود، مگر عبارت سفته بر روي آن. قبول برات يا قبض (عدم قبول) براي مختار محال است. در هر صورت موظف است به محض ارائه يا ظرف 24 ساعت برات را قبول يا رد كند در غير اين صورت دارنده برات مي تواند اعتراض كند. پيش‌فرض بايد از طريق نامه تأييدي كه به عنوان اعتراض به پيش‌فرض شناخته مي‌شود، انجام شود.
در صورت عدم تعهد طرف مقابل در قبال برات، دارنده برات مي تواند از صادركننده برات و ظهرنويسان، ضامن تاديه برات را در موعد مقرر يا تاديه برات درخواست كند. برات را فوراً علاوه بر هزينه هاي اعتراض نامه و… انجام مي دهد همچنين امكان پذيرفتن سفته توسط شخص ثالث به نام سفته دهنده يا يكي از ظهرنويسان وجود دارد ضمن اينكه حقوق. سفته در مقابل ظهرنويس و سفته محفوظ است و در هر حال در صورت قبول سفته، پرداخت به موقع آن غيرممكن است.
قول قبض: سررسيد صورتحساب ممكن است به چند صورت باشد:
1- برات بايد در رؤيت باشد كه در اين صورت بدون قول محسوب مي شود.
2- برات ممكن است يك يا چند روز يا يك يا چند ماه پس از رويت وعده داده شود كه در اين صورت موعد برات بر اساس تاريخ قبولي يا تاريخ اعتراض نكول نامه تعيين مي شود.
3- سفته ممكن است يك يا چند روز يا چند ماه از تاريخ سفته باشد.
4- پرداخت ممكن است به روز معيني موكول شود.
انتقال برات: انتقال برات با ظهرنويسي يا ثبت انجام مي شود كه ظهرنويسي به دو صورت است; يا ظهرنويسي به نام شخص معين كه در اين صورت نام امضا شده شخصي كه برات به او منتقل مي شود در پشت صورتحساب نوشته مي شود. ظهرنويسي ممكن است به ارز حامل انجام شود و در اين صورت انتقال دهنده فقط برات را امضا مي كند و سند به ارز حامل صادر مي شود.
ظهر نويسي يا عدم انتقال: ظهرنويس مي تواند ظهر نويسي ديگري را ممنوع كند، در اين صورت اگر دارنده برات آن را ظهرنويسي كرده و آن را به اشخاص ديگر منتقل كند، ظهرنويسي كه ظهر نويسي را ممنوع كرده است مسئوليت تضامني در قبال ظهرنويس هاي بعدي ندارد.
مسئوليت تضامني: سفته دهنده و پذيرنده سفته و ظهرنويس ها در قبال دارنده سفته مسئوليت تضامني دارند. بر اساس سفته، دارنده سفته بايد ابتدا به طرف مقابل كه سفته را قبول كرده مراجعه كند، در صورت عدم پرداخت از سوي وي و اعتراض يا در صورت نكول از سوي وي و اعتراض به نكول، مي تواند از هر يك درخواست كند. از آنها به صورت جداگانه يا به چند نفر يا همه آنها با هم مراجعه كنيد. دارنده برات ابتدا بايد در دايره درخواست مستقر در مجتمع هاي قضايي درخواست عدم پرداخت نمايد.
ضامن برات: صادركننده برات يا ظهرنويس ها مي توانند براي اطمينان دارنده برات ضامن معرفي كنند.تبادل. اين ضمانت ممكن است در يك برگه جداگانه يا در خود برات باشد. در صورتي كه اين قبض پذيرفته شده متقابل نباشد يا پرداخت آن وصول نشود، ضامن بايد مسئول ضمانت خود باشد.
حقوق و تكاليف دارنده برات: دارنده برات براي استيفاي حقوق خود داراي وظايف زير است:
1- تكليف قبولي: دارنده برات بايد برات را بپردازد يا قبول كند در صرافي كه وجوه آن بايد عيناً (فوراً) و يا به وعده رويت (مهم نيست) پرداخت شود. اگر برات در ايران يا خارج از كشور صادر شده باشد) در مدت يك سال از تاريخ خود مطالبه نكنيد.
تبصره 1: عدم انجام اين تكليف تضميني است كه سردفتر ديگر حق رجوع به ظهرنويس ها و سفته صادر كننده برات را كه برات را به شخص ثالث (يعني محل تضمين كرده است) نخواهد داشت. برات). در صورتي كه هدف خاصي براي اخذ قبولي در برات در نظر گرفته شده باشد، دارنده برات موظف است در همان مدت نسبت به اخذ قبولي اقدام نمايد.
تبصره 2: ضمانت تخلف از اين تكليف اين است كه دارنده برات حق رجوع به ظهرنويس ها و صادركننده برات را نخواهد داشت كه مبلغ برات را به ذمه ارسال كرده است. طرف مقابل
تبصره 3: اين احكام در مورد ايجاب قبول و تاديه در مورد تسعيرهايي كه در ايران عيادت يا با وعده رؤيت صادر مي شود و بايد در خارج از كشور پرداخت شود نيز جاري است
