وقتی سگ یا گربه‌تان نیاز به دندانپزشکی یا عقیم‌سازی پیدا می‌کند یا تحت عمل‌های دیگر قرار می‌گیرد، باید برای مدت طولانی بیهوش یا آرام شود. بخش مهمی از دامپزشکی این است که بیماران در صورت نیاز به مداخلات جزئی و همچنین جراحی پیچیده با داروهای شیمیایی مختلف مهار شوند. این کار برای تسکین و یا در حالت ایده آل برای جلوگیری از درد انجام می‌شود. با این حال، بسیاری از مردم می‌ترسند که حیوانات خود را به دست بیهوشی بسپارند، احتمالاً به این دلیل که ضرورت بیهوشی را کاملاً درک نمی‌کنند. در این مقاله مروری داریم بر برخی از روش‌هایی که دامپزشکان برای بی‌حرکت ساختن حیوانات استفاده می‌کنند.
در بیهوشی عمومی حیوان به خواب فرو می‌رود و از انجام جراحی بی خبر است. اما چون از درد جلوگیری نمی‌کند، هنگامی که سگ یا گربه از خواب بیدار می‌شود، می‌تواند درد را احساس کند، مگر اینکه مسکن گرفته باشد. بیهوشی عمومی در سطوح مختلف، از سبک تا عمیق انجام می‌شود.
بیهوشی سبک برای روش هایی مانند تمیز کردن دندان و برداشتن زگیل های کوچک یا تومورها مناسب است.
اما با افزایش درد درک شده و زمانی که تیم دامپزشکی نمی‌خواهد حیوان حرکت کند، سطوح عمیق‌تری از بیهوشی به کار می‌رود. بیهوشی عمومی عمیق‌تر برای روش‌های جراحی رایج مانند عقیم‌سازی یا برداشتن سنگ‌های مثانه، بیوپسی‌های شکمی و روش‌های ارتوپدی استفاده می‌شود.
هدف کلی از بیهوشی این است که بیمار را به سطحی برساند که خواب حیوان به اندازه کافی عمیق باشد تا به هدف عمل برسد و در عین حال آن را به اندازه کافی سبک نگه دارد تا علائم حیاتی ثابت بمانند.
در حالی که داروهای بیهوشی مدرن در مقایسه با گذشته بسیار ایمن هستند، هیچ روشی بدون خطر نیست. حیوانات، چه پیر و چه جوان، چه سالم و چه ناسالم می‌توانند تحت بیهوشی بمیرند. به منظور به حداقل رساندن خطر مرگ یا سایر عوارض بیهوشی، دستورالعمل هایی باید دنبال شود:
الف) برای روش های انتخابی، سگ یا گربه باید از نظر متابولیکی پایدار و تا حد امکان سالم باشند. بیماری‌ها یا سایر شرایط پزشکی یا باید (در حالت ایده‌آل) درمان شوند یا حداقل تثبیت شوند و برای بیهوشی محدودیتی نداشته باشند.
ب) ارزیابی های قبل از بیهوشی در سگ و گربه باید در اکثر کیس ها انجام شود و داروی بیهوشی با دوز متناسب با وزن، سن و سلامت سگ یا گربه تجویز شود.
ج) بیمار باید هم در حین و هم بعد از عمل، هم توسط یک شخص (دستیار یا تکنسین دامپزشکی) و هم توسط تجهیزات مانیتورینگ الکترونیکی (به طور معمول EKG و حداقل پالس اکسیمتری) به دقت تحت نظر باشد. برای کاهش میزان بیهوشی عمومی مورد نیاز، معمولاً 15 تا 30 دقیقه قبل از عمل یک آرامبخش به حیوان داده می‌شود.
بی‌حسی موضعی (معمولاً با لیدوکائین یا داروهای مشابه) است که به‌صورت موضعی در محل آسیب بافت استفاده می‌شود. معمولاً این محل، محل برش جراحی یا بریدگی یا آسیب به پوست و بافت نرم است. بی‌حسی موضعی را می‌توان با آرام‌بخشی ترکیب کرد یا به تنهایی استفاده کرد، مانند برداشتن یک ضایعه کوچک مانند زگیل در حیوانات بسیار آرام یا مسن‌تر (سگ‌ها و گربه‌های فعال‌تر معمولاً به آرام‌بخشی به‌علاوه یک بی‌حس کننده موضعی برای برداشتن ضایعات جزئی نیاز دارند). استفاده از بی حسی موضعی سطح آرام بخشی مورد نیاز را به حداقل می‌رساند.
بی حسی موضعی بر خلاف بیهوشی عمومی، مسکن است و درد را تا چند ساعت پس از مصرف تسکین می‌دهد. از آنجایی که بی حسی موضعی موقتی است، معمولاً از یک داروی ضد درد نیز برای جلوگیری از درد در هنگام از بین رفتن بی حسی موضعی استفاده می‌شود.
شکل خاصی از بی حسی موضعی هم وجود دارد که در آن قسمت خاصی از بدن، مانند پنجه یا لگن، بیهوش می‌شود. مثال دیگر استفاده از یک بلوک عصبی انتخابی است که اغلب برای روش‌های دندانپزشکی مانند کشیدن دندان استفاده می‌شود.
در بسیاری از اقدامات جزئی، حیوان نیازی به بی حرکتی یا بیهوشی کامل ندارد. در این موارد، آرامبخش ساده کافی و ارجح است. آرام‌بخشی شامل تجویز یک دارو، معمولاً به صورت داخل وریدی یا زیر جلدی (زیر پوست) است تا سگ یا گربه را آرام کند و دست‌کاری آن بسیار آسان شود. روش‌هایی که برای آنها از آرامبخش استفاده می‌شود عبارتند از:
• رادیوگرافی
• برداشتن تومورهای کوچک و سطحی و ضایعات پوستی
• روش های بیوپسی پوست
• کاتتریزاسیون IV (در برخی بیماران)
• خون گرفتن در حيوانات حساس يا پرخاشگر
• تنقیه
• تغییر آتل/باند
• روش‌های کاتتریزاسیون ادراری
به یاد داشته باشید که حیوانات تحت آرام بخش کاملاً در خواب نیستند، بلکه فقط آرام هستند. بسته به داروهای مورد استفاده، آرام‌بخشی را می‌توان به سرعت پس از اتمام عمل معکوس کرد و سگ ها یا گربه ها در مدت کوتاهی پس از عمل کاملاً بیدار و آماده بازگشت به خانه خواهند بود (یک مزیت نسبت به بیهوشی عمومی که به زمان بهبودی طولانی‌تری نیاز دارد).
مسکن ها برای تسکین (و به طور ایده آل پیشگیری) درد تجویز می‌شوند. این داروها در موقعیت های مختلفی از جمله ضربه، جراحی و مشکلات پزشکی مانند آرتریت و سرطان مفید هستند. اساساً، هر زمان که درد رخ می‌دهد یا انتظار می‌رود رخ دهد، مسکن ها ضروری هستند.
به طور کلی، دو دسته وسیع از مسکن ها وجود دارد: داروهای مخدر (و مشابه) و NSAIDs (غیر استروئیدی). گاهی اوقات، استروئیدهایی مانند پردنیزون هم ممکن است درد را تسکین دهند، اما معمولاً در بیشتر موارد به دلیل عوارض جانبی و این واقعیت که دو نوع دیگر از مسکن ها تسکین درد قوی تری ارائه می‌دهند، انتخاب نمی‌شوند.
حیواناتی که ممکن است برای تسکین درد بیماری‌های مزمن به مسکن طولانی‌مدت نیاز داشته باشند، باید تحت معاینه مکرر و همچنین آزمایش خون و ادرار (هر سه تا شش ماه یک‌بار، به‌ویژه در حیوانات مسن‌تر و بسته به شرایط) قرار گیرند تا امکان تشخیص زودهنگام هر گونه بیماری فراهم شود.
عوارض جانبی مسکن‌ها شامل تحریک دستگاه گوارش یا مشکلات کلیوی یا کبدی در حیواناتی که استعداد این مشکلات را دارند. هر چند به طور کلی معمولاً حیواناتی که چنین مشکلاتی دارند می‌توانند با خیال راحت از این داروها استفاده کنند، اما ممکن است لازم باشد دوز آنها کاهش یابد تا عوارض جانبی به حداقل برسد.
بیهوشی، آرام‌بخشی و بی‌دردی از تکنیک‌های رایج در دامپزشکی هستند. آنها در صورت استفاده صحیح بسیار ایمن هستند و اکثر حیوانات عوارض جانبی خاصی را تجربه نمی‌کنند.
به یاد داشته باشید که زمانی که از بیهوشی عمومی استفاده می‌شود، مراقبت‌های پس از بیهوشی برای حیوان را جدی بگیرید. حیوان شما باید کاملاً بیدار به خانه برود مگر اینکه به آرامبخش خفیفی نیاز باشد. هیچ سگ یا گربه‌ای نباید نیمه بیدار به خانه برود.
برای کسب اطلاعات بیشتر به وبسایت بیمارستان دامپزشکی مرکزی مراجعه کنید.
