در حال حاضر با گسترش و توسعه ابزارهای ارتباطی و اطلاعاتی تمایل بسیار زیادی برای بهره گیری و استفاده از شیوههای نوین اطلاع رسانی در همه عرصههای ارتباطی و توسعه به چشم میخورد. این طیف در کشورهای مختلف دنیا بخصوص امریکا و اروپا و در چند سال گذشته در کشور ما نیز در جریان میباشد. گسترش فناوری و توسعه اجتماعی گوش دادن به رادیو را به صورت زیادی از گیرندههای ثابت و محدود به نوع گیرندههای متحرک با قابلیتهای بیشتر تغییر داده است.
گسترش روزافزون دیجیتال سازی و اینترنت، سازمانها و سازندگان پخش صدا را بر این نموده تا برای پخش صدای با کیفیت و قابلیتهای برتر و بیشتر اقدام به بهرهگیری از فن آوریهای نوین (دیجیتال و اینترنت) جهت پخش صدا بهره جویند. بهرهگیری از عنصر صدا در تعاملات اجتماعی بخاطر ویژگیهای خاص صدا و اثر گذاری آن بر مخاطبین میتواند بیش از عناصر دیگر در جهت اهداف و منافع سازمان مفید و موثر باشد.
پادکست نقطه عطفی در گسترش فناوریهای نوین در عرصه صداست. که میتواند با قابلیتهای خاص و منحصر بفرد خود انقلابی در عرصه صدا و بهره گیری از کاربردهای آن در روابط عمومی الکترونیک باشد.
در گذر زمان و رشد سرعت انتقال تکنولوژی و روند جهانی شدن، توسعه فناوریهای رسانهای هم تغییراتی سریع تر یافته است. اگر زمانی رادیو با فاصله 20سال پس از تولید قدم به ایران گذاشت، امروزه پادکست بعد از یکی دوسال از ابداع آن، خود را در جمع کاربران ایرانی میبیند. هر چند در استفاده از اینترنت، کشور ما به لحاظ نداشتن امکانات و زیر ساختهای لازم تفاوت فاحشی با کشورهای پیشرفته دارد. اما از نظر تولید محتوا و استفاده از اینترنت بخصوص در سطح فردی، فاصله ما با این کشورها به زیادی نداشته هایمان نیست.
از زمانی که پادکستها همزمان با تحولات فضای مجازی جهانی به دنیای وب فارسی قدم گذاشتند، سالهای زیادی نمیگذرد. پادکستها دومین تحول در زمینه روزنامه نگاری شهروندی بودند که پس از وبلاگها متولد شدند. همانند وبلاگها که شهروندان دنیای مجازی را بدون نیاز به داشتن دانش فنی و سرمایه بالا، دارای صفحهای شخصی برای به اشتراک گذاشتن نظراتشان کرده بودند، پادکستها هم با فراهم کردن امکان انتشار ساده فایلهای صوتی، باعث شدند کاربران اینترنتی صاحب رادیوهای شخصی شوند.
نخستین پادکست در ایران در در اواخر سال (1383) راه اندازی شد.
در این میان میتوان به رادیو “هودر“،”عبدالقادر بلوچ” و”محمود بشاش” به عنوان پیشگامان این موضوع اشاره کرد.
اگرچه سال 1385 سال افول زود هنگام پادکست های فارسی بود ،اما در سال 1386 پادکستهای فارسی دوباره اوج گرفتند.
پادکست فارسی را با توجه به محتوای آنها میتوان به پادکستهای سیاسی، تبلیغاتی، مذهبی، آموزشی، تفریحی و سرگرمی، فرهنگی، ادبی، هنری و علمی تقسیم بندی نمود.
در ادامه به بهترین انواع پادکست های فارسی میپردازیم:
پادکستهای سیاسی: پادکستهای سیاسی امروزه از جمله پادکستهای جدی فضای مجازی هستند که گاه منبع اخبار بسیاری نیز میشوند. به عنوان مثال در کشورهای پیشرفته، این رسانه جدید توانسته باعث دسترسی آسانتر به مقامات حکومتی، کاندیداها و احزاب سیاسی شوند.
پادکست سیاسی در بین فارسی زبانان هم پرطرفدار است یک سری از اپیزودهای پرطرفدار سیاسی را میتوان در پادکست سیاسی (چنل بی) مشاهده نمود.
نامهای از نروژ: اولین پادکست سیاسی چنل بی، به اسم نامهای از نروژ که بهمن ماه سال 1394منتشر شد. جنایتی رو تعریف میکند که یک جوان32 ساله به اسم آندرس بریویک در نروژ انجام داد.
ماموریت غیر ممکن: که در بارهی یه وکیل آمریکاییه که واسطهی تماس بین داعش والقاعده میشه تا با کمک(FBI)یه گروگان آمریکایی را از دست داعش نجات بدن.
به پادکست هایی که با انگیزه های اقتصادی تولید میشوند ( نانو کست ) میگویند. هدف از ساخت این نوع پادکستها، کسب درآمد است که این امر از طریق ارائه پادکستهای تبلیغاتی برای گروههای کوچک و علاقمند صورت میگیرد. در حال حال حاضر پادکستهای زیادی توسط شرکتهای بزرگ ساخته میشوند. آنها این فناوری را نوعی ابزار تبلیغاتی میدانند که میتواند عمل خوبی برای تبلیغات ملی و فرامرزی آنها باشد. این شرکتها فایلهای صوتی را در قالب پادکست برای استفاده مشتریان خود و دیگر کاربران وب تولید میکنند. از این طریق به جلب و جذب مشتریان بیشتر اقدام میکنند.
پادکستهایی که به مسائل ورزشی و به خصوص فوتبال میپردازند و در قالب برنامه های صوتی به علاقمندان ورزشی ارائه میشوند. نمونه ورزشی پادکست فارسی میتوان به” رادیو افساید “را نام برد.
این پادکستها که پادکستهای سرگرمی تاحدی هم پوشانی دارند، مورد استقبال افراد زیادی هستند. شاید بتوان گفت تعداد آنها دست کم در ایران، بیشتر از سایر موضاعات است. کافه رادیو را شاید پرکاربردترین پادکستهای فارسی زبان دانست. توسط دانشجویان ساکن کانادا در فوریه 2008 آغاز به کار کرد.
رادیو دیو یکی از بهترین پادکست های فارسی در حوزه فرهنگ و هنر است. افرادی که به فرهنگ و هنر علاقه دارند رادیو دیو از دست ندهید .
موضوعات علمی از دیگر حوزههایی است که به این رسانه جدید روی خوش نشان داده است. آژانس فضایی برای ارائه صحبتهای دانشمندان درباره موضوعات گوناگون، در شاتل فضایی درسال 2005 از پادکستینگ استفاده کرد.
از پادکستهای فارسی میتوان به پادکست “استرینگ کست” که به موضوعهای فناوری و علمی میپردازد، اشاره کرد.
پادکستها امروزه در راستای خدمت به مذهب هم به کار میروند. از پادکستهای فارسی زبان در حوزه مسائل دینی و معنوی میتوان به پادکست “شفا” اشاره که در کنار پرداختن به موضوعات دینی مانند سخنرانی دکتر الهی قمشه ای به ارائه نمایشنامههای رادیویی و پخش موسیقی سنتی و پاپ هم مبادرت می کند. اعیاد و عزاداریهای مذهبی هم دستمایهای برای برنامههای این پادکستهاست.
پادکستها همیشه لحن جدی ندارند. بلکه بسیاری از اوقات آنها رابا مضامین سرگرم کننده هم در فضای مجازی میبینیم. مصاحبه با افراد مشهور در زمینههای هنری، پخش موسیقی و کمدی و طنز از دیگر کارکردهای پادکست هاست. که در قالب پادکستهای سرگرم کننده طبقه بندی میشوند.
اگر علاقه مند به موسیقی و ادبیات هستید میتوانید به پادکستهای موسیقی گوش بدهید. پادکستهای موسیقی، انواع موضوعات را پوشش میدهند. از محبوب ترین آهنگها تا تحلیل یک آهنگ در حوزه پادکستهای موسیقی قرار میگیرد .
پادکست پلی لیست: پلی لیستی از موسیقیهای ایرانی و خارجی را در اختیار طرفداران موسیقی قرار میدهد.
پادکست موسیقی رادیو دچارانه: یکی از پادکستهای موسیقی فارسی است. اگر به موسیقی عاشقانه علاقه دارید، پادکستهای رادیو دچارانه را گوش دهید.
پادکست های داستانی شامل انواع داستان های ایرانی و خارجی ،واقعی و تاریخی و تخیلی می شوند.اگر به پادکست های داستانی علاقه دارید به بی پلاس سربزنید.
اگر علاقه مند به خواندن شاهنامه هستید ولی مفاهیم حماسی آن را متوجه نمیشوید، به سراغ پادکست فردوسی خوانی بروید. که در هر قسمت به زبانی ساده یکی از داستانهای شاهنامه را میخواند.