موفق‌ترین برندهای امروزی در حال استفاده از فناوری‌های جدید هستند که آنها را قادر می‌سازد تا شیوه تجارت خود را تغییر دهند.
فناوری نسل بعدی مانند هوش مصنوعی می‌تواند در بحث تجربه مشتری بازی را تغییر دهد. هوش مصنوعی برنامه‌هایی مانند چت‌بات‌ها را تقویت می‌کند که می‌توانند به سؤالات بازدیدکنندگان سایت شما پاسخ دهند. هوش مصنوعی حتی می‌تواند چندین نوع یک سؤال را تشخیص دهد و به آن پاسخ دهد و می‌تواند با استفاده از صدا و لحن دلخواه شما، پاسخ‌های فوری بدهد.
این نوع نوآوری ممکن است در آنچه به‌عنوان مدل کسب‌وکار دیجیتالی شناخته می‌شود به‌عنوان شکلی از ایجاد ارزش بر اساس توسعه مزایای مشتری با استفاده از فناوری‌های دیجیتال، گنجانده شود.
هدف این راه‌حل‌های دیجیتال ارائه مزایای قابل‌توجهی است که مشتریان مایل به پرداخت آن هستند و درنهایت جنبه‌های سازمان شما را بهبود می‌بخشد. این می‌تواند از نحوه جذب مشتری گرفته تا محصولات یا خدماتی که ارائه می‌دهید متغیر باشد.
مهم‌تر از همه، مدل‌های کسب‌وکار دیجیتال از فناوری‌هایی استفاده می‌کنند که نه‌تنها محصولات و خدمات بهتری را ارائه می‌دهند، بلکه تجربیات شخصی و معنادار مشتری را نیز ارائه می‌کنند. یک استراتژی دیجیتال برای موفقیت برند شما حیاتی است.
پیشنهادات دیجیتال در مقابل مدل کسب‌وکار دیجیتال
گاهی اوقات ما پیشنهادات دیجیتال را با تجارت دیجیتال اشتباه می‌گیریم. یک پیشنهاد دیجیتال پیشنهاد اضافی است به پیشنهادات موجود، مانند محصول، ربات چت، رابط کنترل و غیره. از سوی دیگر، مدل‌های کسب‌وکار دیجیتال ارزش ایجاد می‌کنند، دیدگاه تازه‌ای را به ارمغان می‌آورند و به توسعه برند کمک می‌کنند.
ویژگی‌های مدل‌های کسب‌وکار دیجیتال
چگونه یک مدل کسب‌وکار دیجیتال را تشخیص می‌دهید؟
برای شروع، مدل‌های کسب‌وکار دیجیتال به دلیل داشتن چهار ویژگی متمایز زیر شناخته می‌شوند:
• ارزش با استفاده از فناوری‌های دیجیتال ایجاد می‌شود. هنگامی‌که یک سرویس مبتنی بر فناوری‌های دیجیتال است، به‌عنوان یک مدل کسب‌وکار دیجیتال شناخته می‌شود. برای مثال آمازون، گوگل و فیس‌بوک را در نظر بگیرید. این غول‌ها بدون اینترنت وجود نخواهند داشت.
• مدل کسب‌وکار دیجیتال در بازار جدید است. نمونه‌ای از این موارد زمانی است که شما درخواست حمل‌ونقل از طریق برنامه‌ای مانند اسنپ می‌کنید که درخواست شما را با یک راننده مطابقت می‌دهد.
• برای تبدیل‌شدن به یک مشتری، باید از یک کانال دیجیتال استفاده کنید. مدل‌های کسب‌وکار دیجیتال اغلب به کانال‌های دیجیتال (مانند دیجی کالا) متکی هستند که هنگام جستجوی آنلاین، تبلیغات را نشان می‌دهند.
• پیشنهاد فروش منحصربه‌فرد به‌صورت دیجیتالی ایجاد می‌شود. این به این معنی است که مشتری حاضر است برای محصولات یا خدمات شما پول بپردازد و بارها به‌صورت آنلاین درآمد کسب کند.
۱۱ نوع از محبوب‌ترین مدل‌های کسب‌وکار دیجیتال
از چه نوع مدل کسب‌وکار دیجیتالی باید استفاده کنید؟
بهترین اقدام این است که ابتدا مشخصات مشتری خود را در هنگام انتخاب فناوری مناسب برای برند خود در نظر بگیرید. این ممکن است شامل مواردی مانند نقاط درد، علایق، الگوهای خرید و ویژگی‌های جمعیتی باشد.
به گفته بنجامین تالین، متخصص تحول دیجیتال، ۱۱ مدل بازاریابی دیجیتال وجود دارد.
۱. مدل رایگان (پشتیبانی از تبلیغات)
مدل کسب‌وکار رایگان مدلی است که از تبلیغات پلتفرم‌هایی مانند گوگل و فیس‌بوک استفاده می‌کند و توسط آن پشتیبانی می‌شود. ایده پشت این مدل ارائه یک سرویس به‌صورت رایگان است که کاربر را به مشتری محصول نهایی تبدیل می‌کند. کاربر آنلاین اطلاعات ارزشمندی را ارائه می‌دهد که به شرکت کمک می‌کند به‌راحتی تبلیغات هدفمند را نمایش دهد.
۲. مدل فریمیوم
این مدل معمولاً مورد استفاده قرار می‌گیرد و به کاربران اجازه می‌دهد تا به نسخه دمو یا اصلی یک محصول دسترسی رایگان داشته باشند. این نسخه ممکن است تا حدودی محدود باشد، اما کاربر می‌تواند در صورت تمایل به ویژگی‌های اضافی، نسخه پریمیوم را ارتقا دهد و هزینه آن را بپردازد. یک مثال عالی از آن Spotify است – میتوانید به‌صورت رایگان از آن استفاده کنید، اما اگر کیفیت بالاتر و بدون تبلیغات می‌خواهید، باید یک اشتراک ماهانه بگیرید.
۳. مدل درخواستی از طرف مشتری
این مدل به یک محصول یا خدمات مجازی مانند فروشگاه‌های ویدئویی آنلاین مانند Amazon یا Apple TV اشاره دارد که در آن میتوانید یک ویدیو را برای مدت‌زمان مشخصی تماشا کنید. نمونه دیگری از این مدل، پلتفرم فریلنسر است که در آن فردی را رزرو می‌کنید و بر اساس پروژه هزینه دریافت می‌کنید.
۴. مدل تجارت الکترونیک
آمازون یکی از اولین و موفق‌ترین شرکت‌هایی بود که این مدل کسب‌وکار دیجیتالی را برای فروش محصولات فیزیکی آنلاین اتخاذ کرد. امروزه تجارت الکترونیک یکی از شناخته‌شده‌ترین مدل‌های کسب‌وکار در وب است.
۵. مدل بازار
این مدل به یک بازار دو طرفه اشاره دارد که در آن فروشندگان و خریداران از یک پلتفرم شخص ثالث برای تجارت کالا و خدمات استفاده می‌کنند. نمونه‌هایی از این مدل کسب‌وکار مبتنی بر خدمات و مبتنی بر محصول هستند.
۶. مدل اکوسیستم دیجیتال
اکوسیستم‌های دیجیتال در حال حاضر یکی از پیچیده‌ترین و درعین‌حال قوی‌ترین ساختارهای تجاری دیجیتال هستند. آمازون، اپل، گوگل، تسلا، و دیگر موارد اکوسیستم از مشتری با خدمات مختلف در چندین پلتفرم سوءاستفاده می‌کنند. به دلیل تأثیرات «فروشندگان» که اکوسیستم آنها ایجاد می‌کند، ممکن است مشتریان فعلی را افزایش دهند و مشتریان جدیدی را با دانش و داده‌های خود جذب کنند.
در نظر بگیرید که از چه خدماتی از آمازون، اپل، گوگل و سایر شرکت‌ها استفاده می‌کنید و چقدر دشوار است که از سرویس‌های دیجیتالی آنها روی برگردانید و چیز دیگری را انتخاب کنید. لازم نیست که یک عضو اکوسیستم باشید. شما ممکن است یک کاربر اکوسیستم یا تأمین‌کننده ماژول‌های اکوسیستم باشید. این امکان پرداخت بدون سختی را در مدل‌های مختلف کسب‌وکار دیجیتال و اکوسیستم‌ها فراهم می‌کند.
۷. مدل اشتراک‌گذاری یا مدل دسترسی بیش‌ازحد مالکیت
این رویکرد شما را قادر می‌سازد تا برای یک محصول، خدمات یا پیشنهاد برای مدت زمان مشخصی بدون داشتن مالکیت واقعی، هزینه پرداخت کنید. اجاره ماشین، یک آپارتمان، یا حتی تجهیزات صنعتی نمونه‌هایی هستند.
با توجه به پیامدهای آن بر مالکیت و درآمدهای حاصل از آن، این یکی از مخرب‌ترین مدل‌های کسب‌وکار بود.
۸. مدل تجربه
افزودن ارزش به مواردی که بدون استفاده از فناوری‌های دیجیتال امکان‌پذیر نخواهد بود. به‌عنوان‌مثال، تسلا با گنجاندن خدمات دیجیتال و حتی یک اکوسیستم دیجیتال در وسایل نقلیه خود، که اکنون موتور اصلی مدل تجاری آن است، انقلابی در بخش خودرو ایجاد کرد.
۹. مدل اشتراک
همه ما با Netflix آشنا هستیم. اینها نمونه‌های بسیار خوبی از تجارت اشتراک سنتی هستند. به‌صورت ماهانه یا سالانه، کاربر دسترسی، به‌روزرسانی، خدمات و غیره را دریافت می‌کند. اشتراک‌ها به‌ویژه برای محتوا، نرم‌افزار و عضویت محبوب هستند.
۱۰. مدل منبع باز
یکی از موفق‌ترین نمونه‌های منبع باز فایرفاکس است. این نرم‌افزار برای دانلود، استفاده و کمک به جامعه جهانی در دسترس است. ازآنجایی‌که رایگان است و افراد زیادی مشارکت می‌کنند، به‌سرعت پخش می‌شود. معمولاً منابع (رایگان) زیادی را برای بهبود نرم‌افزار جذب می‌کند. استراتژی تجاری فایرفاکس برای دریافت حق امتیاز و مشارکت به موتورهای جستجو متکی است.
ازآنجاکه ممکن است نتوانید از نرم‌افزار برای یک مدل کسب‌وکار پایدار بهره‌برداری کنید، منبع باز لزوماً یک طرح تجاری نیست.
۱۱. مدل برای ایجاد درآمد پنهان
مشتریان ممکن است همیشه نتوانند درآمدزایی را در نگاه اول ببینند. سایر جریان‌های ارزش ممکن است درنتیجه جمع‌آوری و تجزیه‌وتحلیل داده‌ها پدیدار شوند. ما می‌دانیم که ممکن است مدل‌های تجاری پنهان زیربنای پلتفرم‌ها و خدمات دیجیتال وجود داشته باشد. همانطور که در مثال موزیلا دیدیم، جایی که مرورگر منبع باز از مجوزها برای ادغام سایر موتورهای جستجو درآمد کسب می‌کند.
برای کسب‌وکارها بسیار مهم است که پتانسیل خود را درک کنند و اینکه آیا فرصت‌های بیشتری برای ترکیب یک مدل تجاری موجود با مدل دیگر برای تولید درآمد اضافی وجود دارد یا خیر.
جدای از اینها، چند مدل کسب‌وکار دیگر نیز وجود دارد.
همکاری با سایر سازمان‌ها
خدمات با اتوماسیون – خودکارسازی خدماتی که انسان‌ها به‌طور سنتی انجام می‌دهند
مدل کسب‌وکار دیجیتال بسته‌بندی – محصولات مرتبط با هم بسته‌بندی می‌شوند.
جمع سپاری: مشارکت‌هایی که به کاربران برای مشارکت‌هایشان (معمولاً پول یا یک هدف خیریه) پاداش‌دهنده و مستقیم هستند.
مدل کسب‌وکار دیجیتال تبدیل داده‌ها به دارایی – به‌کارگیری فناوری‌های پیشرفته در صنایع قدیمی
مدل کسب‌وکار دیجیتالی عدم واسطه‌گری – به‌جای استفاده از یک واسطه برای ارائه خدمات یا محصول
فرصت‌های موفقیت فراوان است زیرا دیجیتال به یک امر عادی تبدیل می‌شود. بااین‌حال، قبل از انتخاب مدل کسب‌وکار دیجیتال و شروع به سفر کارآفرینی، دانستن مقصد شما بسیار مهم است.
چگونه یک استراتژی کسب‌وکار دیجیتال ایجاد کنیم؟
هنگامی‌که از قدرت فناوری برای ایجاد کسب‌وکار خود استفاده می‌کنید، دچار تحول دیجیتالی می‌شوید. بسیاری از فن‌آوری‌های جدید و هیجان‌انگیز در حال ظهور هستند، که جعل یک مدل کسب‌وکار دیجیتال را به یک ضرورت برای استراتژی شما تبدیل می‌کند.
هر صنعت و هر سازمانی باید خود را در چند سال آینده متحول کند. آنچه به سراغ ما می‌آید بزرگتر از اینترنت اصلی است و شما باید آن را درک کنید، با آن کنار بیایید و بفهمید که چگونه کسب‌وکار خود را متحول کنید.”
۴ بعد مهم برای ایجاد یک مدل کسب‌وکار دیجیتال:
۱. مشتری هدف شما کیست و چه نیازهایی دارد؟
۲. ارزش پیشنهادی چیست و چه محصولاتی تولید می‌کند؟
۳. ارزش پیشنهادی چگونه ارائه می‌شود؟
۴. چرا مدل کسب‌وکار سودآور است؟
۵ مرحله برای توسعه استراتژی شما:
۱. یک طرح تجاری تفصیلی تهیه کنید.
مشخص کنید که کسب‌وکار شما چیست، اهداف و چشم‌اندازهای شما چیست و چگونه برای دستیابی به آنها برنامه‌ریزی می‌کنید.
۲. مخاطبان هدف خود را شناسایی کنید.
مخاطبان خود را به دو یا سه شخصیت خریدار محدود کنید. راه‌حل‌هایی را که شرکت شما ارائه می‌دهد را مشخص کنید.
۳. یک پیشنهاد ارزش قوی ایجاد کنید.
چگونه شرکت شما در بین رقبا متمایز خواهد شد؟ آنچه شما را متمایز می‌کند را مشخص کنید.
۴. شرکای تجاری کلیدی را تعیین کنید.
شرکای کلیدی و اتحادهای استراتژیک را انتخاب کنید که می‌توانند به بهترین نحو در خدمت به مشتریان شما کمک کنند.
۵. فضایی برای نوآوری در نظر بگیرید.
هنگام توسعه مدل کسب‌وکار خود، فضایی را برای نوآوری‌های آینده بگذارید. مهم است که اطمینان حاصل کنید که برنامه شما نیازهای مشتریان شما را برآورده می‌کند.
دوره مدل‌های کسب‌وکار دیجیتال
مدل‌های کسب‌وکار دیجیتال در حال متحول کردن شرکت‌هایی با ۵۰ سال قدمت در حوزه مخابرات، حمل‌ونقل، تبلیغات، تجارت الکترونیک، خودرو، بیمه و بسیاری از صنایع دیگر هستند.
این دوره به بررسی مدل کسب‌وکار شرکت‌های انقلابی در غرب همچون اپل، گوگل، فیس‌بوک و آمازون، و در شرق همچون شیائومی و وی چت می‌پردازد. در این دوره از یک چارچوب ساختارمند برای تحلیل مدل‌های کسب‌وکار به همراه مثال‌های متعدد استفاده می‌شود تا دانشجویان بتوانند از آن در کسب‌وکار یا مطالعات خود استفاده کنند.
مدرس دوره مدل‌های کسب‌وکار دیجیتال آندریاس کنستانتینو استاد دانشگاه لاند در سوئد است و از سال ۲۰۱۱ به تدریس مدل‌های کسب‌وکار دیجیتال و ویژگی‌های صنعت موبایل اشتغال داشته است. همچنین استاد مدعو در دانشگاه اقتصاد کسب‌وکار آتن است و کارآفرینی تدریس می‌کند.
اگر به این موضوع علاقه مندید میتوانید فایل ویدیویی این مقاله را در اینجا ببینید.
