یکی از شهرستانهای استان مازندران گلوگاه بوده که مرکز شهرستان گلوگاه است و در ناحیه شرقی استان مازندران واقع شده است.اقوام طبری تبار نظیر: کلبادیها و گلو با زبان مازندرانی سخن می گویند و اقوام عمرانلو به زبان ترکی و مازندرانی صحبت می کنند.
گلوگاه از شهرهای شمالی سرسبز و زیبا می باشد که هر گردشگری را به علت خوش آب و هوا بودن به سمت خود می کشاند و هر شخصی را ترغیب می کند برای زندگی و یا سفر به خرید زمین در گلوگاه اقدام کند تا بتواند با ساخت و ساز در آن یک سرپناه را برای خود فراهم آورد و یک سفر لذت بخش را بدون دغدغه از اجاره و رهن تجربه کند و یا به یک زندگی بدور از هیایو دسترسی پیدا کند.ما به معرفی گلوگاه و اطلاعات کامل در را بطه با تاریخچه آن خواهیم پرداخت تا با این شهر رؤیایی بیشتر آشنا شوید.
موقعیت جغرافیایی گلوگاه
در جنوب شرقی دریای مازندران و شمال خط الراس شمالی ترین رشته کوه البرز یا جهان مورا بوده که از نظر مختصات جغرافیایی، ۵۳ درجه و ۴۸ دقیقه طول شرقی و ۳۶ درجه و ۴۵ دقیقه عرض شمالی می باشد.گلوگاه در شرق استان مازندران و شهرستان بهشهر و غرب استان گلستان قرار گرفته که با اراضی زراعتی و جنگل و مرتع، مساحت آن ۶۵ کیلومتر مربع است.و همچنین این شهر در فاصله ۵ کیلومتری از دریا واقع شده که ۴۰ متر از سطح دریای آزاد و ۶۷ متر از سطح دریای خزر ارتفاع دارد.
پیشینه گلوگاه
گلوگاه منطقه ای بوده که در دوره اسلامی کبود جامه یا نامیه معرفی شده است؛ این شهر جانشین شهر نامیه بوده که در این منطقه بزرگترین شهر قرن اول هجری بعد از تمشیه شناخته شده است.بعد از فتنه مغول گلوگاه ویران شد و مردمان آن از شهر بیرون رفتند که با توجه به آثار خرابه ها و سکه ها و ادوات دیگر مشخص گردیده قدمت آن به ۱۲۵۴ سال پیش می رسد که این موضوع به وسیله جرکلباد در ناحیه شرقی گلوگاه در فاصله ۲ کیلومتری بیشتر به اثبات رسیده است.
و در شمال غربی گلوگاه تپه تاریخی گراودین و در جنوب آن بقایای جاده شاه عباسی اهمیت این موضوع را نیز ثابت کرده اند.با عبور از جاده شاه عباسی از جنگلهای سرسبز و چشمه ها و آبشارها و آبهای معدنی بسیار چشمنواز و دیدنی گذشته و به کوه های شرشری می رسید که از نظر باستان شناسی بسیار حائز اهمیت می باشند.
از ابنیه های مسکونی قرون اول و دوم اسلامی می توان به شورچال گلوگاه اشاره نمود که در تپه های آنها آثار باستانی بسیار زیادی قرار گرفته است؛ زمینهای این منطقه به ساکنان کوپچی تعلق داشته که با ساحل دریا فاصله کمی دارند.اقوام بومی این منطقه طبری تبار بوده و ریشه ی آنها به قوم تپور بر می گردد؛ با توجه به گزارش بطلمیوس جغرافی نگار شهیر یونانی، قوم تپور از قبایل آریایی و ایرانی تبار دوران باستان و از طوایف سکاها می باشد که جزء طوایف بومی و جنگجو و قدرتمند محسوب می شوند.مطابق با گزارشهای کوینت کورس تاریخ نویس رومی، در جنگ گوگمل و در ارتش داریوش سوم هخامنشی ۱۰۰۰ کماندار تپوری حضور داشته اند.
اقوام طبری تبار از اقوام جنگجو طبرستان به شمار می آیند که در نبردهای فرخان بزرگ اسپهبد طبرستان بر علیه ترکان صول و اعراب، ارتش فرخان بزرگ را تشکیل دادند و موفق شدند در این نبرد، ترکان صول و اعراب را شکست دهند، این نبردها در شهرهایی همچون: ساری، تمشیه، نامیه، جرجان و دهستان رخ داده اند.ترکمانهایی که به مال و ناموس مردم در استرآباد و خراسان تجاوز کرده بودند، توسط سرداران مازندرانی از جانب حکومت مرکزی در دوران زندیه و قاجار بارها و بارها سرکوب شدند.
از نظر تاریخی دو سلسه از سلسله های مهم در گلوگاه اتفاق افتاده است اولین سلسه بعد از شکست محمدحسن قاجار در سال ۱۱۷۱ هجری قمری در نزدیگی گراودین تپه توسط کریم خان زند اتقاف افتاد که باعث تأسیس دولت مستقل زندیه گردید و دومین سلسله بعد از فوت کریم خان زند و متحد شدن خاندان آقا محمدخان قاجار با یکدیگر روی داد و سبب شد تا سر تا سر مازندران، گیلان، آذربایجان و قفقاز استیلا یابند و باعث کوچ ایل عمرانلو از قره باغ و قره داغ در سال ۱۱۹۵ هجری قمری شوند و در گلوگاه سکونت کنند تا از خندق کلباد و منطقه گلوگاه محافظت کنند و در زمانی که با سپاه زندیه در جنگ هستند موفق به شکست و اسارت آنها در همین منطقه شوند.جوانان ایل عمرانلو در تمامی شرایط در پای رکاب آقا محمدخان بودند تا بر علیه دشمنان منطقه ای و کشور جنگ کنند.
از همین رو آقا محمدخان قاجار اراضی فعلی و آب اوان را به صورت رایگان در اختیارشان قرار داد و یا به نوعی به آنها هدیه کرد و مطابق با فرمان فتحعلی شاه کارگران دهات مجاور نهر، قریه اوان را تعمیر و به ایل عمرانلو تحویل دادند تا مرزداران و سربازان ایل عمرانلو با خیال راحت وظیفه خود را انجام دهند.با توجه به مطالب گفته شده ایل زندیه در مرحله اول از مازندران و بعد از آن از سراسر ایران دستش کوتاه شد و منقرض گردید و سلسله قاجاریه در سال ۱۱۹۹ هجری قمری در پای تپه گراودین تأسیس شد.شهرستان گلوگاه در زمان دودمان طبری تبار پهلوی دارای راه آهن سراسری شد و توانست مانند سایر شهرها نقش مهمی را در ارتباط بین خطوط شمال به تهران پیدا کند و دارای موقعیت استراتژیکی شود.
-----------------------------------------------
مرکز آموزش ویلا بهشهر
https://vila-behshahr.ir/%d9%85%d8%b9%d8%b1%d9%81%db%8c-%da%af%d9%84%d9%88%da%af%d8%a7%d9%87-%d9%88-%d8%a7%d8%b7%d9%84%d8%a7%d8%b9%d8%a7%d8%aa-%da%a9%d8%a7%d9%85%d9%84-%d8%af%d8%b1-%d8%b1%d8%a7-%d8%a8%d8%b7%d9%87-%d8%a8%d8%a7/
