سایتهای اینترنتی این روزها بخش بزرگی از زندگی روزمره ما را تشکیل میدهند. میتوانید یک روز خود را بدون چک کردن تابناک یا خبر آنلاین، بدون دیدن قیمت جدید ارز، بدون بررسی جدیدترین تخفیف‌های دیجی کالا تصور کنید!؟ از روی تراکت‌های تبلیغاتی سوپرمارکت محل گرفته تا تابلوهای انتخاباتی، آدرس‌های اینترنتی همه جا دیده میشوند! تا به حال به این فکر کرده‌اید که معنای دقیق سایت چیست و اصلا این پدیده از کجا و چگونه شروع شده است؟
می‌دانید سایت‌ها چه انواع و اجزایی دارند؟
می‌دانید چه افراد و شرکت‌هایی به سایت نیاز دارند؟
دل‌تان می‌خواهد یک سایت داشته باشید اما نمی‌دانید از کجا باید شروع کنید؟
اگر به پاسخ این سوال‌ها و بسیاری نکات دیگر در زمینه طراحی سایت رشت علاقه‌مند هستید در ادامه همراه ما باشید. این جا زیر و بم سایتهای اینترنتی را برای‌تان روشن می‌کنیم.
قبل از این که به اعماق تاریخ برویم باید اول موضوع بحث را روشن کنیم. تعریف علمی مفهوم سایت کمی پیچیده است اما به زبان ساده میتوان گفت:
یک وب سایت مجموعه‌ای از صفحات به هم پیوسته است که از طریق یک آدرس قابل دسترسی هستند؛ صفحاتی که شامل متن، تصویر، قالب‌های مختلف و … میشوند.
در سال ۱۹۸۹ شخصی به نام تیم برنرز لی (Tim Berners-Lee) پروپوزالی را ارائه کرد که شکل زندگی و ارتباطات بشر را برای همیشه تغییر داد.
او که با نام TimBL نیز شناخته میشود، مخترع World Wide Web یا شبکه جهان‌گستر است. نرم‌افزاری که به کاربران اجازه می‌دهد با استفاده از اینترنت هر کجا که باشند به اطلاعات مورد نیاز خود دسترسی داشته باشند.
این پروفسور دانشگاه ام آی تی در سال ۱۹۹۱ اولین سایت تاریخ را در آزمایشگاه‌های بنیاد علمی Cern رونمایی کرد. آدرس این سایت info.cern.ch بود و اطلاعاتی را در مورد همین پروژه منتشر می‌کرد.
اولین سایت‌ها با کدهای ساده HTML نوشته می‌شدند. صفحات این سایت‌ها شامل سرتیتر و پاراگراف و ابرمتن (Hypertext) بود که روی صفحه نمایش رایانه‌های مختلف به نمایش درمی‌آمد. در ابرمتن‌ها از ابرپیوند (Hyperlink) استفاده می‌شد و از طریق این پیوندها کاربران می‌توانستند به صفحات دیگر مراجعه کنند.
از توضیحات علمی بگذریم. چیزی که لازم است بدانید این است که وب سایت‌ها بستر ارتباطی ساده و انعطاف‌پذیری هستند که یکی از مهمترین دستاوردهای تاریخ بشر به شمار می‌روند و این تازه زمانی است که هنوز موتورهای جست‌وجو وارد بازی نشده بودند! (یک روز خود را بدون گوگل تصور کنید!)
با یک نگاه کلی همه سایت‌ها مثل هم به نظر می‌رسند، نه؟ البته رنگ و رخسار و مطالبشان متفاوت است اما تفاوت‌های اصلی پشت پرده جریان دارد! سایت‌ها را میتوان از جهات گوناگونی مانند نوع کاربری، ویژگی‌های فنی و نسل تقسیم‌بندی کرد.
از دیدگاه فنی، سایت‌ها به انواعی مثل داینامیک، استاتیک و … تقسیم میشوند.
سایت استاتیک یا ایستا به سایتی گفته میشود که قابلیت تغییر یا آپدیت شدن ندارد. این سایت‌ها با دو روش HTML و فول‌فلش نوشته میشوند. مزایای سایتهای استاتیک و پابرجا به شرح زیر است:
سایت داینامیک یا پویا به سایتی گفته میشود که انعطاف‌پذیر باشد و امکان ویرایش را در اختیار مدیران قرار دهد. این سایت‌ها با سیستم مدیریت محتوا یا CMS طراحی میشوند.
با داشتن این سایت‌ها نیازی نیست خوره کامپیوتر باشید یا برنامه‌نویسی بدانید تا بتوانید به راحتی به مطالب سایت خود دسترسی داشته باشید، هر وقت دل‌تان خواست آنها را تغییر بدهید و به روز رسانی کنید. سیستم‌های مدیریت محتوای متعددی وجود دارند که وردپرس یکی از شناخته‌شده‌ترین آنها است.
سایتهای داینامیک، یا مبتنی بر برنامه‌نویسی طراحی میشوند یا به صورت فلش داینامیک. سایتهای فلش داینامیک در بستر ادوب فلش نمایش داده میشوند و به همین دلیل سنگین هستند. سایتهای سنگین دیر بارگذاری میشوند و در موتورهای جست‌وجو رتبه‌های پایین‌تری دارند. این سایت‌ها هر چند که حوصله آدم را سر می‌برند، زیبا و جذابند و برای کاتالوگ‌های معرفی محصول یا محتوای هنری مناسب هستند.
سایت‌ها کارکردهای مختلفی دارند و برای موارد متعددی استفاده میشوند. سایتهای تفریحی، سایتهای شبکه‌های اجتماعی، سایتهای خبری، سایتهای فروشگاهی و … که هر کدام ویژگی‌ها و کاربری خاص خود را دارند.
بله شکاف میان نسل‌ها در سایتهای اینترنتی هم وجود دارد! سایتهای اینترنتی از نظر نسل به سه دسته تقسیم میشوند. سایتهای نسل اول، یک‌طرفه هستند. یعنی محتوا توسط مدیر یا مدیران سایت بارگذاری میشود و کاربران فقط می‌توانند آن را ببینند.
سایتهای نسل دوم تولید محتوای سایت را به یک کار مشارکتی و تعاملی تبدیل کردند. در این سایت‌ها کاربران و بازدیدکنندگان نیز در فرایند تولید محتوا سهیم هستند. می‌توانند مطالب را لایک کنند، کامنت بگذارند و … در این سایت‌ها نیازی به بارگذاری مجدد صفحات نیست و تنها بخش‌هایی که تغییر کرده‌‌اند دوباره بارگذاری میشوند. به این ترتیب سرعت بارگذاری یا لود سایت بالاتر می‌رود.
اما جدیدترین نوع، یعنی نسل سوم سایت چیست و چگونه عمل می‌کند؟ سایتهای نسل سوم، که با نام وب معنایی نیز شناخته میشوند، سایتهای هوشمند هستند. این سایت‌ها مخاطب خود را می‌شناسند و با استفاده از تکنیک‌های داده‌کاوی و هوش مصنوعی، محتوایی متناسب با سلیقه و نیاز مخاطب نشان میدهند. این سایت‌ها بسیار پیشرفته هستند و پیچیدگی‌های زیادی دارند و به همین دلیل تعداد کمی از آنها موجود است.
طراحی سایت مراحل متعددی دارد. اول باید کسب‌وکار خود را به خوبی بشناسید و هدف از راه‌اندازی سایت را مشخص کنید. با توجه به این هدف میتوانید نوع سایت را انتخاب کنید. بنابراین نمی‌توانیم بگوییم بهترین نوع طراحی سایت چیست .
بعضی از سایت‌ها با استفاده از سیستم‌های آماده و رایگان مدیریت محتوا طراحی میشوند. سیستم‌هایی مانند وردپرس یا جوملا که قالب‌های آماده را در اختیار طراحان قرار میدهند. استفاده از این نوع سایت‌ها ساده و ارزان و برای اهداف کوچک بسیار مناسب است. حتی ممکن است خودتان هم بتوانید یک سایت وردپرسی ساده و غیر حرفه‌ای طراحی کنید. البته اگر حوصله سر و کله زدن با نرم‌افزارها و خواندن متن‌های آموزشی را داشته باشید!
نوع دیگر طراحی سایت به صورت سفارشی و توسط برنامه‌نویسان حرفه‌ای انجام میشود. اگر قالب‌های آماده برای کسب‌وکار شما کافی یا مناسب نباشند، باید از این روش استفاده کنید. سایتهای بزرگی مانند یوتیوب، فیس بوک، دیوار، آپارات و … همگی با این روش طراحی شده‌اند. این نوع برای شرکت‌های بزرگ و جیب‌های بزرگ مناسب تر است!
میتوانید با شرکت‌های طراحی سایت مشاوره کنید. آنها بر اساس نوع کسب‌وکار و هدف‌تان، نوع مناسبی را به شما پیشنهاد میدهند.
سایتهای مختلف، بخش‌های مختلفی دارند. مثلا بعضی از سایت‌ها درگاه پرداخت آنلاین دارند و بعضی دیگر ندارند اما یک سری عناصر در همه سایت‌ها مشترک هستند.
دامین (Domain) یا دامنه در واقع نام سایت شما است. یعنی همان چیزی که کاربران در صفحه مرورگر خود تایپ می‌کنند تا به سایت شما برسند. این نام باید منحصر به فرد باشد. در واقع امکان وجود نام مشترک برای سایتهای مختلف وجود ندارد. شرکت‌های طراحی سایت نام‌های پیشنهادی را در یکی از ابزارهای بررسی دامین چک می‌کنند و در صورتی که تکراری نباشد، میتوانید نام سایت خودتان را انتخاب کنید.
صفحه اصلی یا هوم پیج (Home Page) اولین صفحه‌ای است که کاربران بعد از ورود به سایت با آن مواجه میشوند. این صفحه به کاربران نشان می‌دهد هدف سایت چیست. هوم پیج را میتوان به ویترین مغازه تشبیه کرد. یعنی این صفحه به نوعی معرف کسب‌وکار شما است و طراحی آن اهمیت ویژه‌ای دارد. در صفحه اصلی از طریق مسیریابی (Navigation) کاربران را به بخش‌های مختلف سایت هدایت می‌کنید. معمولا سرتیترهای مسیریابی در قسمت بالای صفحه قرار می‌گیرند.
این جا قرار است خودتان را معرفی کنید. پس این صفحات باید به بهترین شکل طراحی شوند و کاملا در معرض دید باشند. محتوای بخش درباره ما باید بهترین کیفیت را داشته باشد و به خوبی شما یا کسب‌وکارتان را معرفی کند. در بخش تماس با ما اطلاعاتی مانند شماره‌های تماس، آدرس‌های پست الکترونیکی و نشانی شبکه‌های اجتماعی را قرار می‌دهید.
یک سایت ممکن است صفحات متعددی داشته باشد. مانند سایتهای معرفی محصول که در آنها هر صفحه به معرفی یک یا چند محصول می‌پردازد. در این صفحات بسته به موضوع از محتوای متنی، عکس و ویدئو منتشر میشود. بعضی از سایت‌ها بخش‌های دیگری هم مانند فروشگاه یا وبلاگ دارند.
امروزه تقریبا تمامی کسبوکارها به سایت نیاز دارند! با توجه به بالا رفتن آمار استفاده از اینترنت و رواج استفاده از گوشی‌های هوشمند (حتی مادربزرگ‌ها دستور پخت غذا آپلود می‌کنند!)، افراد هر جایی که باشند می‌توانند اطلاعات مورد نیاز خود را از طریق سایتهای اینترنتی یا شبکه‌های اجتماعی پیدا کنند. به همین دلیل تمامی کسبوکارها، از کلینیک‌های پزشکی گرفته تا سوپر مارکت‌ها به سایتی برای معرفی خود نیاز دارند.
وبسایت مثل یک کارت ویزیت یا کاتالوگ است که اینترنت آن را در دسترس همه قرار می‌دهد. کسب‌وکاری که در اینترنت معرفی نشود، خیلی زود از بین می‌رود. البته این روزها شبکه‌های اجتماعی نیز می‌توانند معرف شما در فضای مجازی باشند.
برای راه‌اندازی سایت باید سه مرحله را طی کنید: طراحی سایت، خرید دامین و اجاره سرور. بهترین کار این است که یک شرکت طراحی سایت معتبر پیدا کنید و کار را به آنها بسپارید. این شرکت‌ها، برای انتخاب نوع سایت به شما مشاوره میدهند و بعد از عقد قرارداد، سایت را با توجه به ویژگی‌های خواسته‌شده برای‌تان طراحی می‌کنند. حواس‌تان به انتخاب شرکت باشد و با پیشنهادهای عجیب و غریب وسوسه نشوید!
در مرحله بعد باید برای خرید دامین اقدام کنید. این کار را میتوانید شخصا انجام دهید اما بهتر است آن را به شرکت بسپارید. ریزه‌کاری‌های زیادی در این زمینه وجود دارد و بهتر است توسط افراد باتجربه انجام شود.
اجاره سرور آخرین مرحله راه‌اندازی سایت است. منظور از سرور کامپیوتری است که سایت شما روی آن نصب میشود. برای اجاره سرور به دو صورت میتوانید اقدام کنید:
اجاره سرور اختصاصی که در آن همه منابع سرور در اختیار یک مشتری است. هزینه‌های سرور اختصاصی بسیار بالا است و برای سازمان‌هایی با بودجه‌های کافی مناسب است.
اجاره سرور یا هاست اشتراکی که در آن شرکت مالک سرور، آن را با استفاده از نرم‌افزارهای خاصی میان مشتری‌ها به اشتراک می‌گذارد. این تقسیم‌بندی بر اساس قدرت سیستم و پهنای باند انجام میشود.
در این مطلب به بررسی مفهوم سایت یا وبسایت پرداختیم و تاریخچه، انواع و بخش‌های آن را بررسی کردیم. حالا با توجه به مطالبی که گفته شد میتوانید تصمیم بگیرید که برای کسب‌وکار شما بهترین نوع سایت چیست و برای راه‌اندازی آن باید از کجا شروع کنید. فراموش نکنید که سایت معرف شما است و اگر طراحی مناسبی نداشته باشد و تجربه خوبی برای بازدیدکنندگان رقم نزند، به ضررتان عمل خواهد کرد.
