دوپامین یک هورمونی هست که مارو وادار به حرکت کردن و چیزی رو به دست آوردن میکنه. چجوری؟ اینجوری که بعد از رسیدن به چیزی یک لحظه تمام وجودتون سرشار از لذت میشه و میگید آه ...
از کودکی تا 20 سالگی ما خیلی به این هورمون نیاز داریم چون باید تلاش کنیم چیزی رو به دست بیاریم که بعدش بتونیم با استفاده از اونها بقیه عمرمون رو سپری کنیم. همچنین اون بخش از وجودمون که میخواد شل کنه، قدر دان باشه و به داشته هاش اکتفا کنه، خیلی کمرنگه. در واقع سیستم مغز همچین چیزی رو ایجاب میکنه.
اگر انسان در هر سنی که هست زیادی از حد دوپامین به دست بیاره، معتاد میشه. مثلا فرض کنید شخصی در طول هفته 300 تا دوپامین به دست میاره (صرفا مثال)، این شخص اگر در هفته بعد مثلا 100 تا دوپامین به دست بیاره، بی قرار میشه و احساسات بدی رو تجربه میکنه. چرا که مغز او عادت به 300 دوپامین کرده و تمام تلاشش رو میکنه که دوباره همون 300 تا یا بیشتر رو به دست بیاره. این استدلال میتونه تلاش اونهایی که حتی کودک خودشون رو میفروشن برای مواد مخدر، توضیح بده !
حالا اگه در کودکی، در همون زمانی که شما عطش به دست آوردن دارید، این دوپامین زیاد بشه، شما معتاد میشی و چون کودک داره مغزش شکل میگیره، در آینده، حفظ تعادل در به دست اوردن دوپامین براش خیلی سخت تر میشه. به همین دلیل خیلی مهمه که در سنین پایین حواسمون به افراط و تفریط ها باشه که معتاد نشیم.
دوپامین فقط مواد مخدر نیست، خوراکی خوشمزه، سکس، تایید اجتماعی، لایک، کامنت مثبت، بازی و ... میتونه باشه.
حالا در این دوران که ما در فضایی هستیم که لایک و کامنت های مثبت وجود داره، به شدت در معرض اعتیاد قرار میگیریم، اعتیاد به سوشال مدیا !!
علاوه بر لایک و کامنت های مثبت، همین بازی ها که بعد از بردن یا مرحله ای رو رد کردن، به ما پاداش میدن و دوپامین رو در ما ترشح میکنن، منجر به اعتیاد ما میشن. همچنین چون ما مدام توسط فضای مجازی پاداش فوری دریافت میکنیم، مغز ما عادت به دریافت پاداش فوری میکنه. و این میتونه منجر به اختلال در تمرکز بشه. به این معنا که شما کتاب یا درس نمیخونی چون اون پاداش فوری رو دریافت نمیکنی یا فیلم و سریال نمیبینی چون مثل ریلز نیست که سریع تموم شه و بری بعدی !!
به بیان دیگه در این زمانه، فارغ از اینکه کودک خودش عطش دوپامین رو داره، فضای مجازی و بازی ها به معتاد شدن کودک دامن میزنن. انگار همه چیز فراهمه که کودک معتاد شه !!
چیزی که در اینجا مهمه نقش والدین و فرزندپروری هست. توجه کنید که هدف حذف دوپامین نیست، چون اینجوری اصلا نمیشه زندگی کرد. هدف اینه که در این دوره زمونه که فوران دوپامین رو شاهد هستیم، تلاش کنیم که تعادل رو حفظ کنیم و نزاریم کودکانمون و همچنین خودمون در به دست اوردن دوپامین افراط کنیم.