در این مطلب قصد داریم بدانیم کلید محافظ جان چیست؟ و از عملکرد ، مزایا و معایب آن صحبت کنیم پس تا انتهای مقاله همراه ما باشید. در ابتدا می پردازیم به اینکه کلید محافظ جان چیست؟ کلید محافظ جان کلیدی است که به‌محض تشخیص وقوع جریان نشتی در دستگاه‌های الکتریکی خانگی یا صنعتی ، باعث می شود جریان برق قطع شود و مانع از صدمات جانی ناشی از نشت جریان می‌گردد و از بروز خطرات احتمالی جلوگیری می‌کند. این کلید با نام محافظ نشتی جریان یا (Residual Current Circuit Breaker) RCCB شناخته میشود. استانداردهایی که وجود دارد نشان می دهد که حداکثر مقدار جریانی که بدن یک فرد می تواند تحمل نماید ، میزان ۳۰ میلی آمپر در مدت ۲۰۰ میلی ثانیه است که کلید محافظ جان پیش از آن که این مقدار جریان به بدن فرد برسد مدار را قطع می کند.در حالت عادی مدارهای الکتریکی، جریان رفت با جریان برگشت برابر است. اما اگر به هر دلیلی جریان بین سیم فاز و نول اختلاف داشته باشد کلید محافظ جان عمل می کند و از بروز آتش سوزی یا برق گرفتگی جلوگیری می نماید . باید توجه کنید در صورتی که میزان جریان در دو سیم فاز و نول متفاوت می باشد ، ممکن است این اختلاف به دلیل اتصال بدنه یکی از دستگاه های الکتریکی باشد که در آن جریان الکتریکی به جای برگشتن از راه سیم نول از راه زمین به منبع برمی‌گردد. در این حالت احتمال برق گرفتگی برای کسی که با دستگاه تماس پیدا کند وجود دارد که اصطلاحا گفته می شود جریان نشت پیدا کرده است ، فیوز محافظ جان در این حالت خطر برق گرفتگی را از بین می برد. کلید های محافظ جان به طور معمول می توانند یک خطا با جریان باقیمانده 1 کیلو آمپری را به تنهایی کنترل کنند ، این در صورتی است که خطای زمین باشد. قوانین سیم‌کشی بیان می‌کند که سایر دستگاه ها باید همراه با کلید محافظ جان کار کنند تا بتوانند به خوبی محافظت نمایند. این می تواند به بهبود رتبه اتصال کوتاه کلید های محافظ جان کمک کند ، بنابراین برای مثال یک RCCB دارای 1KA می تواند در سطح خطای بالاتر از آن کار کند. این قطعه در انواع خارجی و ایرانی با برندهای مختلف تولید می شود.
کلید محافظ جان یا کلید جریان نشتی (فیوز محافظ جان) به گونه ای طراحی شده است که در صورت نشتی جریان برق ، قبل از اینکه بخواهد آسیبی به انسان وارد کند جریان را قطع می نماید. البته توجه کنید که کلیدهای محافظ جان برای قطع مدار در زمان اتصال کوتاه یا زمانی که جریان برق بیشتر از میزان جریان مورد نیاز سیستم باشد طراحی نشده اند. انواع خاصی از کلیدهای محافظ جان وجود دارند که علاوه بر جریان نشتی، به اضافه بار هم واکنش نشان می دهند.
کلید محافظ جان همانطور که از نامش پیداست از جان افراد در مقابل خطر برق گرفتگی محافظت می کند. جریان نشتی ممکن است از راه بدن افرادی که با زمین در تماس هستند و تصادفا دستشان با قسمت برق دار مدار تماس پیدا می کند به وجود آید. در این حالت کلیدهای محافظ جان پیش از آسیب رسیدن به فرد مدار را قطع می کنند. در واقع تفاوت محافظ جان با فیوز مینیاتوری در این است که محافظ جان برای قطع مدار در برابر اضافه بار و اتصال کوتاه طراحی نشده است. ولی مدل دیگری از کلید جریان نشتی با نام RCBO وجود دارد که در واقع کلید ترکیبی است و علاوه بر جریان نشتی به اضافه بار هم واکنش نشان می دهد.
عملکرد کلید محافظ جان به عنوان یک مدار ایده آل، به گونه ای است که جریان هایی که در مدار از طریق سیم برق می گذرد ، را با جریان برگشتی از طریق سیم خنثی ، یکسان نماید. با این حال ، هنگامی که یک خطای زمین اتفاق می افتد ، جریان به طور تصادفی با تماس سیم باز ، وارد سیم ارت می شود.
از همین روست که باعث کاهش جریان برگشتی از سیم خنثی میشود؛ بنابراین از یکی از نکته هایی که می توان درباره محافظ جان اشنایدر گفت این است که این محافظ جان به گونه ای طراحی شده است که به طور پیوسته جریان باقیمانده یا تفاوت در مقادیر جریان میان سیم برق و نول را دریافت می کند؛ بنابراین ، هنگامی که جریان باقیمانده از حد مجاز فراتر نرود، RCCB مدار را قطع می کند.
انواع مختلفی از کلیدهای محافظ جان در بازار وجود دارند که کلیدهای محافظ جان تک فاز به صورت دو پل و کلیدهای محافظ جان سه فاز به صورت چهار پل تولید می شود. به طور مثال کلید محافظ جان هیوندای در دو مدل تکفاز و سه فاز تولید می شود.
این کلیـدها دارای کاربــردهای مفید و سودمندی می‌باشند و گاهی با پریزها ادغام شده و یا روی وسایلی نصب می‌شوند که ممکن است خـطر خاصی برای ایـمنی آن وجود داشته باشد که با این کلیـدها خنثی می‌شوند . به عنوان مثال : سیم‌های بلند که ممکن است در فضای باز ، تجهیزات باغچه ، سشواری که در نزدیکی حمام و یا روشویی است ، مورد استفاده قرار بگیرد و باید گفت؛ پریزهای برقی که دربردارنده کلیدهای نشت جریان الکتریکی می‌باشند در حال حاضر بیشتر مورد استقبال قرار می‌گیرند.
و در پایان باید اضافه کرد که یک کلید نشت جریان خالص، عدم تعادل در جریان‌های هادی تغذیه و برگشت مدار را تشخیص میدهد ، اما نمی تواند مانند فیوز یا قطع کننده مدار مینیاتوری در برابر بار یا اتصال کوتاه ، محافظت کند( به استثنای مورد خاص اتصال کوتاه از حالت زنده به زمین) و اما در آخر محافظ جان در حال حاضر بهترین محافظ جهت جلوگیری از خطرات ناشی از اتصال بدنه تجهیزات و برق‌گرفتگی افراد می‌باشد.
همچنین فروشگاه اینترنتی voltstar.ir در ایران آماده ارائه خدمات مشاوره ، فروش و توزیع تجهیزات برق صنعتی و ساختمانی در ایران می باشد. جهت مشاوره و خرید با مشاورین فروش این مجموعه تماس حاصل فرمائید.
