یورگن هابرماس در نظرات خود پیرامون حوزه عمومی، ویژگی هایی را برای شکل گیری آن در جامعه مطرح میکند. وی معتقد است که حوزه عمومی به مکانی برای تبادل نظر نیاز دارد که برای همه قابل دسترس باشد و امکان بیان و مجادله تجربیات اجتماعی و دیدگاه ها در آنجا وجود داشته باشد. در حوزه عمومی باید گفت وگو آزاد که شرط ضروری هرگونه کلام و کنش عقلانی است، شکل بگیرد تا رسیدن به عقیده مشترک حاصل آن باشد.گفتگو آزاد که هرشخصی به صورت بلقوه حق و قدرت شرکت در آن را داشته و هیچ فردی صاحب امتیاز ویژه در آن نیست، با ویژگی نقد و انتقاد است که از مشاجره دور شده و به مباحثه یعنی گفتگوی استدلالی میرسد. این خصلت انتقاد است که حوزه عمومی را به هدف نهایی خود یعنی تأثیرگذاری برحوزه قدرت و سیاست می رساند. همچنین از نظر هابرماس درکنش ارتباطی جامع های بوجود می آید که در آن کنشگران بتوانند بدون تحریف با همدیگر در ارتباط باشند و برای رسیدن به یک درک مشترک، از طریق استدلال، وفاق و همکاری با همدیگر با بهره گیری از کنش کلامی و گفتگو با یکدیگر ارتباط برقرار کنند.در عصرحاضر که رسانه های نوین به خصوص شبکه های اجتماعی از نفوذ گسترده ای در میان افراد جامعه برخودار هستند، امکاناتی را فراهم آوردن که امیدواری به ظهور دوباره حوزه عمومی و شکل گیری کنش ارتباطی بیشتر از قبل شده است. شبکه های اجتماعی با ویژگی هایی نظیر سرعت تبادل اطلاعات و همگانی بودن آن برای اکثر افراد جامعه، دسترسی ارزان و آسان به دیدگاهها و نقطه نظرات گوناگون، تعاملی بودن روابط، آزادی در تولید محتوا، تبلیغ عقاید و اظهارنظر، فضای مناسبی را برای گفت و گو آزاد، نقد مسائل سیاسی و اجتماعی، مشارکت خودجوش و مدنی را میان افراد جامعه فراهم کرده که از نظر فرم و قالب برای شکل گیری حوزه عمومی مطلوب است.[1]
با این همه، نکته مهم عصرحاضر کاهش دغدغه های اجتماعی و سیاسی و نبود عزمی راسخ برای شکل گیری گفتوگو است. حاکم شدن جریان سرگرمی بر محتوای تولید شده در شبکه های اجتماعی سبب شده مسائل اجتماعی وسیاسی از اولویت نخست کاربران خارج شود. همچنین رواج یافتن امرمحسوس و حضور پررنگ چهره های مشهور در شبکه های اجتماعی، آنها را به رهبران افکارجدید بدل کرده است. رهبرانی که نظرات انتقادی شان بر خلاف اندیشمندان و نخبگان، در سطح باقی مانده وعمدتاً با هیجان همراه است. علاوه بر این علاقمندی چهره های مشهور به تک گویی های فراوان مجالی را برای شکل گیری گفت وگو نداده و اگر گفت و گویی میان کاربران و چهره های مشهور صورت گرفته در موضوعات مرسوم در فرهنگ شهرت بوده است. اما برای برون رفت از این وضعیت می بایست اندیشمندان و نخبگان با کاربرانی که دغدغه مسائل اجتماعی و سیاسی دارند در فضایی مناسب گفت وگو کنند تا به فهمی مشترک در حل مسائل عصر حاضر نائل شوند.
[1] پیرو، فریبرز؛ متقی، ابراهیم؛ نوابخش، مهرداد(1397). تحلیل جامعه شناختی نقش رسانه اجتماعی تلگرام به مثابه حوزه عمومی در انتخابات دهمین دوره مجلس شورای اسلامی ایران، مطالعه موردی تهران، دو فصلنامه جامعه شناسی نهادهای اجتماعی، دوره پنجم شماره 12
