ویپ یا سیگار الکترونیکی، دستگاهی است که با گرم کردن مایعات مخصوص (جویس یا ای-لیکوئید) به جای سوزاندن تنباکو، بخار تولید میکند. این بخار توسط کاربر استنشاق میشود. ویپ در سال ۲۰۰۴ به صورت تجاری تولید شد و هدف اولیه آن، فراهم کردن نیکوتین مورد نیاز افراد سیگاری بدون وارد کردن دود و خاکستر به ریههای آنها بود. امروزه، علاوه بر هدف ترک سیگار، بسیاری از افراد برای سرگرمی و لذت بردن از طعمهای متنوع، به سمت ویپینگ روی آوردهاند.
اجزای اصلی ویپ:
باتری: تامینکننده انرژی لازم برای گرم کردن کویل.
کویل (المنت گرمایشی): بخشی که مایع را گرم کرده و به بخار تبدیل میکند.
چیپست یا برد الکترونیکی: کنترلکننده دما، توان و سایر تنظیمات دستگاه.
انواع ویپ:
ویپها در انواع مختلفی تولید میشوند که هر کدام برای مصارف خاصی طراحی شدهاند:
سیگارهای الکترونیکی (E-cigarettes): سادهترین و کوچکترین نوع، معمولاً یکبار مصرف و بدون قابلیت شارژ مجدد تانک.
ویپهای قلمی (Vape Pens): پیشرفتهتر از سیگارهای الکترونیکی، دارای مخزن قابل شارژ و تولید بخار بیشتر.
پاد ویپ (Pod Vapes): کوچک و قابل حمل، اغلب برای مصرف نیکوتین سالت (نیکوتین غلیظتر) مناسب هستند.
ماد ویپ (Mod Vapes): پیشرفتهترین نوع با قابلیت تنظیمات گستردهتر توان، دما و قابلیت تولید بخار زیاد.
مزایا و معایب ویپ:
مزایا (از دیدگاه برخی کاربران و تولیدکنندگان):
کاهش مواد سمی: برخلاف سیگار سنتی که دود حاصل از احتراق تنباکو حاوی هزاران ماده شیمیایی مضر و سرطانزا است، ویپ دود تولید نمیکند و بخار آن حاوی مواد شیمیایی کمتری است.
تنوع طعم: مایعات ویپ در طعمهای بسیار متنوعی عرضه میشوند که جذابیت بیشتری برای کاربران ایجاد میکند.
بوی کمتر: بخار ویپ بوی نامطبوع کمتری نسبت به دود سیگار دارد و کمتر برای اطرافیان آزاردهنده است.
کمک به ترک سیگار (مورد بحث): برخی افراد از ویپ به عنوان ابزاری برای کاهش و در نهایت ترک سیگار سنتی استفاده میکنند، هرچند این موضوع هنوز محل بحث است و بسیاری از تحقیقات نشان میدهند ویپ خود میتواند اعتیادآور باشد.
معایب و خطرات:
اعتیاد به نیکوتین: حتی اگر ویپ با هدف ترک سیگار استفاده شود، اگر حاوی نیکوتین باشد، میتواند منجر به اعتیاد به نیکوتین شود.
عوارض سلامتی:مشکلات ریوی: استنشاق بخار ویپ، حتی بدون نیکوتین، میتواند به ریهها آسیب برساند و خطر ابتلا به بیماریهایی مانند برونشیت و آسم را افزایش دهد. برخی مواد شیمیایی موجود در مایعات ویپ مانند دیاستیل میتوانند باعث بیماریهای ریوی جدی شوند. مشکلات قلبی-عروقی: نیکوتین موجود در مایع ویپ میتواند ضربان قلب و فشار خون را افزایش دهد و خطر بیماریهای قلبی-عروقی را بالا ببرد. آسیب به دهان و دندان: ویپ میتواند باعث خشکی دهان، پوسیدگی دندان و التهاب لثه شود. مسمومیت با نیکوتین: به ویژه در کودکان، مصرف مایع ویپ میتواند منجر به مسمومیت جدی با نیکوتین شود.
مواد سمی: اگرچه بخار ویپ کمتر از دود سیگار مضر است، اما حاوی برخی مواد شیمیایی سمی مانند استالدهید، آکرولئین، بنزن و فلزات سنگین (مانند سرب) است که سرطانزا هستند.
دود دست دوم: بخار ویپ نیز میتواند برای اطرافیان مضر باشد، به خصوص برای کودکان و افراد دارای بیماریهای تنفسی.
جلوگیری از ترک واقعی سیگار: برای برخی افراد، ویپ به جای ترک کامل نیکوتین، به یک جایگزین تبدیل میشود و روند ترک واقعی سیگار را دشوار میکند.
نتیجهگیری:
در حالی که برخی ویپ را به عنوان جایگزینی کمخطرتر برای سیگار سنتی معرفی میکنند، اما این به معنای بیضرر بودن آن نیست. ویپ نیز خطرات سلامتی خاص خود را دارد و میتواند منجر به اعتیاد به نیکوتین و آسیب به سیستم تنفسی و قلبی-عروقی شود. تصمیم به استفاده از ویپ باید با آگاهی کامل از تمامی جوانب آن و ترجیحاً با مشورت پزشک صورت گیرد. بهترین راه برای حفظ سلامتی، دوری از هرگونه مصرف نیکوتین و مواد مضر است.
