قدیمی ترین تصاویر ثبت شده از جامانه از ساکنین مزوپوتامیا یا بین النهرین کنونی است. مجسمه گودئا (پادشاه سومر) در دو هزار سال قبل از میلاد مسیح با سربندی با طرح جامانه کوردی کنونی است. که تاکنون توسط مردان و زنان کردستان مورد استفاده قرار میگیرد.
طرح و الگوی جامانه با الگوی چفیه و یا شماغ عربی و یا کفیه فلسطینی متفاوت است. طرح جامانه کنونی در کردستان در زمینه سفید شکل میگیرد و با خشت های همبند بافت آن در مرکز ایجاد میشود، حاشیه های جامانه کردی که با خطوط مرزی خاکستری که نماد رود هستند جدا میشوند دارای طرح ساقه گندم است.
ترکیب نمادین این طرح ها آبادانی و تمدن و اتحاد را نشان میدهد. دستبند کوردی طرح جامانه با الگو از این سربند کردستانی طراحی و ساخته شده است. تمامی عناصر استفاده شده در این سربند در این دستبند گنجانده شده است.
هه‌وری بخشی از پوشاک کوردی است که قدمت آن به قبل از مایاها می رسد و درکرمانشاه، لرستان ، ایلام و اطراف آن را گُلوَنی می نامند. این نماد فرهنگی در میان مردم کورد، لور، لک، بختیاری ریشه های به قدمت تاریخ دارد.
هه‌وری یا گلونی بخشی از نماد مشترک مردمان دو طرف زاگرس است و همچون این رشته کوه ریشه های فرهنگی مردمان آنرا به هم گره میزند. هه‌وری یا گلونی در بیشتر مناطق کردستان به عنوان روسری یا سرپوش استفاده می شود، همچنین مردان آنرا به دور گردن و روی شانه نیز می بندند، حتی در سال های اخیر به عنوان لباس زنانه نیز دوخته میشود.
بر اساس بیان مورخانی چون هرودت ریشه گُلوَنی (هه‌وری) به دوره هخامنشیان و دوره ماد برمی‌گردد و بخشی از پوشش رسمی آنها بوده است. رنگ های سیاه، قرمز و سفید رنگ های اصلی هه‌وری یا گلونی هستند. هه‌وری یا گلونی دارای زمینه مشکی و طرح سرو وحشی و بته جقه و جوانه های در حال رویش است که نماد وقار، نامیرایی است و چرخه ابدیت زندگی را به نقش میکشد.
بنویس:
