اگر تا به حال در رابطه با ارزهای دیجیتال یا رمز‌ارزها مطالعه کرده باشید؛ بی‌شک با عبارت بلاکچین مواجه شده‌اید.
بلاکچین طبق تعریف کلی یک دفترچه‌ی غیرمتمرکز عمومی یا توزیع شده است. این توضیح شاید کمی پیچیده به‌نظر برسد. در این مقاله قصد داریم، فناوری بلاکچین را به‌طور ساده‌تر توضیح دهیم.
بلاکچین از دو عبارت بلاک(Block) و زنجیره(Chain) تشکیل شده است. به مفهوم دقیق‌تر بلاکچین را می‌توان زنجیره‌ای از بلاک‌ها دانست. هر بلاک مسئولیت ذخیره‌ی داده‌های هر تراکنش صورت گرفته در شبکه را بر عهده دارد و دارای حجم مشخصی است.
بلاک‌ها بر اساس حجم معاملات می‌توانند چند هزار تراکنش را در خود جای دهند. در نتیجه بلاکچین زنجیره‌ای از اطلاعات دیجیتالی است.
در یک تعریف کلی می‌توان گفت:
بلاکچین یک دفتر کل توزیع شده، غیرمتمرکز و اشتراکی‌می‌باشد که به صورت زنجیره ای از سوابق بنام بلاک ساخته شده است. هر بلاک در این زنجیره، مسئول ذخیره سازی نوعی از اطلاعات (مانند سوابق معاملات) است.
انسان‌های نخستین از طریق مبادلات کالا به کالا، وسیله‌ها و مواد مورد نیاز خود را تهیه می‌کردند. پس از این دوره سکهها و سپس اسکناس وارد چرخه‌ی تجارت شد تا مبادلات آسان‌تر و دقیق‌تر انجام شود.
پولهای فلزی و کاغذی سالیان دراز رکن اصلی معاملات در تمام نقاط جهان بودند؛ اما با فراگیر شدن دستگاه‌های دیجیتالی و الکترونیکی و با ورود کامپیوترها به زندگی انسان‌ها، به تدریج پرداخت‌ها نیز الکترونیکی شدند و درگاه‌های پرداخت آنلاین، پایانه‌های الکترونیکی پرداخت و کارت‌های بانکی و اعتباری وارد عرصههای تجاری شدند و جایگاه اسکناس‌ها و سکهها را تصرف کردند.
در تمام این دوره‌‌ها چه زمان پولهای کاغذی و فلزی و چه در دوره‌ی کارت‌های بانکی و اعتباری و درگاه‌های پرداخت آنلاین و الکترونیکی، پول وسرمایه همیشه در اختیار بانک‌ها بوده است و سود اصلی از‌آن این مراکز مالی می‌شد. بانک‌ها از تمام تراکنش‌ها کارمز می‌گرفتند و اطلاعات و معاملات تمام افراد را ثبت و بررسی می‌کردند.
چند سال پیش شخصی یا گروهی از برنامه‌نویسان حرفه‌ای که همچنان هویت آن‌ها ناشناخته است؛ تصمیم گرفتند سیستمی را پیاده‌سازی کنند تا به زبان عامیانه دست بانک‌ها و سایر نهادهای متمرکز مالی را از تراکنش‌ها و معاملات کوتاه کنند. حاصل این تصمیم فناوری بلاکچین بود.
بیت کوین اولین ارز دیجیتالی بود که بر پایهی بلاکچین شکل گرفت. بیت کوین مستقل از مرزهای جغرافیایی و بدون اتکا به هیچ شخص یا نهاد مرکزی عملیات پرداخت و انتقال وجه را به صورت آنلاین انجام می‌داد. همچنین تمام اطلاعات تراکنش‌ها را در بلاک‌های بلاکچین ذخیره می‌کرد و در دسترس عموم قرار می‌داد. این روند احتمال جعل، تقلب و کلاه‌برداری را تقریباً به صفر می‌رساند.
این قابلیت‌های بیت کوین توجه افراد بسیاری را در مدت زمان کوتاه جلب کرد و توانست جایگاه مناسبی را در عرصههای تجاری و تبادلات مالی در همان آغاز کار کسب کند.
جایگاه بیت کوین و افزایش کاربران آن توجه افراد را به سوی پایهی این ارز دیجیتال همان شبکه بلاکچین که بستری غیر متمرکز و توزیع شده برای کاربران بود؛ جلب کرد.
بلاکچین نخستین بار در سال 1991 توسط هابر و استورنتا مطرح شد؛ اما بیت کوین در سال 2009 توسط ساتوشی ناکاموتو معرفی شد.
بلاکچین بستری را فراهم کرد که اطلاعات دیجیتالی را ثبت و بین کاربران حاضر در شبکه توزیع کند. بیت کوین ارز دیجیتالی است که رمزنگاری شده و بر پایهی این فناوری فعالیت می‌کند. می توان گفت که بلاکچین برای بیت کوین مثل اینترنت برای گوگل است.
بیت کوین تنها یکی از برنامه‌های بی‌شماری است که می‌توان در بستر بلاکچین اجرا کرد.
همان‌طور که قبل‌تر گفتیم؛ بلاکچین شامل چندین بلاک است که به یک‌دیگر متصل شده‌اند. برای این‌که یک بلاک جدید به بلاکچین افزوده شود، باید چهار مرحله را طی کند:
تراکنش از طریق کیف پول دیجیتالی کاربران آغاز شده و بر روی بلاکچین منتشر می‌شود. سایر کاربران باید این تراکنش را تایید کنند. تایید تراکنش از طریق حل معادلات پیچیده‌ی ریاضی توسط سخت افزارهای پر‌قدرت کامپیوتری انجام می‌شود.
پس از تایید شدن تراکنش در بلاک ذخیره می‌شود. سپس بلاک یک کد شناسایی اختصاصی به نام هش(Hash) می‌گیرد و هش بلاک قبلی نیز به آن افزوده شده و به زنجیره‌ی بلاک‌ها می‌پیوندد. از این طریق تمام فرایندها در فناوری بلاکچین بدون نیاز به یک کنترل کننده‌ی مرکزی انجام می‌شود.
بلاکچین عمومی مانند بیت کوین، نیازی به اجازه برای دسترسی ندارد و هر شخص می‌تواند با دانلود یک نسخه از شبکه و تمام اطلاعات موجود در بلاک‌ها به یکی از کاربران تبدیل شود.
در بلاکچین‌های خصوصی مانند بلاکچین شرکتی، دسترسی‌ها محدود و کنترل شده‌اند. در این نوع فقط کسانی که آن مجموعه تشخیص دهد، می‌توانند یک نسخه از بلاکچین را دانلود کنند و در آن عضو شوند و به اطلاعات شبکه دسترسی داشته باشند.
در فناوری بلاکچین بلاک های جدید همیشه به‌صورت خطی ذخیره و به انتهای بلاکچین اضافه می‌شوند. به‌عبارت دیگر، جدیدترین بلاک همیشه در انتهای زنجیره قرار می‌گیرد. در شبکه بیت کوین، هر بلاک دارای یک موقعیت(ارتفاع) در زنجیره بلاک است. در فوریه 2020، ارتفاع آخرین بلاک به 618944 رسیده است.
پس از اضافه شدن بلاک به انتهای زنجیره حذف یا تغییر محتوای آن غیر‌ممکن است. زیرا همان‌طور که قبل‌تر گفتیم؛ هر بلاک هش مخصوص به‌خود و هش بلاک قبلی را درون خود جای می‌دهد. این کدهای هش توسط یک عملیات ریاضی(تابع هش) ایجاد می‌شوند و داده‌های دیجیتال را به‌شکل رشته ای از اعداد و حروف در‌می‌‌آورند. اگر این اطلاعات به هر شکلی ویرایش یا دستکاری شوند، کد هش نیز تغییر می کند؛ به‌همین دلیل تمام بلاک‌های قبلی نیز باید دستخوش تغییرات قرار بگیرند. این فرایند تحت هیچ شرایطی در بلاکچین صورت نخواهد گرفت.
پیشنهاد می‌کنیم؛ برای آشنایی بیشتر با مفهوم بلاک مقاله «اندازه بلاک چیست» را مطالعه کنید.
این غیر‌قابل تغییر بودن یکی از دلایل امنیت بالای فناوری بلاکچین است؛ که سبب می‌شود شبکه دستخوش حمله‌ی هکرها قرار نگیرد و کسی نتواند در معاملات و تراکنش‌ها تقلب کند.
همچنین استفاده از فناوری اجماع سبب شده شبکه امنیت بیشتری داشته باشد و کاربران اعتماد بیشتری به آن داشته باشند. بر اساس الگوریتم اجماع بلاکچین هر تراکنش و تبادلی در بستر این شبکه باید به تایید تمام کاربران حاضر در شبکه برسد.
ایجاد تغییر در قوانین شبکه، تایید تراکنش‌ها، انجام قرارد‌اد‌‌ها و هر فرایند دیگری که در بستر بلاکچین صورت می‌گیرد؛ بدون گرفتن تاییدیه از تمام نودهای شبکه یا همان کاربران غیر ممکن است.
اگرچه بلاکچین قبل از پیدایش ارزهای دیجیتال و رمز‌ارزهایی چون بیت کوین و اتریوم به‌وجود آمده است؛ اما این ارزها بودند که فناوری بلاکچین و مزیت‌های آن‌را به دنیا معرفی کردند. قبل‌تر نیز اشاره کردیم که بلاکچین یک سیستم عمومی غیرمتمرکز است که امنیت بسیار بالایی دارد و توانسته تا امروز اعتماد بسیاری از افراد را که در گوشه و کنار جهان به دنیای دیجیتال و تجارت الکترونیک علاقه‌مند هستند را جلب کند.
بیت کوین و سایر ارزهای این‌چنینی و تبادلات مالی تنها بخش بسیار کوچکی از قابلیت‌هایی است که می‌توان بر پایهی بلاکچین آن‌ها را پیاده‌سازی کرد. با توجه به رشد روز افزون دنیای تکنولوژی، می‌توان حدس زد بلاکچین‌ها در آینده نقش بسیار مهم را در زندگی انسان‌ها ایفا خواهند کرد و سازمان‌ها و نهادهای بسیاری برای اجرای برنامه‌ها و هدف‌های خود به سراغ این فناوری خواهند رفت.
هر سوالی در مورد نحوه خرید و فروش بیت کوین در صرافی داخلی و خارجی دارید، خوشحال می شویم با ما مطرح کنید تا شما را راهنمایی کنیم.
