اتیل استات یک ترکیب استر ارگانیک با فرمول مولکولی C۴H۸O۲ است. این ماده معمولا به عنوان یک حلال برای تمیز کردن، حذف رنگ و پوشش استفاده میشود. اتیل استات یک مایع بیرنگ و با بوی مشخص میوه است که معمولا این رایحه در چسب و لاک پاککنها شناخته شده است. این محصول بسیار قابل اشتعال است و دارای دمای فلش پوینت ۴- درجه سانتیگراد و درجه اشتعال پذیری ۳ است. در تمام حلالهای آلی معمول (الکلها، کتونها، گلیکولها، استرها) بسیار انحلال پذیر است، اما در آب کم محلول است. اتيل استات در دمای اتاق نسبتا فرار است و نقطه جوش ۷۷ درجه سانتيگراد (۱۷۱ درجه فارنهایت) دارد. با توجه به این خصوصیت، میتوان اتیل استات موجود در یک نمونه را از طریق گرم کردن در حمام آب گرم و تهویه هوا با هوای فشرده خارج ساخت. فروش این مادهی شیمیایی در بازار با نامهای استیک اسید اتیل استر(Acetic acid ethyl ester )، استیک اتر، استوکسی اتان، اتیل استیک استر، اتیل اتانوات نیز صورت میگیرد.
اتیل استات در صنعت به طور عمده توسط واکنش استری شدن فیشر اتانول و اسید استیک تولید میشود. این مخلوط به میزان حدود ۶۵٪ در دمای اتاق به استر تبدیل می شود:
این واکنش را میتوان با کاتالیزور اسیدی تسریع کرد و تعادل را میتوان با حذف آب به سمت راست حرکت داد.
همچنین در صنعت با استفاده از واکنش تیشچنکو، با ترکیب ماده استالدئید در حضور یک کاتالیزور آلکوکسی میتوان اتیل استات را تهیه کرد:
۲ CH۳CHO → CH۳COOCH۲CH۳
اسید سیلیکون نیز برای تولید اتیل استات توسط آلکیله کردن اسید استیک توسط اتیلن استفاده میشود:
C۲H۴ + CH۳CO۲H → CH۳CO۲C۲H۵
روش تخصصی و صنعتی تولید اتیل استات، مستلزم تجزیه کاتالیستی اتانول است. این روش ارزانتر از فرایند استری شدن است، اما به وسیله اتانول مازاد انجام پذیر است.
اتيل استات معمولا به عنوان حلال (به علت خواص رقتی آن) استفاده میشود. به عنوان یک حلال با خلوص بالا، در تمیز کردن بردهای مدار الکتریکی و به عنوان لاک پاککنهای ناخن کاربرد دارد. در خلوص پایین، میتوان آن را در صنعت چاپ، داروسازی، عطر، غذا، کافئین سازی، چای، قهوه و علف کشها استفاده کرد. همچنین اتیل استات در فرمولاسیون پوششهای مخصوص مبلمان چوب، کشاورزی، تجهیزات ساخت و ساز، تجهیزات معدن و مصارف دریایی استفاده میشود. این ماده به طور طبیعی طی فرایند تخمیر در شراب تولید میشود. بازارهای عمده این ماده صنایع الکترونیک، لوازم آرایشی و بهداشتی، چاپ، غذایی و پوشش است.
اتیل استات در درجه اول به عنوان یک حلال و رقیق کننده در پوششهای تینر و سلولز و لاک سلولز استات، و در صنایع رنگ و رزین مورد استفاده قرار میگیرد، زیرا کم هزینه، با مسمومیت کم و بوی دلپذیر است. اصلیترین کاربرد اتیل استات در صنایع چاپ و بسته بندی است که به عنوان جوهر چاپ در دستگاههای چاپ فلکسو ، هلیو و روتو گراور استفاده میشود. همچنین به عنوان مواد اولیه در تولید مرکبهای چاپ برای دیگر دستگاههای چاپ نیز کاربرد دارد. دانههای قهوه و برگ چای را میتوان با این حلال فاقد کافئین کرد. همچنین در رنگها به عنوان یک فعال کننده یا هاردنر استفاده میشود. اتیل استات در شیرینیها، عطر و میوهها وجود دارد. در عطرها، اتیل استات به سرعت تبخیر شده و تنها بوی عطر بر روی پوست باقی میماند.
اتیل استات همچنین در فرآوردههای غذایی در ساخت اسانسهای میوهای مصنوعی و طعم دهندهها کاربرد دارد. در صنایع داروسازی و فرآیند تغلیظ و خالص سازی آنتی بیوتیکها، اتیل استات به عنوان یک جزء مهم و کاربردی نقش دارد. این حلال همچنین دارای استفاده گسترده در تولید انواع پوششهای حلال، چسب، ترکیبات چرمهای مصنوعی، فیلمهای عکاسی، فیلمهای پروپیلن، فیلمهای پلی استر و فویلهای آلومینیومی است.
با توجه به این که اتیل استات به طور طبیعی در بسیاری از ارگانیسمها وجود دارد، خطر سمیت زیادی برای آن پیشبینی نمیشود.
آزمایشها نشان میدهد قرار گرفتن در معرض اتیل استات ممکن است باعث تحریک چشم، بینی و گلو شود. ارتباط بیش از حد با اتیل استات ممکن است موجب ضعف، خواب آلودگی و کم حواسی شود. در صورتیکه انسان برای مدت کوتاهی در معرض غلظت ۴۰۰ ppm در ۱,۴ میلی گرم / لیتر اتیل استات قرار بگیرد دچار تحریکات بینی و گلو خواهد شد. آزمایشهای حیوانی نشان داده است که در غلظتهای بسیار بالا، استر دارای اثرات افسرده کنندگی و کشندهی سیستم عصبی مرکزی است. اما باید توجه داشت که اثر تحریک کنندگی اتیل استات نسبت به پروپیل استات یا بوتیل استات ضعیفتر است.
