میلگرد، یکی از پر استفادهترین مصالحی است که در صنعت عمران به کار میرود. هدف عمده از استفادهی این محصول، جبران کاستیهایی است که مادهی بتنی دارد. با انجام فرآیندهایی مانند کشش، خمش و برش، میلگرد به شکل مورد نیاز در میآید و با جاگیری در پایهی بتنی، استحکام و مقاومت ساختمان را افزایش میدهد. با توجه به این که برای رسیدن به اهداف مورد نظر در ساختمانسازی، نیاز به انجام محاسبات دقیق دارید، باید قادر به تشخیص مشخصات و نوع رفتار تمام مصالح مورد استفاده در ساختمان باشید. برای همین، استانداردهای مختلفی برای مصالح مختلف گسترش یافته است. میلگرد هم از این قاعده مستثنی نیست. برای تولید میلگرد استانداردهای مختلفی در سراسر دنیا وجود دارد که تولیدکنندگان و واردکنندگان این محصول، ملزم به رعایت آن هستند. ابعاد و اندازهی میلگردها، در این استانداردها مشخص شده است. با داشتن ارقام دقیق از مشخصات یک میلگرد، میتوان محاسبات را به طور کامل برای ساخت یک بنا انجام داد.
اگر قصد خرید انواع میلگرد مانند میلگرد استیل را دارید، باید با این استانداردها هم آشنا باشید. چرا که در صورت مغایرت یک محصول با این استانداردها، هیچ تضمینی وجود ندارد که کیفیت مورد نیاز را در ساخت یک بنا، به دست بیاورید. در طول سالیان مختلف، استانداردهای گوناگونی در بازار ایران مورد توجه قرار گرفته است. برخی از این استانداردها، مربوط به کشورهای دیگری بودهاند که با انطباق در ایران، مورد استفادهی ما هم قرار گرفتند. برخی دیگر از این سیستمهای استاندارد هم، در خود کشور ایران، مطابق با شرایط و نیازهای بومی تدوین شده بود. امروزه هم استاندارد رایج در بازار محصولات فولادی، از جمله میلگرد، همان استانداردی است که در داخل کشور تدوین شده است.
در تمامی سیستمهای استانداردی که برای میلگرد در ایران مورد استفاده قرار گرفته است، وزن واحد طول میلگردها برای نمرههای استاندارد این محصول، با یکدیگر تفاوت نداشته است. تفاوت این استانداردها، در مقاومت تسلیم و مقاومت گسیختگی است که میلگردها باید داشته باشند.
اولین استاندارد میلگرد در ایران
اولین استانداردی که برای میلگردهای فولادی در ایران مورد توجه قرار گرفت، استاندارد کشور روسیه بود که توسط کارخانهی ذوبآهن اصفهان وارد ایران شد. این سیستم استاندارد، برگرفته از استاندارد GOST 5781 کشور روسیه بود. استفاده از این استاندارد، تا سالیان طولانی در ایران رواج داشت، تا این که کشور ایران، دست به تدوین اولین استاندارد بومی خود زد. در جدول زیر، میتوانید مشخصات سه دستهی استاندارد میلگردها را ببینید.
سیستم بعدی که در ایران، برای استانداردسازی تولید میلگرد به کار گرفته شد، استاندارد آبا بود. نام این سیستم استاندارد، دربرگیرندهی سرواژههای «آییننامهی بتن ایران» بود. تفاوتی که این استاندارد، با مشابه روسی خود داشت، در مقاومت تسلیم آرماتور بود. مطابق آبا، مقاومت تسلیم آرماتور در اعضای قابهای مقاوم در برابر زلزله، نباید بیشتر از ۴۰۰ مگاپاسکال در نظر گرفته شود.
استاندارد بعدی که امروزه هم نُرم بازار میلگرد در ایران محسوب میشود، برای اولین بار در سال ۱۳۶۹ تدوین و تصویب شد. سپس در سال ۱۳۹۲ مورد بازبینی قرار گرفت. استاندارد میلگرد ایران، به شماره ISIRI 3132، برگرفته از استانداردهای مرجع اروپا، آلمان، ژاپن، آمریکا و استاندارد جهانی ISO است. از سال ۱۳۷۱ بود که تمام تولیدکنندگان میلگرد در ایران، موظف به اجرای این استاندارد شدند.