شب یلدا ۹۸ مهمان کدوم کشور بشیم ؟ یلدا از تبار کلمات سریالی است، که دوره ها متمادی ایرانیان و مردمان کشورها دیگر ازجمله افغانستان، تاجیکستان، پاکستان و… را با خود درگیر کرده است. این آیین دیرینه از زوایای مختلفی مورد تحلیل قرار گرفته است. ما در این مقاله قصد داریم که یلدا را بهتر بشناسیم و بررسی کنیم.
نگاهی بنیادی و ریشه ای به یلدا
برخی یلدا را میراث دوران هخامنشیان می دانند. و آن را به رویش بزرگ تعبیر می کنند. آنها علت این نامگذاری، رویش بزرگ، را جوانه زدن اولین دانه ها سبز از زیر خاک در فصل زمستان می دانند.
عده ای دیگر این کلمه را با اصالتی پهلوی تلقی می کنند. که به معنای مقطع و تقسیم سال است. در واقع این جشن را جشن نیمه وسط سال می دانند.
جمع دیگری بر آنند که این کلمه، یلدا، در واقع جلدا بوده است و بعدها ج تبدیل به ی شده است. در این جا جلد به معنی شتابان و یلدا در نهایت به معنی آخرین شب سال است که از آن به بعد سرعت و شتاب خواهد گرفت.
برخی دیگر معتقدند که یلدا اسمی است با ریشه سریانی به معنا میلاد عربی و علت این نامگذاری را مطابقت یلدا با میلاد حضرت مسیح می دانند.
در افسانه ها آمده است که در روزگاران دور زنی پیر به نام ننه سرما، با سرمای بسیار زیادی به سرزمین ما آمد. ننه سرما در آسمان ها زندگی میکرد و صاحب دو فرزند با نام ها چله کوچک و چله بزرگ بود که با خود سرما می آوردند.
چله بزرگ بسیار مهربان و دلسوز بود و تا ۴۰ روز حاکم زمین بود. پس از او فرزند کوچک تر یعنی چله کوچک به مدت ۲۰ روز حاکم زمین می شد. او بشدت عبوس و سرسخت بود و با خود سرما شدیدی می آورد.
در یکی از روزها حاکمی بسیار قوی آمد و چله کوچک را در یک کوه یخ اسیر و زندانی کرد. ننه سرما با شنیدن این اتفاق بسیار ناراحت شد و با نفس ها گرمش سعی می کرد تا کوه یخ را آب کند تا چله کوچک را نجات دهد. سرانجام او موفق شد و فرزندش را نجات داد.
ننه سرما که بسیار خوشحال بود از اینکه توانسته فرزندش را نجات دهد، شروع به تمیز کردن خانه کرد و خودش را برای آمدن و دیدار عمو نروز آماده کرد. اما همین که عمو نوروز رسید ننه سرما به خواب رفته بود و موفق نشد که او را ببیند. این دو هیچ گاه یکدیگر را نخواهند دید.
در میان ایرانیان مرسوم است که در این شب طولانی به خانه بزرگترین فرد فامیل بروند وگرد سفره ای رنگین که شامل انار،هندوانه، آجیل، تخمه، شیرینی و … است بنشینند و شاهنامه بخوانند و تفعلی بر حافظ بزنند. و خاطره و قصه ای تعریف کنند.
برخی دیگر، در شب یلدا سفر می کنند تا مهمان شهر یا کشوری دیگر باشند و با فرهنگ آن منطقه آشنا شوند. به مناسبت شب یلدا معمولا غذا خاص و ویژه ای تدارک دیده نمی شود. در واقع رکن اصلی شب یلدا سفره میوه و تنقلات آن است نه شام آن. نوع خوراکی ها غالبا در شهرها مختلف متفاوت است.
به عنوان مثال، گیلانی ها چهل نوع خوراکی باید دراین شب بخورند مثل کدو، حلوا، آب ازگیل، لیمو و… در اردبیل رسم است که جوانان با حبوبات کوبیده شده قووت درست کنند و بخوابند و هر خوابی را که دیدند حتما تعبیر کنند.
زنان شیرازی معمولا در این شب فال کلوک می گیرند. نحوه گرفتن این فال به این صورت است که یک نشانه هایی را در درون کوزه می گذارند سپس دختر بچه ای به صورت اتفاقی نشانه ای را از ظرف در می آورد و طبق آن نشانه، فردی شعری از حافظ برای گیرنده فال می خواند. یزدی ها به مناسبت شب یلدا غذایی بنام آش شلی می پزند. این آش یکی از غذاها معروف و پر طرفدار در میان مردمان یزد است.
همان گونه که می بینید آیین یلدا در شهرها مختلف ایران، به صورت متفاوتی برگزار می شود. پیشنهاد میکنم که یلدا امسال را به یکی از این شهرها سفر کنید و از نزدیک شاهد این برنامه ها باشید.
اگر تصمیم دارید که یلدا امسال را به کشوری دیگر سفر کنید، توصیه می کنم کشوری را انتخاب کنید که مراسم یلدا در آنجا برگزار می شود. همانطور که گفته شد در کشور هایی نظیر افغانستان، تاجیکستان، پاکستان، آذربایجان و… شب یلدا جشن گرفته می شود.
اکنون سری به هر یک از این کشورها می زنیم و فضاها دیدنی و گردشگری آن جا را به شما معرفی می کنیم.
شاید این مطلب برای شما مفید باشد: چطوری بلیط هواپیما بگیریم
جشن یلدا به گونه ای متفاوت و شاید بتوان گفت کمی ساده تر در میان مردمان افغانستان برگزار می شود. آن ها به دلیل جنگ ها متمادی و مشکلات اقتصادی، دیگر همچون گذشته به استقبال این جشن نمی روند، اما همچنان این آیین در میان آن ها پابرجاست. یلدا در شهر هرات به دلیل نزدیکی بیشتر با ایرانیان با شور و حرارت بالاتری برگزار می شود.
از اشتراکاتی که این جشن با مراسم یلدا ایرانیان دارد، می توان به قصه خوانی وخواندن قرآن و دورهمی مختصری اشاره کرد که در آن با خشکبار و میوه و به ویژه هنداونه و انار از میهمانان پذیرایی می شود.
اگر تمایل دارید که یلدا امسال را به افغانستان سفر کنید، حتما به هرات بروید. مطمئنا یلدا متفاوتی را تجربه خواهید کرد. ازمهم ترین جاذبه ها گرشگری هرات می توان به پل مالان، مسجد جامع هرات، مقبره خواجه عبدالله انصاری، ارگ هرات اشاره کرد.
پل مالان، یکی از قدیمی ترین پل ها شهر هرات است، و تقریبا به اندازه شهر هرات قدمت دارد. این پل بر روی رودخانه هریرود قرار گرفته است. و از محبوبیت بسیار زیادی در میان مردم هرات برخوردار است.
مسجد جامع هرات، این مسجد که بالغ بر ۱۴۰۰ سال قدمت دارد، یکی از قدیمی ترین بناها شهر هرات است. که در دوران طلایی تیمور بسیار گسترش یافته است. این مسجد از حیث وسعت رتبه پنجم را در میان مساجد بزرگ جهان به خود نسبت داده است.
ارگ هرات، اگر می خواهید در سفر یلدا به هرات، از بنایی تاریخی که از دوران اسکندر به جای مانده است دیدن کنید، حتما به ارگ هرات بروید. این بنا ابتدا به عنوان دژی برای نظامیان اسکندر ساخته شد که از حمله مردم به آنها حفاظت کند.
تاجیکستان
ممکن است در وحله اول تصور کنید که کشور تاجیکستان جاذبه ها گردشگری زیادی ندارد و سفر به این کشور موجب پشیمانی تان بشود. اما اگر اینطور فکر می کنید، سخت در اشتباه هستید.
اگر اهل طبیعت گردی هستید، پیشنهاد می کنم که حتما به پارک رودکی، پامیر، آبشار گوسگارف، دریاچه علا الدین بروید. پامیر در واقع مجموعه رشته کوه ها متصل به هیمالیا هستند. این رشته کوه ها و طبیعت اطراف آن به اندازه ای زیباست که حتی ممکن است که تصمیم بگیرید بیش از یک روز در آن جا بمانید.
آبشار گوسگارف
یکی از مناطق زیبا گردشگری در این کشور محسوب میشود. و سالانه هزاران گردشگر را بخاطر آب و هوا و منظره زیبایی که دارد به خود جذب می کند. این آبشار در روستایی نزدیک به شهر دوشنبه واقع شده است.
دریاچه تیمور
اگر اهل شنا کردن و آبتنی هستید، پیشنهاد می کنم که حتما سری به دریاچه تیمور بزنید. آب این دریاچه بسیا تمیز و شفاف است و هیچ ماهی در آن نیست.
تالار تئاتر اپرا و باله تاجیکستان
چنانچه اهل هنر و موسیقی هستید، حتما به تالار تئاتر اپرا و باله تاجیکستان بروید. در آنجا کنسرت ها و موسیقی ها اپرا بی نظیری نواخته می شود و همچنین در دیگر سالن ها این تالار رقص باله اجرا می شود. و موجب آشنایی و شناخت هر چه بیشتر شما از هنر مردمان این سرزمین خواهد شد.
موزه ملی تاجیکستان
در نهایت بهتون پیشنهاد می کنم که سری هم به موزه ملی تاجیکستان بزنید و با بخشی از تاریخ این کشور آشنا بشوید. این موزه که در شهر دوشنبه قرار دارد، و شامل چهار بخش: گروه آثار باستانی، گروه تاریخ باستان و قرون وسطی، گروه تاریخ معاصر، گروه هنر و طبیعت می باشد.
پاکستان کشوری در جنوب آسیاست و از غرب با ایران همسایه است. این کشور پهناور،دارای جاذبه ها گردشگری به مراتب بیشتر از تاجیکستان است. برخی از این جاذبه ها عبارت اند از: باغ شالیمار، باغ وحش لاهور، مسجد موتی، مسجد پادشاهی لاهور، دره کاغان، دره کالاش، دره نیلوم، دره سوات و…
در ابتدا به لاهور می رویم. این شهر که در مرکز پاکستان قرار دارد، بسیار مهم و پر ازدحام است. و جاذبه ها گردشگری بی شماری را در خود جای داده است.
باغ شالیمار
باغ شالیمار که در لاهور قرار دارد، بصورت شکل متوازی الاضلاعی می باشد که در اطراف آن دیوارها بلندی از جنس آجر با نمایی بسیار زیبا کشیده شده است. این باغ که شباهت بسیار زیادی به باغ ها ایرانی دارد توسط یک معمار ایرانی بنام علا الملک تونی ساخته شده است. باغ شالیمار که بیشتر از ۱۶ هکتار مسافت دارد، از نمونه ها معماری در دوران مغول بشمار می رود.
باغ وحش لاهور
اگر در سفر به پاکستان کودکتان هم همراهتان می آید، حتما به باغ وحش لاهور هم سری بزنید. دراین باغ وحش که شهرت جهانی دارد، برخی از حیوانات در فضایی آزاد هستند و شما می توانید به آنها غذا بدهید و آن ها را از نزدیک لمس کنید.
دره کاغان
از دیگر جاذبه ها گردشگری پاکستان می توان به دره ها سرسبز آن اشاره کرد. دره کاغان واقع در اسلام آباد، بسیار خوش آب و هواست و محل مناسبی برای چادر زدن و تفریح است. این منطقه را به دلیل آسمان ابری و فاصله کم ابرها با زمین، سرزمین ابرها هم می نامند. این دره هر ساله تعداد بیشماری گردشگر را به خود جذب می کند.
دره نیلوم
دره نیلوم یکی از زیباترین مناظر در کشور پاکستان است. این دره در شهر کشمیر قرار گرفته است. شما می توانید در این دره رویایی، جنگل درخت ها انبوه و آبشارها شفاف و نهرها و چشمه ها کوچک بی نظیری را مشاهده کنید.
اگر یلدا امسال را در پاکستان بودید حتما غذاها خوشمزه و خوش عطر این کشور را فراموش نکنید. غذاها این منطقه دارای اشتراکات بسیار زیادی با کشور هند است و عطر و بوی این غذاها به دلیل استفاده از ادویه ها متعدد واقعا دل انگیز است.
غذاها لذیذ پاکستان
از جمله غذاها معروف پاکستان می توان به بریانی، چیکن تیکه، سمبوسه، نیهاری و… اشاره کرد. شما به هرکدام از رستوران ها پاکستان که بروید، میتوانید این غذاها را سفارش دهید.
کشور آذربایجان در همسایگی ایران قرار دارد. شهر باکو، پایتخت و از شهرها مهم این کشور است، که سالیانه گردشگران بیشماری را به خود جذب می کند. اگر می خواهید که در یلدا با هزینه کم به کشوری دیگر سفر کنید، پیشنهاد می کنم که حتما آذربایجان را انتخاب کنید.
از جاذبه ها گردشگری باکو می توان به برج دختر، باکو آی یا چشم باکو، دروازه مراد، مجموعه فرهنگی حیدر علی اف و موزه ادبیات نظامی گنجوی اشاره کرد.
برج دختر
یکی از جاذبه ها باستانی باکو است که قدمت آن به هزار سال پیش یا حتی بیشتر هم باز می گردد. و یادگار دوره ساسانی بشمار می رود.جنس این بنا از سنگ است. شما می توانید بواسطه پله ها مارپیچی که در داخل این برج قرار دارد به قسمت دیدبانی برسید و تمام نواحی اطراف خود را ببینید. همچنین در این برج موزه ای قرار دارد که می توانید از آن دیدن کنید. جالب است که بدانید که گنجایش و ظرفیت آن بیش از دویست هزار نفر می باشد.
باکو آی یا چشم آهو
اگر دوست دارید که در سفر یلدا به باکو به یکی از مکان ها تفریحی بروید، حتما سوار چرخ و فلک چشم باکو بشوید و تمام شهر و مراکز زیبایش را از بالا ببینید. سالانه گردشگران زیادی برای سوار شدن بر این چرخ و فلک به باکو سفر می کنند.
مجموعه فرهنگی حیدر علی اف
یکی از زیباترین جاذبه ها گردشگری باکو است که قطعا در سفر خود به باکو در شب یلدا آن را از دست نخواهید داد. این مجموعه زیبا که در سال ۲۰۱۳ ساخته شده است، شامل سالن کنفرانس،کتابخانه، موزه، آمفی تئاتر، آثار برگزیده دنیا، و از همه مهم تر، بخش تجاری و رستوران ها و کافی شاپ ها می شود.
