این اولین مطلبی است که من برای وبلاگ ویرگولم مینویسم و چه بهتر از صحبت در مورد یکی از مسائلی که عاشقش هستم یعنی هر چیزی که مربوط به ژاپن هست. شاید از خودتان بپرسید چرا باید یک نفر شیفته فرهنگ یک کشور دیگه باشد؟
چیزی که برایم بیش از همه جالب و تحسینبرانگیز است، توجه ویژهی این مردم به کوچکترین چیزهاست. آنها برای هر چیز کوچیکی یه مراسم، آیین، یا حتی یه لغت خاص دارن. این توجه به جزئیات و احترام به کوچکترین چیزها، واقعاً فوقالعادهست و باعث میشود نگاه بزرگتری به زندگی داشته باشند.
این توجه به جزئیات در همه جنبههای زندگی روزمره ژاپنیها دیده میشود. آنها برای هر احساس، وضعیت و حتی لحظهای از زندگیشان کلمهای خاص دارند که هیچ معادلی در زبانهای دیگر ندارد. این کلمات نشاندهندهی عمق فرهنگی و دیدگاه منحصر به فرد آنها به جهان است.
برای شروع نوشتن، تصمیم گرفتم بعضی از این کلمات را باهم بخوانیم، مزه مزه کنیم و به جادوی ژاپنی باور پیدا کنیم!
وابی سابی (Wabi-Sabi) یکی از مفاهیم مهم در فرهنگ ژاپنی است که زیبایی را در ناپایداری، ناتمامی و نقصها میبیند. این مفهوم از دو کلمه تشکیل شده است: "وابی" به معنای زیبایی ساده و خاموش در سادگی و "سابی" به معنای زیبایی که با گذر زمان و پیری به دست میآید. در کنار هم، وابی سابی نشاندهندهی پذیرش زیبایی در نقصها و ناپایداریهای زندگی است.
از دیدگاه من، وابی سابی درمان و بزرگترین راه حل برای آنهایی است که همیشه درگیر کمالگرایی افراطی هستند. کمالگرایی میتواند باعث شود که افراد عملاً نتوانند هیچ کاری انجام دهند. این ناتوانی در اقدام کردن میتواند به این منجر شود که هرگز نتوانیم تجربه و از آن مهمتر زندگی کنیم.
وابی سابی به ما یادآوری میکند که زیبایی و ارزش زندگی، نه در کمال مطلق، بلکه در نواقص و ناپایداریها نهفته است. این دیدگاه به ما کمک میکند تا زندگی را با تمام نواقص و نقصهایش بپذیریم و از آن لذت ببریم.
وابی سابی به ما یاد میدهد که نقصها و ناپایداریها بخشی از زیبایی طبیعی و حقیقی زندگی هستند و نباید از آنها ترسید یا شرمنده شد. بلکه باید آنها را پذیرفت و قدر دانست، زیرا آنها همان چیزهایی هستند که زندگی را واقعی و انسانی میسازند.
کوموربی (Komorebi) به زیبایی نور خورشید که از بین درختان عبور میکند و بر زمین میتابد اشاره دارد. این کلمه به طور خاص لحظاتی را توصیف میکند که نور خورشید از لابلای شاخهها و برگها میگذرد و به شکل تکههای نور و سایه بر روی زمین میافتد. این پدیدهای است که به طرز خاصی حس آرامش و اتصال به طبیعت را به ارمغان میآورد.
برای منی که در تهران زندگی میکنم، شاید دیدن و درک این حس به قوتی که در طبیعت بکر و جنگلهای سرسبز وجود دارد نباشد، اما خاطراتی از کودکی و مشابه این حس را برای من تداعی میکند. چه کسی میتواند بگوید که رد شدن نور خورشید از لای پردههای توری خانه مادربزرگ و افتادن نور روی حاشیههای فرش دستباف قرمز چیزی مشابه کوموربی نخواهد بود؟ این لحظات، هرچند کوچک و ساده، همچنان در ذهن ما باقی میمانند و با خود حس گرم و دلنشینی به همراه دارند.
کوموربی یادآور آن است که زیبایی و آرامش را میتوان در لحظات کوچک و گذرای زندگی یافت، حتی در میان روزمرگیها و شلوغیهای شهر.
کوگاراشی (Kogarashi) این کلمه به اولین باد سرد پاییزی اشاره داره که نشاندهندهی آغاز فصل خزان و پایان گرمای تابستان است.
شما مهر ماه را با چه چیزی به یاد میآورید؟ برای من، اولین باد خنکی است که بعد از چند ماه گرمای گرمای تابستان حس میکنم. بادی که بوی مدرسه و لوازمالتحریر نو میدهد و برگهای سوخته شده زیر آفتاب داغ تابسستان را با خودش جابهجا میکند. بله، کوگاراشی دقیقاً همان بادی است که با سرما، خزان را با خودش میآورد و برای ما یادآور چیزهای زیادی است.
برای من، کوگاراشی ترکیبی از صدای فریدون فروغی، بوی دارچین، رنگ آجری و گل نرگس است! هر زمان این باد سرد میوزد، تمام این حسها و خاطرات با همدیگر زنده میشوند و پاییز را برای من معنا میکنند. کوگاراشی یادمان میدهد که هر تغییری، حتی اگه سرد و خشن به نظر بیاید، میتواند با خودش زیبایی و خاطرات خوشی را نیز به همراه داشته باشد.
یاتا (Yatta) این کلمه به معنای شوق و خوشحالی ناشی از به پایان رساندن یک کار است. حس رضایتی که وقتی یه کار را به پایان میرسانیم یاتا را به همراه دارد.
برای مثال، فکر کنید وقتی یک کاردستی یا یک اثر هنری را بعد از ساعتها زحمت تمام میکنید، چقدر خوشحال میشوید. یا وقتی بالاخره نوشتن یک مقاله طولانی را تمام میکنید و احساس میکنید باری سنگین از روی دوشتان برداشته شدهاست. اما بهترین حس، شاید آن لحظهای باشد که صفحهی آخر یک کتاب را میخوانید و با لبخندی رضایتبخش کتاب را میبندید.
یاتا به ما یادآوری میکند که پشت هر تلاشی، لحظهای شیرین و لذتبخش انتظارمان رو میکشد. این کلمه به ما انرژی میدهد تا با انگیزه بیشتری به سمت اهدافمان حرکت کنیم و از لحظهی رسیدن به خط پایان، نهایت لذت را ببریم.
چرا شناخت این کلمات مهم است؟
در پایان، شاید بپرسید چرا باید با این کلمات و مفاهیم ژاپنی آشنا شویم و آنها را در زندگیمان به کار بگیریم. واقعیت این است که توجه به جزئیات و زیباییهای کوچک زندگی، همانند ژاپنیها، میتواند به ما کمک کند تا زندگی با آرامش و کیفیت بهتری داشته باشیم.
و در پایان یک کتاب معرفی میکنم و به گمانم بد نباشد قسمتی از آن را نیز اینجا بیاورم که به این مطلب هم بیربط نیست:
" موضوع اساسا به سفری بزرگتر برمیگردد: کارتان هیچگاه تمام نمیشود و عادت چیزی است که (به طرزی آزارنده) نمیتوانید از فهرست کارهایی که باید انجامشان دهید خطاش بزنید. همیشه باید در حال تکرار کردن باشید؛ پیوسته در حال بهتر شدن، تغییر روش دادن و به چالش کشیدن خودتان. "
از: کتاب کوچک خوشیهای ژاپنی (ارین نیئیمی لانگهرست)