سواد مالی و مدیریت مالی (Financial Litaracy)

Financial literacy will always be the backbone of a successful business.
سواد مالی ستون فقرات یک بیزنس موفقه

واقعیت اینه که پول اصلا چرک کف دست نیست! ما تجارت نمی‌کنیم که صرفا وقتمون رو گذرونده باشیم یا هرچی، ما بیزنس میکنیم که پول دربیاریم. واسه همینه از قدیم گفتن حساب حسابه، کاکا برادر، پس پول مهمه.

چرا سواد مالی مهمه؟

زمانی که ما یک تجارت رو شروع می‌کنیم باید بدونیم دقیقا جریان پول داره از کجا میاد و به کجا میره.
اینکه آیا بودجه‌ای که دارم رو به یک روش بازاریابی جدید اختصاص بدم یا به سرمایه‌‌گذاری در راه اندازی یک خط تولید دیگه، اینکه برای بالابردن حاشیه سود ناخالص؛ قیمت محصولم رو ببرم بالا یا هزینه ی تولید رو از طریق ساده‌سازی فرایند تولید مثلا استفاده از تکنولوژی کاهش بدم، اینکه در بازاری که تورم قیمت محصول من و افزایش و قدرت خرید مشتری رو کاهش میده من یک محصول جدید ارائه بدم یا توی یک جغرافیای جدید محصول قبلیم رو بازاریابی کنم و هزاران تصمیم دیگه بر میگرده به میزان سواد مالی ما در تجارت.

حتی اگه یک حسابدار حرفه‌ای هم داشته باشیم گرفتن تصمیمات نهایی تجاری در حالی که نمیدونیم چطور صورت سود و زیان بیزنسمون رو بخونیم قطعا طاقت فرساس پس سواد مالی مهمه و موجب میشه که تصمیماتی که برای بیزنسمون میگیریم هوشمندانه و دقیق‌تر باشه که نتیجه‌اش رشد بیزنس ما هستش.

سواد مالی شامل چه بخش هایی میشه؟

سواد مالی یعنی آگاهی به ۳ مورد زیر:

• مهارت های مالی (Financial skills)
• مباحث پایه‌ای مالی (Fundamental financial concepts)
• استراتژی‌های مالی (Financial strategies)

بخش اول: مهارت‌های مالی

1. مهارت حسابداری (Accounting skill): اولین قدم اینه که بلد باشیم با نرم افزارهای حسابداری تمامی تراکنش‌های بیزنسمون رو ثبت کنیم. این ثبت در قالب اوراق مالی و صورتحساب مثل فاکتور، چک، سفته، برات، اوراق سهام، اوراق قرضه، ضمانت‌نامه بانکی، بارنامه و سیاهه تجاری انجام میشه.
2. مهارت گزارش‌دهی مالی (Financial reporting skills): حالا باید دیتاهای مالی موجود رو بر اساس اصول حسابداری به شکل اسناد حسابداری شامل ترازنامه(Balance sheet)، صورت سود و زیان(Profit & loss statement)، صورت جریان وجه نقد(Cash flow statement)، صورت سود و زیان جامع مستند کنیم و شاخص های کلیدی عملکرد لازم (KPI - business's key financial ratios) مثل نرخ بازگشت سرمایه (ROI)، نرخ سودآوری(profitability)، واریانس هزینه(cost variance)، تولید درامد(revenue generation) و... رو محاسبه و ثبت کنیم.
3. مهارت تحلیلی (Analytical skill): با استفاده از اسناد حسابداری ای که ایجاد کردیم ، ترندها، پترن‌‌ها، نقاط قوت و نقاط ضعف رو شناسایی، تحلیل و ثبت می‌کنیم.
   مثلا از روی تحلیل این اسناد می‌فهمیم که پترن فصلی (seasonal pattern) در فروش داریم ( مثلا تو ۳ ماه زمستون بیشترین فروش محصول رو داریم) این یعنی اوج تقاضا برای محصول ما در این سه ماه هست یا متوجه می شیم که روند رشد درامد بیزنسمون نزولی هست این یعنی استراتژی ای که برای گسترش پایگاه مشتریانمون داریم استفاده میکنیم اشتباهه و باید عوض شه یا متوجه میشیم هزینه هامون از یه جایی به بعد تصاعدی افزایش پیدا کرده نه خطی که این یک زنگ خطره و باید رفع بشه.
4. مهارت های برنامه ریزی استراتژیک مالی (Strategic financial planning skills): حالا باید بر اساس اطلاعاتی که داریم بودجه بندی (Budgeting)، تخصیص هزینه (Cost allocation) و برای موارد خاص مدلسازی اقتصادی (Financial modeling) کنیم.

مثلا صورت گردش وجوه نقد دوره ی مالی قبل به من جریان نقدی خالص (net cash flow) مثبت ۵۰ میلیون تومن رو نشون میده، حالا من برای بودجه‌بندی دوره ی مالی بعدی باید این ۱۰ تومن جریان نقدی خالص رو به یکی از قسمت‌های بیزنسم اختصاص بدم.
من ۲ راه دارم:

• ۵۰ تومن رو اختصاص بدم به بودجه‌ی تبلیغات و بازاریابی محصولم

یا

• به بودجه برای ایجاد یک شعبه‌ی جدید از بیزنسم در یک لوکیشن جدید

تصمیم درست گزینه‌ی اول هست. چرا؟ چون صورت جریان وجوه نقد طی دوره ی مالی کوتاه مدت (۱ یا ۳ ماهه) اندازه‌گیری میشه بنابراین اطلاعاتی که میده برای گرفتن تصمیمات بلندمدت مناسب نیست.

۵. مهارت مدیریت پروژه (Project management): بعد از اینکه بودجه‌بندی رو انجام دادیم، برای موارد های خاص مدل اقتصادی رو ایجاد کردیم حالا باید:

• پیش‌بینی ریسک‌های مالی (Financial risks): مثلا اگه قیمت مواد اولیه بره بالا، اگه بازپرداخت قرض‌هایی که دادم به موقع انجام نشه، اگه نقدینگی بیزنسم به مشکل بخوره، اگه نیروی تولید یا تجهیزاتم دچار مشکل بشه و انواع خطراتی که میتونه رخ بده رو پیش‌بینی و راه جلوگیری از وقوعش رو مشخص می‌کنیم.
• کنترل هزینه‌ها (Cost controll): ابتدا محرک‌های هزینه (cost drivers) رو شامل مواد خام، نیروی کار، هزینه های سربار و ... به همراه تمام نقاطی که یک فرصت برای بهینه سازی فرایندها و کاهش هزینه هاست رو دقیق شناسایی و ثبت می‌کنیم.
  مثلا من متوجه میشم ۵۰ درصد از مشتری‌های من خارج از تهران زندگی میکنن و جلسات مشاوره حضوری برای بیزنس من، هزینه های متعدد شامل هزینه ی مکان، هزینه ی پذیرایی و.. ایجاد میکنه پس جلسات رو به صورت آنلاین در یک پلتفرم کنفرانس ویدیویی برگزار میکنم و هزینه‌ها رو کاهش میدم.

۶. مهارت‌های نرم‌افزاری (Digital tools skill): یکی از مهم‌ترین مهارت های مالی توانایی کار با نرم افزارهای حسابداری، صفحه‌ گسترده، تحلیل مالی، تجسم داده (Data Visualization)، برنامه‌ریزی منابع سازمانی(ERP) و .. و استفاده از وبسایت‌های کاربردی جهت ثبت اطلاعات و تحلیلشون هست.

نکته: دو بخش دیگه یعنی مباحث پایه‌ای مالی و استراتژی‌های مالی در مقالات بعدی بررسی میشه.