اسکرچ چیست؟ یک نرم افزار، محصول دانشگاه MIT که هدف از تولید آن تقویت تفکر محاسباتی کودکان میباشد.
زبان برنامه نویسی در اسکرچ به صورت بلاکهای از قبل آماده میباشد که دانشآموزان باید از بین این بلاکهای آماده بهترین بلاک را انتخاب کرده و استفاده کند.
با نرم افزار اسکرچ کودکان میتوانند با بهرهگیری از خلاقیت خود پروژههای متنوع چندرسانهای از قبیل انیمیشن، داستان، بازی و … بسازند و این پروژهها را با دوستان خود به اشتراک بگذارند. از سال ۲۰۰۷ تا کنون هزاران نفر در سرتاسر دنیا چیزی بیشتر از ۶ میلیون پروژه ساخته و با یکدیگر در وب سایت دانشگاه MIT به اشتراک گذاشتهاند.
برنامه نویسی با استفاده از اسکرچ یک روش ایدهآل برای پرورش خلاقیت و مهارتهای حل مسئله میباشد. به علاوه استفاده از آن به پرورش مهارتهای کار با ابزارهای فناوری اطلاعات کمک میکند. هنگامی که کودکان با ابزارهای برنامه نویسی مانند Scratch کار کرده و اقدام به ساخت پروژهها و برنامههای چندرسانهای مورد علاقه خود میکنند به طور ضمنی و تدریجی روش صحیح تفکر منطقی را فرا میگیرند. این امر با استفاده از مفاهیم متداول و رایجی که در زبانهای برنامه نویسی وجود دارد اتفاق میافتد. برخی از این مفاهیم در جدول زیر آورده شده است.
ترتیب: شناسایی و تعریف یک سری از مراحل برای انجام یک کار خاص به صورت ترتیبی و پشت سر هم
حلقه: اجراء و تکرار یک توالی مشخص از کارها برای چند بار
موازات: اجراء و انجام چند کار به صورت هم زمان
رویداد: یک یا چند کار در صورتی انجام میشوند که اتفاق مشخصی روی دهد
شرط: تصمیم گیری در صورت بروز شرایط خاص
تجربه و تکرار: ساخت بخش کوچکی از پروژه، امتحان کردن آن و ساخت مابقی پروژه در صورت موفقیت
تست و عیب یابی: حصول اطمینان از صحت عملکرد اجزاء پروژه و تشخیص و برطرف سازی مشکلات
یادگیری اسکرچ یکی از بهترین روشهای تشویق دانشآموزان به کسب مهارت است. در این عصر تکنولوژی و رشد روز افزون الکترونیک و ابزارهای دیجیتال نیاز است کودکان از سنین پایین شروع به یادگیری برنامه نویسی کنند. کشورهای توسعه یافته از سنین پایین و در مدارس آنها را تشویق به یادگیری برنامه نویسی میکنند. یادگیری برنامه نویسی اسکرچ صرفاً برای این نیست که به طور حرفهای برنامه نویس شوند. جامعه تنها به برنامه نویس نیاز ندارد اما یادگرفتن اسکرچ تاثیر زیادی بر روی آنها دارد. داشتن ذهن خلاق، پایداری و یادگیری نحوه برطرف کردن مشکلات، کارگروهی و موارد دیگری ویژگیهایی به فرد میدهد که در همه مشاغل کارآمد است.
بسیاری از کودکان و نوجوانان از رایانه تنها برای استفاده از برنامهها و بازیها بهره میبرند، درمقابل عدهای از آنها هستند که به عنوان سازنده و طراح، به صورت خلاقانه از رایانه استفاده میکنند. استفاده خلاقانه از رایانه باعث میشود تا دانش و سواد اساسی ساخت محتوای چندرسانهای و دیجیتال در فرزندانمان تقویت شده و آنها بتوانند ایدهها، نظرات و مطالب مورد علاقهی خود را در قالب محتوای چندرسانهای تولید کرده و به دیگران ارائه دهند. برنامه نویسی با استفاده از Scratch یک روش ایدهآل برای پرورش خلاقیت و مهارتهای حل مسئله میباشد. به علاوه استفاده از آن به پرورش مهارتهای کار با ابزارهای فناوری اطلاعات کمک میکند.
از یک طرف آنها ریاضیات و ایدههای محاسباتی را یاد میگیرند که این قابلیت در اسکرچ تعبیه شده است. زمانی که دانشآموزان برنامهها را در اسکرچ ایجاد میکنند، مفاهیم محاسباتی پایهای مانند تکرار و شروط را یاد میگیرند، آنها همچنین دانشی را در خصوص مفاهیم ریاضیاتی مهم مانند مختصات، متغیرها و اعداد تصادفی به دست میآورند.
دانشآموزان به طور قابل توجهی این مفاهیم را در بافتی با معنا و انگیزشی یاد خواهند گرفت. زمانی که دانشآموزان در مورد متغیرها در کلاسهای جبر سنتی آموزش میبینند، ارتباط شخصی کمتری با این مفاهیم را درک میکنند. اما زمانی که در همین خصوص در بافت اسکرچ آموزش میبینند، بلافاصله میتوانند از متغیرها در مسیرهای با معنا استفاده کنند برای مثال کنترل کردن سرعت یک انیمیشن و یا دنبال کردن امتیازها در یک بازی که خودشان در حال تولید آن هستند.
زمانی که دانشآموزان بر روی پروژههای اسکرچ کار میکنند، در خصوص فرایند طراحی نیز اطلاعاتی کسب میکنند. به طور کلی، دانشآموز با یک ایده اولیه شروع به کار میکند، یک نمونه اولیه کاری را ایجاد میکند، آن را آزمایش میکند و خطاهای آن را برطرف مینماید، بازخوردی را از دیگران دریافت کرده و مجددا آن را اصلاح و طراحی میکند. این فرایند یک رویه مارپیچی خواهد بود: گرفتن یک ایده، ایجاد پروژه، که شما را به سمت ایدههای تازه هدایت میکند، سپس شما را به سمت پروژههای تازه هدایت میکند و این رویه همین طور ادامه مییابد.
این فرآیند طراحی- پروژه ادغامی از چندین توانایی یادگیری قرن ۲۱ میباشد که برای موفقیت در آینده ضروری است: خلاقانه فکر کردن، به طور واضح ارتباط برقرار کردن، به صورت سیستمی تحلیل کردن، به صورت موثر همکاری کردن، به صورت مکرر طراحی کردن و به صورت مستمر یاد گرفتن.
ایجاد کردن پروژهها در اسکرچ همچنین به دانشآموزان کمک میکند تا سطح عمیقتری از روان بودن (ارتباط موثر) را با تکنولوژیهای دیجیتالی برقرار کنند. منظور ما از روان بودن ( ارتباط موثر) چیست؟ اگر روان بودن را در زبان انگلیسی، اسپانیایی یا هر زبان دیگری در نظر بگیریم به این معنا خواهد بود که نه تنها شما باید چگونه خواندن را در یک زبان یاد بگیرید بلکه باید چگونه نوشتن را را نیز یاد بگیرید و به این معنا میباشد که شما باید بتوانید خودتان را با آن زبان بیان کنید.به همین صورت روان بودن با تکنولوژی دیجیتال به این معنا است که نه تنها شما باید چگونگی تعامل با کامپیوتر را بیاموزید بلکه باید خلق کردن با آن را نیز یاد بگیرید.
قطعا اکثر دانشآموزان برنامه نویسان حرفهای نخواهند شد، همان طور که همه آنها نویسندههای حرفه ای نخواهند شد، اما یادگیری برنامه نویسی مزایایی را برای تمامی افراد در بر خواهد داشت، به عنوان مثال دانشآموزان میتوانند خودشان را صورت خلاقانهتر و کاملتر ابراز کنند. به آنها کمک خواهد کرد که تفکر خلاقانه را در خودشان ایجاد کنند و رشد دهند و به آنها در پیدا کردن درک بهتری از کارکرد تکنولوژیهایی که در هر کجای زندگیشان با آن رو به رو خواهند شد، کمک خواهد کرد.
برای دانلود آخرین نسخه اسکرچ به سایت آکادمی یاسان مراجعه کنید