اگر بخواهیم یادگیری ترکیبی را به صورت کاملا خلاصه تعریف کنیم میتوانیم بگوییم که:
یکی از شیوههای یادگیری است که در آن ساختارهای کلاسهای حضوری و آنلاین با یکدیگر ترکیب میشود و معلم میبایست تعادلی را بین این دو شیوه تدریس ایجاد کند.
این شیوه یادگیری به معلم کمک میکند تا در کلاسِ خود، تعاملی سازنده با دانشآموزان را داشته باشد و در نتیجه یک کلاس کاملا متفاوت با سطح بالایی از یادگیری برای دانشآموزان به ارمغان بیاورد.
یادگیری ترکیبی توانمندی بسیار بالایی دارد که در آینده نزدیک به عنوان یکی از مدلهای غالب حوزه آموزش شناخته شود، و همچنین به عنوان یکی از موثرترین شیوهها محسوب میشود زیرا بهترین مولفههای آموزش آنلاین و حضوری را در بردارد:
آموزشهای آنلاین که به صورت خودخوان برگزار میشوند با کمبود تعاملات در لحظه، بازخوردهای آنی یا پشتیبانیهای مناسب و شخصی که در یادگیری حضوری بهتر اتفاق میافتد مواجه هستند. در نتیحه بهترین راه برای بهبود کیفیت این دورهها ادغام آن با رویکردهای مثبت کلاسهای حضوری میباشد و این شیوه یادگیری ترکیبی بسیار موثر خواهد بود.
یادگیری ترکیبی گزینهای انعطافپذیرتر است که دستورالعملهای کلاسهای سنتی را کاملا یا تا حدودی با جلسات آنلاین تعاملی جایگزین میکند و با سیستم مدیریت یادگیری خودخوان (self-paced Learning Management System (LMS)) که معروفترین این پلتفرمها در دنیا سیستم مودل (Moodle) میباشد، ترکیب میشود. در این کلاسها دانشآموزان یا شرکتکنندگان میتوانند از هر جایی در دنیا با معلم یا همکلاسیهای خود ارتباط برقرار کنند، و به علاوه میتوانند دورههای خودخوان خود را در محیطی آرام و با استفاده از سیستم LMS بگذارنند.
تکنولوژیهای بسیاری متنوعی در این حوزه وجود دارند که میتواند یادگیری ترکیبی را در کلاسهای درسی فراهم کند، که در ادامه به 6 مورد از آنها میپردازیم:
در این کلاسها، که یک نوع مدل آموزشی محسوب میشوند، جای ارائهها و تکالیف دانشآموزان با یکدیگر عوض میشود. ارائههای کلاس درس در منزل و به صورت آنلاین یا پادکستهای ویدیویی در اختیار دانشآموزان قرار میگیرد. بعد از تماشای این فیلمهای آموزشی، دانشآموزان میتوانند با یکدیگر در محیطی مانند فُروم یا تالارهای پرسش و پاسخ با یکدیگر صحبت کرده و یا سوالات خود را در مورد دروس ارائه شده در فیلمهای آموزشی آنلاین یا آفلاین با یکدیگر مطرح کنند.
این وب سایت به صورت رایگان هزاران ویدیوی آموزشی و تمرینات متنوع و تعاملی را تقریبا در بسیاری از موضوعات در خود جای داده است.
این وب سایت یکی از گزینههایی است که میتواند در کلاسهای درس استفاده شود و حتی معلم میتواند با ایجاد حساب (اکانت) کلاس خود در آن، پیشرفت دانشآموزان را با استفاده از دادههای خروجی از تمرینات انجام شده رصد کند. همچنین این دادهها علاوه بر نقاط ضعف، نقاط قوت دانشآموزان را نیز نشان میدهد. دانشآموزان نیز با دریافت امتیازات و مدالها انگیزه بسیار بالایی را دریافت خواهند کرد و از همه مهمتر مشاهده پیشرفت خود به صورت کاملا ملموس به اهداف مشخص و محتوای تعیین شده، انگیزه دو چندانی را در آنها ایجاد خواهد کرد.
پی بی ال (PBL) یکی از مدلهای تحقیقاتی و تعاملی یادگیری میباشد که در آن دانشآموزان باید به دنبال پاسخ برای مسائل و چالشهای دنیای واقعی بروند. این مدل کاملا دانشآموز محور است و میبایست دانشآموزان آن را در کلاس به دیگران ارائه دهند، این فعالیتها منجر میشود تا دانشآموزان دانش عمیقتر، تفکر نقادانه، تعامل، خلاقیت و مهارتهای ارتباطی را کسب کنند. این مدل باعث میشود تا روحیه خلاقانه به صورت باورنکردنی میان دانشآموزان و مربی انتقال بیابد.
مودل یک سیستم مدیریتی برای دورهها میباشد که به معلمان قابلیتهای فراوانی مانند بارگزاری تکالیف، ویدیوها و … را میدهد. دانشآموزان نیز میتوانند با استفاده از تالارهای پرسش و پاسخ، پیامهای شخصی و … با یکدیگر ارتباط برقرار کنند.
نمرات دانشآموزان نیز در همین سیستم ثبت شده و آنها میتوانند بازخوردی از عملکرد خود را توسط معلم در همان جا ببینند. در صورتی که مودل همراه با جلسات حضوری اجرا شود، میتواند تاثیرات بسیار مثبتی را با خود به همراه داشته باشد.
یادگیری ترکیبی فرصتهای فراوانی را پیش روی معلم و دانشآموزان قرار میدهد که یک کلاس سنتی هرگز نمیتواند آنها را برآورده کند. با افزایش روزهای مدارس و حجم بالای دروس، یادگیری ترکیبی به دانشآموزان اجازه میدهد تا حجم بالایی از مطالب آموزشی را در خانه یاد بگیرند و معلمین میتوانند دانشآموزان را در محیطی غنی و دارای مفاهیم آموزشی بسیار خوب مشارکت دهند و فعالیتهای آموزشی عمیقتری را در کلاس های حضوری با دانشآموزان مطرح کنند.