معماری و ساختار اجزای ارائه دهنده خدمات دولت هوشمند در 5 لایه به شرح زیر است و کلیه دستگاه های اجرایی متولی پنجره های واحد دستگاه و پایگاه اطلاعات پایه مکلف اند با ترتیبات زیر نسبت به تبادل اطلاعات و ارائه خدمات به اشخاص اقدام نمایند.
کلیه پایگاه های داده و اطلاعاتی که در ایجاد و ارائه خدمات الکترونیکی و هوشمند و اجرای فرآیندهای الکترونیکی نقش پایه ای داشته و ارائه این خدمات و اجرای فرآیندهای الکترونیکی وابسته به یکی یا ترکیبی از اطلاعات و داده این پایگاه های پایه است.
ماده 67 ، بند (ث) ، تبصره 2 قانون برنامه ششم توسعه
وزارت ارتباطات و فناوري اطلاعات موظف است تا سال دوم اجراي قانون برنامه، تمام زيرساختهاي لازم براي تعامل اطلاعاتي بين دستگاههاي اجرائي بر بستر شبكه ملي اطلاعات، صرفاً از طريق مركز ملي تبادلات اطلاعات (NIX) و با استانداردهاي فني مصوب وزارت ارتباطات و فناوري اطلاعات را فراهم كند.
مرکز ملی تبادل اطلاعات (NIX) که شامل بستر نرم افزاری (GSB/PGSB) و شبکه ای تبادل اطلاعات (IX) در کشور است که بر اساس ماده 67 قانون برنامه ششم ایجادشده است و کلیه تبادلات داده دستگاه های اجرایی باید بر این بستر انجام شود.
ماده 3 جلسه 25 شورای اجرایی فناوری اطلاعات
کلیه دستگاههای اجرایی مکلف اند دسترسی به خدمات خود را از طریق پنجره ملی خدمات دولت هوشمند در سکوهای خدمات رسان مورد تائید وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات فراهم نمایند.
پنجره ملی به عنوان تجمیع کننده خدمات پرکاربرد پنجره های واحد دستگاه و ارائه آن به اشخاص به صورت اختصاصی، موضوع جز 4 بند «و» تبصره 7 قانون بودجه 1401 است که کاربران میتوانند پس از ورود به این پنجره به پنجره واحد دستگاه ها بدون درخواست مجدد ورود دسترسی داشته باشند.
جزء 3 بند (و) تبصره (7) قانون بودجه 1401
دستگاه های اجرایی و نهادهای عمومی مکلفند "پنجره واحد خدمات هوشمند" خود را بر اساس الزامات مصوب شورای اجرایی فناوری اطلاعات حداکثر تا شهریور سال 1401 راه اندازی کرده و حداقل یک سوم از خدمات اختصاصی خود را با اولویت خدمات پرکاربرد از طریق این پنجره ارائه دهند.
پنجره واحد دستگاه های اجرایی مسئول ارائه خدمات تخصصی دستگاه به اشخاص موضوع جز 3 بند «و» تبصره 7 قانون بودجه 1401 هستند. این پنجره ها از طریق مرکز ملی تبادل اطلاعات با سایر اجزا ارتباط دارند.
ایجاد مسیری ساده و ایمن برای ورود افراد به همه خدمات دولتی (به صورت تک ورود) است. بدین معنی که لازم است کاربران یک بار به دولت ثابت کنند که چه کسی هستند (هویت دیجیتال) و برای تمام خدمات دولتی که استفاده می کنند از نام کاربری و رمز عبور واحد استفاده شود.
هر شهروندی که می خواهد به خدمات دولتی به صورتی دیجیتالی دسترسی داشته باشد باید از این خدمت بهره گیرد.