اگر تصور میکنید که اینترنت اشیا (IoT) فقط برای متخصصای خاصی مثل برنامه نویس ها یا مهندسای الکترونیک یا سخت افزار مناسبه، اشتباه میکنید! اینترنت اشیا یک حوزه فوق العاده گسترده‌ست که شامل طیف وسیعی از تحصص ها و مهارت ها مختلف نقش دارم. حالا بیاید عمیقتر بشیم و ببینیم چه تخصص هایی میتونن تو این حوزه فعالیت کنن و عناوین شغلی مرتبط با هر حوزه چیه.
طراحی و توسعه سخت افزار قلب تپنده دنیای IoT هست. متخصصای الکترونیک، بردهای مدارچاپی (PCB)، سنسورها و قطعات الکترونیکی ور طراحی و بهینه میکنن. این افزار باید دانش عمیقی از طراحی مدارها و کار با ابزارهایی مثل Designer یا KiCad داشته باشن
طراحی PCB و مدارهای الکترونیکی
طراحی و کالیبراسیون سنسورهای محیطی (دما، رطوبت، نور و غیره)
کار با میکروکنترلرها و FPGA
بهینه سازی مصرف انرژی و طراحی سیستم های Low-Power
تست و تحلیل سیگنال ها با استفاده از ابزارهایی مثل اسیلوسکوپ
مهندس الکترونیک (Electronics Engineer)
طراح برد مدار چاپی (PCB Designer)
مهندس سیستم های تعبیه شده (Embedded Hardware Engineer)
طراح سنسورهای IoT
در IoT، دستگاه ها برای جمع آوری، پردازش و ارسال داده به نرم افزارهایی نیاز دارن که این عملیات رو مدیریت کنن. برنامه نویس نرم افزار در این حوزه نقش مهمی در توسعه اپلیکیشن و سیستم های کلاینت-سرور دارن.
تسلط بر زبان هایی مثل Python, JavaScript, TypeScript, Go, C/C++, Rust, Java, Kotlin, Swift, Ruby, PHP
کار با فریم‌ورک‌های ابری مثل AWS IoT یا Azure IoT
فریمورک های ابری مثل AWS IoT یا Azure IoT ابزارهایی هستند که برای اتصال، مدیریت و تحلیل داده های دستگاه های اینترنت اشیا به صورت مرکزی استفاده می شوند. این پلتفرم ها به شما امکان میدهند که دستگاه ها را به راحتی به شبکه وصل کنید، داده ها را جمع آوری و ذخیره کنید، و برای تحلیل و پردازش آن ها از قابلیت های ابری استفاده کنید. همچنین، امنیت، مقیاس پذیری و دسترسی جهانی را فراهم می کنند.
طراحی API و وب سرویس ها برای اتصال دستگاه ها
توسعه اپلیکیشن های موبایل برای کنترل دستگاه ها
پیاده سازی پروتکل های IoT مثل MQTT، CoAPو WebSocket
توسعه دهنده نرم افزار (Software Developer)
توسعه دهنده بک اند (Back-End Developer)
مهندس فریمورک ابری (Cloud Application Engineer)
توسعه دهنده اپلیکیشن موبایل (Mobile Application Developer)
اینترنت اشیا با حجم عظیمی از داده ها سروکار داره. متخصص دیتابیس باید این داده ها رو به صورت (Real-Time) ذخیره و پردازش کنن و سیستم هایی طراحی کنن که داده هارو رو به شکل بهینه در دسترس قرار بدن.
طراحی دیتابیس های مقیاس‌پذیر (Scalable Databases)
تسلط بر دیتابیس های NoSQL مثل MongoDB و Cassandra
تسلط بر دیتابیس های رابطه ای مثل MySQL، PostgreSQL و SQL Server
پیاده سازی سیستم های Stream Processing با ابزارهایی مثل Apache Kafka
بهینه سازی کوئری های حجیم و تحلیل داده ها
مهندس دیتابیس (Database Engineer)
مهندس داده های Real-Time (Real-Time Data Engineer)
متخصص ذخیره سازی داده (Data Storage Specialist)
یکی از چالش های بزرگ در IoT، ایجاد ارتباط امن بین دستگاه ها و سرورهاست. متخصصین شبکه و امنیت وظیفه دارن که ارتباطات پایدار، سریع و امن رو تضمین کنن و از دستگاه ها و سرورها در برابر حملات سایبری محافظت کنن.
طراحی شبکه های IoT مبتنی بر پروتکل هایی مثل LoRa، Zigbee و Wi-Fi
کار با ابزارهای مدیریت شبکه مثل Cisco Packet Tracer
تسلط بر رمزنگاری و مکانیزم های امنیتی IoT
پیاده سازی Firewall و سیستم هایتشخیص نفوذ
عیب یابی شبکه های بیسیم و IoT
مهندس شبکه (Network Engineer)
متخصص امنیت سایبری (Cybersecurity Specialist)
مهندس ارتباطات بیسیم (Wireless Communication Engineer)
تحلیلگر امنیت (Security Analyst)
دستگاه های IoT بر اساس کدهایی که روی سخت افزار اجرا می شن کار میکنن. وظیفه برنامه نویس Embedded Systemها اینه که نرم افزارهایی برای کنترل، مدیریت میکروکنترلر بنویسن که به صورت بهینه و دقیق تا مدت های طولانی بدون مشکل بتونه کار کنه.
تسلط بر زبان‌های C، C++ ،Assembly و Python
کار با سیستم عامل های Real-Time (RTOS)
فرض کنید یک خودرو داریم که برای بهبود عملکرد و راحتی راننده از ابزارها و دستگاه های اینترنت اشیا (IoT) استفاده می کنه. در این خودرو، سیستم های مختلفی هستن که باید خیلی سریع و دقیق عمل کنن تا ایمنی و عملکرد خوب خودرو حفظ بشه. اینجاست که سیستم عامل های Real-Time (RTOS) وارد بازی میشن.
برای مثال، سیستم ترمز ضد قفل (ABS) که همیشه باید در شرایط خاص مثل ترمز گرفتن ناگهانی عملکرد خوبی داشته باشه، از سیستم عامل هایی مثل QNX یا VxWorks استفاده میکنه. این سیستم عامل ها میتونن به ورودی های حسگرها مثل سرعت چرخ ها خیلی سریع پاسخ بدن تا وقتی راننده ترمز میگیره، از قفل شدن چرخ ها جلوگیری بشه و احتمال تصادف کم بشه.
حالا در مورد خودروهای خودران هم باید بگم که این خودروها به سیستم عامل هایی نیاز دارن که بتونن داده های حسگرها و دوربین ها رو لحظه ای پردازش کنن. برای نمونه، سیستم عامل هایی مثل FreeRTOS یا RTEMS به این خودروها کمک میکنن تا خیلی سریع واکنش نشون بدن، مثلاً زمانی که خودرو به مانع نزدیک می‌شه یا نیاز به تغییر مسیر داره.
در بخش مدیریت انرژی خودروهای برقی هم، سیستم عامل های RTOSمثل VxWorks برای کنترل و مدیریت بهینه باتری استفاده میشن. این سیستم ها باید بتونن مصرف انرژی خودرو رو در لحظه کنترل کنن تا از هدر رفتن باتری جلوگیری بشه و خودرو همیشه در بهترین وضعیت برای حرکت باقی بمونه.
برنامه نویسی برای میکروکنترلرها مثل STM32 یا ESP32
دیباگ کردن سخت افزار و نرم افزار با ابزارهای تخصصی
طراحی و توسعه درایورهای سخت افزاری
برنامه نویس سیستم های تعبیه شده (Embedded Software Engineer)
توسعه دهنده Firmware
مهندس میکروکنترلر (Micro-controller Engineer)
متخصص RTOS
داده های جمع آوری شده توسط دستگاه های IoT ارزشمندند، اما برای استفاده از اون ها باید تحلیل بشن. متخصص داده و هوش مصنوعی، الگوها رو از داده ها استخراج و پیش بینی هایی برای بهینه سازی فرآیندها ارائه میده.
طراحی و توسعه الگوریتم های یادگیری ماشینی (Machine Learning)
کار با ابزارهای تحلیل داده مثل TensorFlow و PyTorch
مدیریت داده های عظیم (Big Data) با Hadoop یا Spark
پیش بینی و شناسایی الگوهای خرابی در دستگاه ها
ترکیب داده های IoT با داده های محیطی برای تحلیل های عمیق تر
متخصص یادگیری ماشینی برای (Machine Learning Specialist)
تحلیلگر داده (Data Analyst)
مهندس هوش مصنوعی (AI Engineer)
متخصص Big Data (Big Data Engineer)
یکی از کلیدی ترین بخش های هر پروژه IoT، نحوه تعامل کاربر با دستگاه هاست. طراحان UX/UI باید رابط های کاربری جذاب و کاربرپسندی طراحی کنن که استفاده از دستگاه هارو ساده تر کنه.
تسلط بر ابزارهایی مثل Figma و Adobe XD
انجام تست های کاربردپذیری برای بهینه سازی تجربه کاربری
طراحی اپلیکیشن های موبایل و وب
تحلیل رفتار کاربران برای بهبود طراحی رابط کاربری
تسلط به زبان های برنامه نویسی برای توسعه اپلیکیشن های تحت وب JavaScript, TypeScript, HTML, CSS و فریمورک هایی مثل React, Vue.js, Angular
تسلط به زبان ها و فریمورک های توسعه اپلیکیشن موبایل زبان های برنامه نویسی مانند Swift, Kotlin, Java و فریمورک ها و کتابخانه هایی مثل React Native, Flutter, Xamarin
برنامه نویس فرانت-اند (Front-End Developer)
توسعه دهنده موبایل (Mobile Developer)
برنامه نویس وب (Web Developer)
طراح رابط کاربری (UI/UX Designer)
توسعه دهنده اپلیکیشن (Application Developer)
اینترنت اشیا (IoT) انقدر وسیعه که تقریباً هر کسی با هر تخصصی می تونه در این حوزه مشغول به کار بشه. این تکنولوژی توی زندگی روزمره همه ما از خانه های هوشمند تا خودروهای خودران حضور داره و کلی فرصت شغلی جدید ساخته. مهندسان الکترونیک، برنامه نویسان، طراحان UI/UX، متخصصان داده و حتی کارشناسان امنیت، همه می تونن نقشی مهم توی این داستان داشته باشن. از طراحی سخت افزارهای هوشمند بگیر تا نوشتن نرم افزارهای پیچیده و تحلیل داده های Real-Time، هرکدوم از این ها نیاز به تخصص خاص خودشون دارن.
اگه به مباحث اینترنت اشیا و یا کسب اطلاعات بیشتر در این حوزه علاقه دارید یه سر به وبلاگ سامون بزنید
