اگر همین امشب باید با حداقل تجهیزات در سرما بخوابی، این کارها را انجام بده و از همین ترتیب خارج نشو. جای خواب را در نقطه خشک و کم باد انتخاب کن، زیر بدنت عایق بساز حتی اگر فقط با کوله و لباس اضافه باشد، روی تنت یک لایه پایه خشک بپوش و بالایش لایه پف دار یا هر لباسی که هوا را به دام می اندازد، جریان هوا را کنترل کن اما کمی تهویه برای بخار نگه دار، قبل از خواب یک غذای پرکالری بخور و یک بطری آب گرم درون کیسه خواب یا نزدیک شکم قرار بده، جوراب کاملا خشک بپوش و اگر پاها سرد است آنها را با بطری گرم کن، و اگر نیمه شب لرز برگشت با چند حرکت ایروبیک آرام در داخل چادر یا زیر پناهگاه گرمای بدن را دوباره بالا بیاور.
گرما را نه از بیرون، بلکه از بدن خودت می گیری. وظیفه تجهیزات این است که هوای گرم تولید شده را حفظ کند و جلوی سه دشمن را بگیرد: باد که گرما را می دزدد، زمین سرد که گرما را می مکد، و رطوبت که همه چیز را بی اثر می کند. اگر هر گام تو به این سه محور پاسخ بدهد، حتی با حداقل امکانات می توانی شب قابل قبولی بسازی.
جای خواب باید خشک، کمی بلندتر از اطراف و دور از فرورفتگی هایی باشد که سرمای شب یا آب جمع می شوند. اگر چادر نداری، از شیب ملایم رو به پشت باد استفاده کن و پناه ساده ای با برزنت، پانچو یا حتی یک پارچه بزرگ و طناب بساز. زاویه سقف را آنقدر پایین بگیر که باد نتواند داخل را جارو کند اما آنقدر بسته هم نباشد که بخار جمع شود. در جنگل های شمال، زیر درختان انبوه شبنم و قطرات جمع می شود، پس به حاشیه سایه روشن برو. در کویر، حتی یک برآمدگی کوچک یا پشت یک تپه شنی می تواند باد را بشکند.
حتی بهترین کیسه خواب هم اگر زیرش عایق نداشته باشی کارایی اش کم می شود چون پفی که زیر بدن له شده دیگر هوا را نگه نمی دارد. اگر زیرانداز نداری، با مواد طبیعی عایق بساز. برگ خشک، سوزن کاج، علف خشک، گونی خالی، کارتن، حتی طناب و کوله را پهن کن تا بین تو و زمین لایه هوا شکل بگیرد. هدف این است که وقتی دراز می کشی، زیر لگن، شانه و پاشنه حس سردی مستقیم نداشته باشی. در مناطق سنگی از لباس های اضافه و حتی نقشه کاغذی بزرگ برای لایه اول استفاده کن و رویش هرچه خشک تر است اضافه کن. اگر تنها یک زیرانداز نازک داری آن را تا می کنی و زیر بخش های حساس بدن قرار می دهی تا ضخامت موضعی بالا برود.
بدن در سرما هم بخار تولید می کند. اگر همه چیز را کاملا ببندی، بخار تبدیل به قطره می شود و لباس و عایق را خیس می کند. در چادر یک دهانه کوچک رو به پایین باز بگذار تا جریان ملایم برقرار بماند. اگر پناهگاه برزنتی ساخته ای، لب پایین برزنت را کمی از زمین فاصله بده تا هوا بچرخد. لباس پایه باید خشک باشد. اگر روز عرق کرده ای، قبل از خواب لباس پایه را عوض کن حتی اگر برای چند دقیقه سرد شوی، سودش در تمام شب بر می گردد.
لباس پایه باید رطوبت را مدیریت کند. یک تی شرت نازک نخی مرطوب بدترین گزینه است، ولی اگر دسترسی ات محدود است همان را با فشار خشک کن و نزدیک آتش یا در جریان هوا آویزان کن تا رطوبتش کم شود. روی آن هر لباسی که هوا را به دام می اندازد می آید، مثل پلار یا سویشرت پف دار. اگر پف دار نداری، دو لایه نازک را روی هم بپوش تا حباب های هوا بینشان بماند. برای پاها شلوار خشک و اگر داری یک شلوار بادگیر سبک روی آن تاثیر زیادی دارد. برای سر و گردن، یک کلاه ساده و یک اسکارف نازک در نگه داشتن گرما معجزه می کند چون بخش زیادی از اتلاف گرما از همین نواحی است.
پاها اگر سرد بمانند کل بدن احساس سرما می کند. حداقل یک جفت جوراب کاملا خشک برای خواب نگه دار و آن را فقط هنگام خواب بپوش. اگر جوراب خشک نداری، جوراب نیمه خیس را بین دو لایه لباس خشک و نزدیک شکم یا داخل کیسه خواب قرار بده تا با گرمای بدن کمی خشک شود. پیش از خواب پاها را خشک کن، اگر امکانش هست آنها را ماساژ بده تا خون رسانی بهتر شود. اگر کف پا سرد می ماند، بطری آب گرم را نزدیک مچ و روی شریان بگذار تا گرما به پا برسد.
یک بطری آب مقاوم را با آب داغ پر کن، مطمئن شو که درب آن کاملا بسته است و آن را در یک جوراب یا پارچه قرار بده تا پوست را نسوزاند، سپس نزدیک شکم یا بین ران ها قرار بده تا به خون رسانی مرکزی کمک کند. اگر بطری مقاوم ندار ی، می توانی یک سنگ اندازه مشت را کنار آتش گرم کنی و پس از پیچیدن در پارچه استفاده کنی اما مراقب باش بیش از حد داغ نباشد و هرگز سنگ خیس را مستقیم روی آتش نگذار چون ممکن است بشکند و پرتاب شود. در هر دو روش فاصله ایمنی از آتش را رعایت کن و از ورود بخارات یا دود به داخل پناهگاه جلوگیری کن.
بدن تو برای ساخت گرما به سوخت نیاز دارد. یک وعده کوچک اما پرکالری با ترکیب چربی و کربوهیدرات قبل از خواب کمک می کند گرمای پایدار داشته باشی. مثال ساده اش نان و پنیر پرچرب، آجیل و شکلات، یا نیم کاسه اوتمیل با عسل و کره است. نوشیدنی گرم، حتی آب داغ ساده، هم به جسم و هم به ذهن آرامش می دهد. مراقب باش مایعات را آنقدر زیاد ننوشی که نیمه شب چند بار مجبور به خروج از پناهگاه شوی.
اگر چادر داری، تهویه را طوری تنظیم کن که بخار نفس به سقف نچسبد. یک دهانه در جهت مخالف باد باز بگذار تا جریان ملایم داشته باشی. اگر کیسه خواب در تماس مستقیم با دیواره مرطوب باشد پف آن می خوابد. فاصله را با یک تکه طناب یا حتی باتوم تنظیم کن تا چادر کمی برپا تر بماند و پارچه از تو فاصله بگیرد. اگر صبح زود مجبور به جمع کردن هستی، از یک دستمال کوچک برای پاک کردن قطرات استفاده کن تا وزن رطوبت را با خودت حمل نکنی.
اگر با وجود همه کارها هنوز سرد شدی، پیش از این که لرز شدید شروع شود چند حرکت کوتاه و کنترل شده انجام بده. در حالت نشسته دست ها را عقب ببر و پشت بازوها را منقبض کن، چند اسکات آهسته بدون خروج از زیر پناهگاه بزن، یا دراز و نشست آرام انجام بده تا بدن گرما تولید کند. هدف بالا بردن ضربان قلب در حد متوسط است نه عرق کردن. عرق شب دشمن تو است.
سرما تصمیم گیری را کند می کند و نگرانی خواب را از تو می گیرد. چند دقیقه تنفس منظم با شمارش پنج دم و پنج بازدم، سپس اسکن بدنی از سر تا پا، هم به خواب رفتن کمک می کند و هم مصرف انرژی را پایین می آورد. اگر همسفر داری، پیش از خواب درباره برنامه صبح و ساعت بیدار شدن به توافق برسید تا نیمه شب ذهن درگیر نماند.
مطلب مفید دیگر: چطور خانه های تیمی را شناسایی کنیم؟
در کوهستان زاگرس که شب های بهاری می تواند سرد و بادخیز باشد، پشت برآمدگی سنگی کوچک، پناه برزنتی کم ارتفاع با دهانه رو به پایین باد می سازی و زیرت را با علف خشک و کوله عایق می کنی. یک بطری آب گرم نزدیک شکم قرار می دهی، کلاه و اسکارف می پوشی و با جوراب خشک می خوابی. در کویر مرکزی، پناه را پشت تل ماسه ایجاد می کنی تا از باد دور باشی و زیرانداز طبیعی را با خرماک علف های خشک می سازی. در جنگل های شمال، به جای زیر درختان چگال که شبنم می چکد، حاشیه بازتر را انتخاب می کنی و تهویه پناه را بیشتر می گذاری تا بخار جمع نشود.
گرم خوابیدن با حداقل تجهیزات یک فرمول مشخص دارد. زمین را از خودت جدا کن، هوا را در لایه ها به دام بینداز، رطوبت را کنترل کن، پیش از خواب بدن را با سوخت کافی تغذیه کن و یک منبع گرمای کم خطر مثل بطری آب گرم اضافه کن. هر زمان یکی از این حلقه ها ضعیف شد، اول همان را تقویت کن. اگر زیرت سرد است، عایق اضافه کن. اگر بالایت سرد است، لایه بیشتری بپوش یا جریان هوا را کم کن. اگر رطوبت جمع می شود، تهویه را کمی باز کن. با همین ذهنیت تنظیمی، حتی شب های سرد به تجربه ای قابل مدیریت تبدیل می شود.
