عروس هلندی یک طوطی زیباست که به عنوان دومین پرنده خانگی محبوب در بین انسان ها پس از مرغ عشق شناخته می‌شود. این پرنده زیبا را می‌توان با نام متفاوت Nymphicus hollandicus معرفی کرد. عروس هلندی یکی از خانواده طوطی های کاکل دار است که منشأ آن استرالیا است و به عنوان طوطی هلندی نیز شناخته می‌شود.
در طول روز رفتارهای متفاوتی را از این پرنده خواهید دید، بنابراین در دوره های خاصی بسیار دوست داشتنی و مهربان است؛ اما در مواقع دیگر می‌توان آن را بسیار بی ادب و جسور دانست. صدای زیبایی دارد و اگر آنها را در خانه نگه می‌دارید، انتظار داشته باشید که در تمام طول روز صدای زیبای آنها را بشنوید. این پرنده در زبان انگلیسی Cockatiel نامیده می‌شود.
رنگ عروس هلندی با بالا رفتن سن، کم رنگ تر می‌شود. به طور کلی می‌توان گفت که این پرنده در سه رنگ اصلی سفید، زرد و خاکستری و قهوه ای و کرم در بازار موجود است. با توجه به جنسیت و سن، رنگ آنها روشن تر و پررنگ تر است.
در حال حاضر 22 ترکیب رنگ از عروس هلندی در سراسر جهان فهرست شده است که 8 تای آنها به طور مستقل در استرالیا تولید می‌شوند. این رنگ در ماده ها و نرها متفاوت است. اما همه آنها تاج زیبایی بر سر دارند که در موقعیت های مختلف حال و هوای آنها را نشان می‌دهد. به طور معمول، نرهای خاکستری دارای تاج و سر زرد، در حالی که ماده ها دارای سر و تاج خاکستری هستند. برای اولین بار در سال 1958 رنگ خاصی از عروس هلندی مورد توجه قرار گرفت.
یکی دیگر از ویژگی های این پرنده که زیبایی آن را افزایش می‌دهد، رنگ متفاوت گونه های آن است. معمولاً با توجه به ترکیب رنگ های این نوع پرندگان، گونه ها را در رنگ های مختلف می‌توان خرید. معمولاً قسمت پایین پرنده رنگ روشن تری نسبت به قسمت بالایی دارد. لکه های زرد کوچکی در قسمت زیرین بال های عروس هلندی دیده می‌شود. این لکه ها فقط در گونه های ماده دیده می‌شد. می‌توان گفت طول بدن این پرنده با احتساب دم حدود 32 سانتی متر و وزن آن بین 78 تا 125 گرم است.
یکی از پرندگان بومی استرالیا عروس هلندی است. این پرنده یکی از گونه های طوطی است و به طوطی کاکوتی معروف است. این پرنده تا سال 1894 توسط دولت استرالیا به کشورهای دیگر صادر می‌شد. اما پس از آن صادرات این پرندگان به طور کامل ممنوع شد و کشورهایی مانند آمریکا و اروپا تلاش کردند تا گونه‌های جدیدی از این پرندگان تکثیر کنند. به همین دلیل، جهش ها یا گونه های هیبریدی جدید با مخلوط کردن نژادهای مختلف عروس هلندی ایجاد شد. در ادامه به معرفی چند نژاد اصلی از این پرندگان زیبا می‌پردازیم.
· نژاد خاکستری
در واقع می‌توان گفت نژاد اصلی عروس های هلندی رنگ خاکستری آنهاست. این گونه بزرگترین گونه از این پرندگان بوده و در بین پرنده داران محبوبیت ویژه ای دارند. پرندگان خاکستری دارای بدن سفید هستند. پرهای این نژاد معمولاً زرد و دو لکه نارنجی زیبا بر روی گونه این پرندگان دیده می‌شود.
· نژاد سفید و یا وایت فیس
نژادهای سفید عروس هلندی به نژاد سرسفید نیز معروف است. پرندگان نر این نژاد دارای صورت کاملاً سفید و ماده ها دارای صورت های خاکستری مایل به سفید هستند. پرهای بدن و بال های این نژاد کاملاً خاکستری است. لازم به ذکر است که پرندگان سفید بر خلاف سایر نژادها رنگ نارنجی ندارند و رنگ صورت آنها یکنواخت و بدون لک است. گفته می‌شود این نژاد بسیار باهوش هستند و می‌تواند صحبت کردن را زود یاد بگیرند.
· نژاد نقره ای
عروس هلندی نقره ای را می‌توان یکی از نادرترین گونه های این پرندگان زیبا دانست. این نژاد در واقع یک نژاد مخلوط است و از جفت گیری یک پرنده ماده آلبینو و یک پرنده نر سفید به وجود آمده است. این نژاد بسیار شبیه به نژاد خاکستری است با این تفاوت که پرهای بدن این گونه سفید است. لازم به ذکر است که این گونه کمیاب برای اولین بار در سال 1979 متولد شد.
· نژاد آلبینو
آلبینوها نوع دیگری از عروس هلندی هستند. این پرندگان یکی از مجلل ترین نژادهای عروس هلندی بوده و قیمت بسیار بالایی دارند. به دلیل ماهیت منحصر به فرد آلبینوها، افراد کمی می‌توانند آنها را خریداری و نگهداری کنند. آلبینوهای خالص کاملاً سفید هستند. در واقع می‌توان گفت که هیچ لکه خاکستری و رنگی روی بدن این پرندگان وجود ندارد. آنها همچنین چشم های قرمز و پاهای صورتی دارند. به دلیل زیبایی خیره کننده این نژاد مورد توجه خانواده های اصیل قرار گرفت و به همین دلیل این نژاد را به نژادی مجلل و گران قیمت تبدیل کردند.
· نژاد ابلق
یکی از معروف ترین و محبوب ترین انواع عروس هلندی، نژاد عروس هلندی ابلق است. این نژاد به عنوان نژادی با ترکیب رنگ متضاد نیز شناخته می‌شود و در سال 1920 متولد شد. در این نژاد پرها ترکیبی از رنگ‌های خاکستری، زرد و سفید هستند. البته درصد ترکیب رنگ برای این پرندگان متفاوت است؛ بنابراین بیشتر این نژاد 70 درصد زرد و 30 درصد خاکستری هستند، اگرچه در برخی موارد این درصد ترکیب رنگ معکوس است. لازم به ذکر است که تشخیص نر و ماده این نژاد بسیار مشکل است و تنها با آزمایش خون قابل تشخیص است.
مسلماً این پرنده زیبا به عنوان محبوب ترین پرنده خانگی در آمریکا شناخته می‌شود، زیرا دارای شخصیت اجتماعی و مهربانی است. از ویژگی های رفتاری این پرنده می‌توان از استعداد فوق العاده آن صحبت کرد.
عروس هلندی می‌تواند با سوت زدن آهنگ های مختلفی را بنوازد و با استفاده از این روش، کسانی را که دوستشان دارد جذب کرده و در قلب آنها جای محکمی باز می‌کند. گاهی اوقات وقتی او آواز نمی خواند، او را در حال بازی در قفس، غذا خوردن یا تفریح می‌بینید.
اگر هیچ یک از کارهای بالا را انجام ندهد، می‌توانید او را روی شانه صاحب خودش پیدا کنید. به این ترتیب لحظات شادی را برای خود و خانواده اش رقم می‌زند. به دلیل مشخصات شخصیتی خوبی که دارد می‌تواند گزینه بسیار مناسبی برای نگهداری در منازل باشد.
این پرنده بومی مناطق خشک استرالیا است. اگر به شکل ظاهری گوش های این پرنده دقت کنید متوجه می شوید که شکل گوش هایش با سایر طوطی های جنگل پیشگام متفاوت خواهد بود، زیرا این پرنده در منطقه ای خشک زندگی می‌کند.
عروس های هلندی وحشی برای جستجوی غذا به زمین می‌آیند. این نوع پرنده به راحتی می‌تواند در طبیعت زندگی کند و همچنین با شرایط زندگی در خانه ها و قفس ها سازگار است. به همین دلیل است که تعداد زیادی از آنها در بین حیوانات خانگی با قیمت مناسبی مشاهده می‌شوند.
یکی از ویژگی های منحصر به فرد عروس های هلندی وحشی خواب سبک و آمادگی های لازم در برابر تهدیدها و حملات است. عروس های هلندی که در خانه ها در قفس نگهداری می‌شوند، شب ها ترس از تاریکی را تجربه می‌کنند و ممکن است خودشان را به دیوارهای قفس بزنند. برای جلوگیری از چنین اقداماتی توصیه می‌شود یک چراغ شب کوچک برای آنها تهیه کرده و آن را در نزدیکی قفس قرار دهید.
برای اینکه عروس هلندی را به درستی نگهداری کنید بهتر است قفسی تهیه کنید که به اندازه کافی بزرگ باشد که در آن به راحتی حرکت کنند و بال های خود را باز کنند. همچنین دقت کنید که اندازه قفس پرندگان به گونه ای باشد که بتوانید غذا و اسباب بازی های مخصوص پرندگان را به راحتی در آن قرار دهید.
بهترین قفس برای نگهداری از عروس های هلندی سفید یک قفس بزرگ با در بزرگ است. تصور می‌شود این انتخاب به دلیل حرکت این پرنده باشد که معمولاً در حال پرواز است تا راه رفتن. عروس هلندی وقتی می‌خواهد غذا بخورد به ته قفس می‌رود و در این موارد بهتر است ته قفس را با روزنامه بپوشانند و دانه بپاشند. اگر با این پرنده به اندازه کافی وقت بگذرانید، متوجه می‌شوید که او بسیار اجتماعی است. اگر با او همیشه در یک اتاق باشید و زمانی که نزدیک شما می‌شود پرهای دور گردنش را نوازش کنید متوجه دلبری هایش خواهید شد.
عروس هلندی معمولاً در دو سالگی به بلوغ می‌رسد و توانایی تولید تخم های بارور و جوجه کشی را به دست می‌آورد. بهار تا اوایل تابستان زمان طبیعی جفت گیری و جوجه کشی آنهاست. اگر قصد دارید عروس هلندی را پرورش دهید، باید قبل از بهار یک جفت بالغ تهیه کنید. به این ترتیب پرندگان شما به محیط جدید عادت می‌کنند و شما به فصل جفت گیری عادت خواهید کرد. اگر عروس هلندی ها در لانه خود احساس امنیت نکنند، تخم می‌گذارند؛ بنابراین فراهم کردن محیطی آرام و بدون ترس و استرس به آنها کمک می‌کند تا هر چه سریعتر به شما و محیط جدید عادت کنند.
در فصل جفت گیری بهتر است از چند دانه با خاصیت گرم مانند تخم شاهی، شاهدانه و کاشفه استفاده کنید. البته این دانه ها سرشار از چربی هستند و باید در مصرف آن دقت کرد تا پرنده دچار مشکلات کبدی نشود. دمای محیط نگهداری آنها باید بین 25-28 درجه با رطوبت 50-55 درصد باشد. در این شرایط نتیجه تخم‌ریزی بسیار بهتر خواهد بود.
عروس هلندی ماده 7-10 روز پس از جفت گیری شروع به تخم گذاری می‌کند. تعداد تخم های گذاشته شده نیز متفاوت است و معمولاً 4 تا 5 عدد است. دوره نهفتگی عروس هلندی حدود 20 روز است. البته دوره نهفتگی بسته به شرایط دما و رطوبت می‌تواند یک یا دو روز بیشتر باشد.
در پرورش طبیعی عروس هلندی، فاصله سنی بین جوجه ها متفاوت خواهد بود. زیرا تخم‌هایی که اول گذاشته می‌شوند ابتدا از تخم بیرون می‌آیند و آخرین تخم بعداً جوجه می‌شود. این تفاوت سنی به این معنی است که جوجه های بزرگ بیشتر غذا می خورند و جوجه های کوچکتر غذای کمتری دریافت می‌کنند. پس باید خیلی مراقب غذا دادن به جوجه ها باشید؛ چون خیلی زود آنها را گرسنه می‌کند.
با این حال، اگر می خواهید عروس هلندی را به طور مصنوعی تلقیح کنید، باید از تخم ها تا زمان جوجه ریزی به خوبی مراقبت کنید. فقط این نکته را فراموش نکنید که پس از 6 روز از گذاشتن تخم نطفه دار بیشتر فرصت ندارید که آن را در دستگاه جوجه کشی قرار دهید در غیر این صورت احتمال جوجه شدن آن خیلی کم است.
اگر قصد دارید تخم عروس هلندی را با دستگاه، جوجه کشی کنید، باید بعد از تولد وتا دوماهگی با سرلاک و سرنگ خودتان به جوجه ها غذا بدهید. بعد از دو ماهگی می توانید جوجه را با دانه و میوه و سبزیجات تغذیه کنید.
عروس هلندی یکی از پرطرفدارترین پرندگان در بین انسان ها است و به دلیل سازگاری بالایی که با زندگی در طبیعت و خانه دارد، نسبت به بسیاری از نژادها به راحتی در بازار می‌توان آن را خریداری کرد. قیمت این پرنده در بازار ایران از 1 تا 2.5 میلیون خرید و فروش می‌شود؛ اما معمولاً عروس هلندی با قیمتی کمتر یا بالاتر از قیمت درج شده بسته به جنسیت، سن، گواهی سلامت و ... هم می‌توان یافت.
بهترین سن برای خرید یک عروس هلندی سه تا چهار ماهگی است، زیرا در این سن پرنده در بهترین شرایط برای شروع آموزش بوده و می‌تواند به راحتی با صاحب خود ارتباط برقرار کند.
توصیه می‌شود قبل از خرید هر پرنده توسط دامپزشک بررسی شود تا از سلامت آن اطمینان حاصل کنید. نکته دیگری که در هنگام خرید باید به آن توجه کرد خرید پرنده از یک مرکز تجاری واقعی و قابل اعتماد است، زیرا در صورت عدم مراقبت مناسب باعث بیماری هایی می‌شود که پس از خرید به تدریج ظاهر خواهند شد.
نگهداری از پرنده مشکلات و لذت های خاص خود را دارد، مانند نگهداری از هر حیوان خانگی، مهم ترین نکته ای که قبل از تصمیم گیری برای خرید آن باید در نظر بگیرید این است که با توجه به شرایط زندگی خود بهترین آن را انتخاب کنید.
خرید و نگهداری حیوان خانگی به معنای پذیرفتن تمامی مسئولیت های مرتبط با آن و ایجاد شرایط مناسب زندگی برای کل زندگی او است، بنابراین توصیه می‌شود قبل از انتخاب بهترین دوست و شریک زندگی خود توجه کافی داشته باشید.
حالت درونی این پرنده را به راحتی می‌توان با موقعیت پرهای تاج مانند او فهمید. اگر تاج این پرنده عمودی باشد، به معنای ترسیدن یا علاقه به چیزی است. اگر این پرهای دراز کشیده باشد، این حالت دفاعی این پرنده یا احساس استرس زیاد آن را نشان می‌دهد. عروس هلندی آرام؛ پرهای تاج مانند او رو به عقب رفته و کمی روی سینه اش پف کرده است.
برای ارائه یک اسباب بازی مناسب و خوب برای عروس هلندی، اسباب بازی هایی که قابلیت خرد شدن یا تکه تکه شدن را دارند می‌توانند مثال بزنند. به عنوان مثال اسباب بازی های پلاستیکی که این امکان را دارند بسیار مناسب هستند؛ زیرا در تکنولوژی تولید آنها از مواد شیمیایی استفاده نمی‌شود.
تیپ مذکر عروس هلندی واقعاً دوست دارد تصویر خود را در آینه ها و اشیاء بازتابنده ببیند. همچنین می‌توان گفت نرها در صورت خروج از قفس تمایل زیادی به راه رفتن روی زمین دارند، بنابراین اگر این پرنده را در قفس ندیدید مراقب باشید هنگام راه رفتن زیر دست و پای شما له نشوند.
برخلاف عروس هلندی نر، عروس ماده شخصیتی بسیار گوشه‌گیر دارد، بنابراین معمولاً در مکان‌های تاریک خانه مانند داخل کابینت‌ها و پشت لوازم خانگی، آشپزخانه پیدا می‌شوند. می‌توانید به عروس هلندی سوت مخصوصی را آموزش دهید که با شما تماس بگیرد، اما توجه داشته باشید که در شرایط حساس این پرنده مسیرهای احتمالی را فراموش می‌کند.
1. سرماخوردگی
یکی از شایع ترین بیماری های عروس هلندی سرماخوردگی است که با کاهش دما بیشتر اتفاق می‌افتد و با علائمی مانند آبریزش بینی، احتقان بینی و تنفس از راه دهان، عطسه های مکرر همراه با پاشیدن مخاط بینی، التهاب چشم و... همراه است.
نحوه درمان: برای درمان سرماخوردگی عروس هلندی می‌توانید از دایکسی سایکلین، کپسول های تتراسایکلین، اکسی تتراسایکلین کمک بگیرید. برای این کار لازم است کپسول را باز کرده و یک چهارم محتویات آن را در یک لیوان آب حل کرده و به جای آب آشامیدنی لازم به پرنده بدهید.
نکته: هر 24 ساعت یکبار آب را عوض کنید و با آب خوب مخلوط شده با کپسول جایگزین کنید.
تنگی نفس و خس خس سینه، تنفس با منقار باز در عروس هلندی می‌تواند ناشی از سرماخوردگی پرنده یا خوردن دانه های کثیف و آلوده به فضولات پرندگان باشد.
نحوه درمان: برای درمان مشکل خس خس سینه در صورتی که به دنبال آن سرماخوردگی پرنده و علائم دیگر باشد روش فوق را انجام دهید، در صورت وجود علل دیگر دو قطره گلیسیرین و یک قاشق چایخوری الکل طبی رقیق شده در آب آشامیدنی را مخلوط کنید و به او بدهید.
یکی از مهم ترین نشانه های بیماری عروس هلندی تغییر شکل، حالت و رنگ مدفوع پرنده است. اسهال یکی از بیماری های عروس هلندی است که به راحتی در خانه قابل درمان است.
نحوه درمان : ابتدا یک قطره روغن کرچک یا زیتون در دهان پرنده بریزید تا عامل اسهال از بدن پرنده پاک شود و سپس چند روز با زرده تخم مرغ سفت شده یا بیسکویت رنده شده به پرنده غذا دهید. همچنین اگر پرهای پرنده با مدفوع آلوده شده است، پرنده را در حمام گرم شسته و پرهای آلوده را با احتیاط کوتاه کنید.
علت این بیماری و ترشح مدفوع سبز رنگ همراه با فشار اغلب با عفونت روده ای همراه است که در صورت عدم درمان بر روند جفت گیری پرندگان تأثیر منفی می‌گذارد.
نحوه درمان: برای درمان این بیماری پرنده را گرم نگه دارید. دمای ایده آل برای یک عروس هلندی بیمار بین 30 تا 32 درجه سانتیگراد است. می‌توانید پرنده را با چای یا زغال پرنده تغذیه کنید. زغال پرنده یک خنثی کننده اسید طبیعی سالم است و به هضم غذا کمک می‌کند. این ماده خاصیت سم زدایی دارد و برای درمان روده عروس هلندی بسیار مناسب است و همچنین از مشکلات دستگاه گوارش پرنده جلوگیری می‌کند. می‌توانید هر روز مقدار کمی زغال در غذای پرنده مخلوط کنید یا هفته ای دو بار آن را کف قفس بپاشید.
انسداد تخمدان یکی از بیماری های مرغ هلندی است که اغلب به دلیل تشکیل ضعیف پوسته تخم مرغ، تغذیه نامناسب و کم تحرکی ماده ایجاد می‌شود و باعث نفخ، بی حالی و بی تحرکی پرنده می‌شود. اگر به موقع درمان نشود، طی چند ساعت پرنده خواهد مرد؟
نحوه درمان: با مالیدن قطره خوراکی مایع در داخل و اطراف ناحیه تناسلی و گرم نگه داشتن پرنده، به او کمک کنید تا تخم را بیرون بیاورد و به یاد داشته باشید که هرگز پوسته تخم مرغ را به داخل پرنده فشار ندهید.
اگر نمی‌توانید تخم مرغ را با ماساژ و سایر درمان های خانگی خارج کنید، حتما به دامپزشک متخصص مراجعه کنید که این کار را با روش های مختلف پزشکی و در صورت لزوم با روش های جراحی و تخصصی انجام می‌دهد.
اگرچه یکی از رسوم عروس هلندی کندن پر است، اما او این کار را هر چند روز یک بار و کم انجام می‌دهد. اگر پرنده مدام تلاش می‌کند پرهای خود را بکند، باید درمان آن را شروع کنید.
نحوه درمان: ابتدا پرها و بدن پرنده را به دقت بررسی کنید تا مطمئن شوید که شپش ندارد. در صورت آلوده بودن بدن پرنده به شپش باید با مراجعه به دامپزشک اقدام به درمان پرنده و تهیه محلول های ضد شپش و ضدعفونی کامل قفس پرنده نمود.
اما اگر شپش را روی بدن پرنده ندیدید، احتمالاً پرنده مبتلا به خشک پر شده و فاقد چربی طبیعی بدن است. با رعایت رژیم غذایی صحیح عروس هلندی و افزودن دانه های گندم و کمی روغن به برنامه غذایی روزانه این پرنده این مشکل به زودی حل خواهد شد. همچنین استفاده از مکمل های غذایی (ویتامین های دامپزشکی) همراه با خوراک پرنده توصیه می‌شود.
این پرندگان بسیار باهوش و احساساتی هستند و مراقب هر رفتار و حرکت شما هستند، بنابراین هر رفتار بدی در حافظه آنها می‌ماند و فرایند آموزش و مدیریت با مشکل مواجه می‌شود. این پرنده به طور متوسط بین 15 تا 25 سال عمر می کند که با مراقبت مناسب، غذای سالم و مقوی و محیطی آرام و شاد می توان این مدت را تا 30 سال افزایش داد. توجه داشته باشید که عروس هلندی پرندگان حساسی هستند که در صورت بی توجهی صاحب آن دچار افسردگی می شوند و در نهایت می میرند.
علاوه بر این، لازم به ذکر است که هلندی ها به عروس هدیه نمی‌دهند. متأسفانه برخی از والدین عروس هلندی به فرزندان خود می‌دهند تا آنها را خوشحال کنند بدون اینکه به آینده کار فکر کنیم؛ بنابراین اکیداً توصیه می‌شود قبل از خرید یا هدیه دادن پرنده به نکات مهم نگهداری آن توجه کنید و در صورت واجد شرایط بودن اعضای خانواده آن را خریداری کنید.
