پلهها به دلیل داشتن شکلهای منظم هندسی و تکرارهای هماهنگ، برای چشم انسان که ذاتاً به نظم و تقارن علاقهمند است، زیبا به نظر میرسند. طراحی معماری باید به گونهای باشد که عملکرد مناسبی را ارائه دهد و نیازهای کاربری را برآورده کند. انواع پله به عنوان وسایل معمول و ضروری برای دسترسی به طبقات مختلف ساختمان مورد استفاده قرار میگیرند.
ساخت پلکان باید با رعایت روشها و سیستمهایی انجام شود که دسترسی آسان، راحت و ایمن به طبقات بالا و پایین را از طریق پلهها فراهم کند. این امر شامل توجه به عواملی مانند ارتفاع و عرض پلهها، استفاده از مواد مقاوم و ایمن، و ایجاد حفاظها و نردههای مناسب برای جلوگیری از سقوط میباشد. طراحی دقیق و اصولی پلهها میتواند نه تنها به زیبایی و هماهنگی در فضاهای داخلی و خارجی ساختمان کمک کند، بلکه امنیت و راحتی کاربران را نیز تضمین نماید.
معرفی پله
پله ها یکی از پیچیده ترین ویژگی های خانه برای طراحی و ساخت هستند. برای پایانی کاربردی و زیبا، هنگام انتخاب نوع پله، سبک طراحی، فضای موجود، ترجیحات شخصی و بودجه را در نظر بگیرید. پله ها نقش اساسی در اتصال سطوح مختلف خانه دارند و همچنین می توانند به عنوان یک نقطه کانونی قابل توجه عمل کنند. آنها نه تنها دسترسی کاربردی بین طبقات را فراهم می کنند، بلکه به زیبایی و جریان کلی خانه نیز کمک می کنند.
طراحی و ساخت پله ها یک کار پیچیده است که نیازمند توجه دقیق به سبک طراحی خانه، فضای موجود، ترجیحات شخصی و بودجه برای دستیابی به نتیجه ای کاربردی و جذاب است. آشنایی با انواع پله ها برای انتخاب آگاهانه برای ساخت و ساز جدید یا بازسازی بسیار مهم است. در ادامه ده نوع پله محبوب را که برای ساخت یا بازسازی جدید ساختمان خود نیاز دارید، آورده شده اند.
انواع پله از لحاظ ساختار ظاهری
انواع مختلفی از پله ها وجود دارد که شامل مستقیم، شناور، Lشکل، U شکل، منحنی، مارپیچ و دوشاخه می شود. سه عنصر کلیدی که باید هنگام تصمیم گیری در مورد نوع پله برای بازسازی خود در نظر بگیرید عبارتند از: سری آج ها (قسمتی که پای شما در آن قرار می گیرد)، بالابر (قسمت عمودی) و شکل. یک طراحی خوب راه پله می تواند زیبایی کلی خانه شما را افزایش دهد. در اینجا چند نوع پله محبوب وجود دارد که باید برای ساخت یا بازسازی جدید خود بدانید.
1. پله مستقیم
پله های مستقیم پله هایی بدون تغییر جهت هستند. آنها مطمئناً یکی از رایج ترین انواع پله ها هستند که هم در املاک مسکونی و هم تجاری یافت می شوند. این پله ها علاوه بر تکیهگاه در کف، در طبقات بالا و پایین به حمایت بیشتری نیاز ندارند. با این حال، به فضای خطی کافی برای قرار گرفتن نیاز دارند و اگر قرار باشد پاگرد اضافه شود، این فضا ممکن است طولانیتر شود. اگر ارتفاع طبقات بیش از ۱۲ فوت (۳.۶ متر) باشد، وجود پاگرد در نیمه راه ضروری است.
راهپلههای مستقیم به دلیل اشغال حداقل فضای کف، انتخابی عملی برای مناطق با فضای محدود هستند. این نوع پلهها اغلب در ساختمانهای تجاری کوچک، آپارتمانها و منازل مسکونی استفاده میشوند.
مزایای پله مستقیم:
· همانطور که در صنعت می گوییم، پله های مستقیم معمولاً آسان ترین راه برای بالا و پایین رفتن، یا بالا و پایین رفتن هستند.
· آنها معمولاً ساده ترین ساخته می شوند، با این حال، این بستگی زیادی به سطح جزئیات در طراحی دارد.
· پله های مستقیم فقط باید در بالا و پایین به هم متصل شوند (هیچ ساختار حمایتی میانی مورد نیاز نیست).
· آنها به دلیل سادگی ذاتی خود با خانه هایی با طراحی مینیمالیستی به خوبی کار می کنند.
· با انتخاب آجهای نازکتر، بالابرهای باز و بند فلزی نازک، پلههای مستقیم را میتوان شفافتر از سایر پلهها کرد و مانع کمتری برای دید فراتر از آن شد.
· اگر تعداد رایزرها کمتر از 16 باشد یا ارتفاع کلی عمودی کمتر از 12 فوت باشد، نیازی به پاگرد نیست.
· ساختن نرده و نرده برای پله های مستقیم نسبتا آسان است.
· اندازه گیری نرده برای پله های مستقیم ساده تر از سایر طرح های پله است.
معایب پله مستقیم:
پله های مستقیم مقدار مناسبی از فضای خطی را مصرف می کنند که باید در طراحی شما برنامه ریزی شود.
برخی از انواع دیگر پله ها مانعی برای حفظ حریم خصوصی بین طبقات خانه شما ایجاد می کنند. پله های مستقیم این حریم خصوصی را ارائه نمی دهند.
2. پله L شکل
پله Lشکل یک تغییر از پله مستقیم با خم شدن در بخشی از پله است. این خم معمولاً با افزودن یک پاگرد در نقطه انتقال به دست می آید. خمیدگی اغلب 90 درجه است، با این حال، لازم نیست. اگر محل پاگرد به بالا یا پایین پله نزدیکتر باشد، گاهی اوقات به آن پله بلند L یا پله یک ربع دور می گویند.
مزایای پله L شکل:
· پله های L شکل می توانند از نظر بصری جالب تر باشند.
· آنها یک مانع بصری بین طبقات ایجاد می کنند تا بتوانند حریم خصوصی را اضافه کنند.
· پلههای L شکل میتوانند تا حدودی به انتقال صدا بین طبقات کمک کنند، اگر پلهها در داخل دیوار قرار داشته باشند.
· برخی معتقدند که آنها از پله های مستقیم ایمن تر هستند، زیرا پاگرد مرکزی تعداد کفی هایی را که ممکن است در یک ردیف پله مشخص شود، کاهش می دهد.
· پاگرد می تواند مکانی برای توقف و استراحت در هنگام بالا رفتن فراهم کند.
· اگر این کار برای طراحی شما بهتر عمل کند، می توانند در گوشه ای از اتاق قرار گیرند.
معایب پله L شکل:
ساخت پله های Lشکل کمی دشوارتر از پله های مستقیم است.
3. پله های U شکل
پله های Uشکل در اصل دو پله موازی از پله های مستقیم هستند که با یک پاگرد به هم متصل می شوند که یک چرخش 180 درجه در خط پیاده روی ایجاد می کند.
مزایای پله های U شکل:
· پلههای U شکل میتوانند راحتتر در یک پلان معماری جا شوند.
· آنها برخی از علاقه های معماری را ارائه می دهند.
· پاگرد (ها) می تواند یک نقطه استراحت در قسمت بالا از پله ها ارائه دهد.
معایب پله U شکل:
· ساخت این نوع پله ها نسبت به انواع پله های ساده کمی دشوارتر است.
4. پله های بادگیر (winder)
پله های بادگیر گونه ای از پله های L شکل هستند اما به جای یک پاگرد صاف، پله های دایره ای یا مثلثی که پله "ویندر" نامیده می شوند، پلههای بالا و پایین را به هم متصل میکنند. پلههای ویندر از یک طرف پهنتر از طرف دیگر هستند و عمدتاً برای صرفهجویی در فضا طراحی شدهاند. این پلهها معمولاً به شکل مثلثی یا بادبادکی هستند. ویندرها با اتصال تدریجی و ملایم پلههای بالا و پایین، به پلههای L شکل حسی دلپذیر میبخشند. با این حال، جزئیات طراحی اضافی، ساخت آنها را پیچیدهتر و ناوبری را دشوارتر میکند.
مزایای پله های بادگیر:
مزیت اصلی پله های بادگیر این است که نسبت به بسیاری از انواع دیگر پله ها به فضای کمتری نیاز دارند. آنها در خانه های قدیمی بسیار رایج هستند و اغلب به عنوان راه پله ثانویه استفاده می شوند. این نوع پله علاقه بصری بیشتری نسبت به سایر انواع پله دارند.
معایب پله های ویندر:
· پیمایش پله های بادگیر کمی سخت تر از پله های L است.
· افزودن نرده به این پله ها نسبت به سایر انواع پله ها می تواند دشوارتر باشد.
· مانند پله های Lشکل، معمولاً یک تکیه گاه مرکزی مورد نیاز است.
5. پله های مارپیچ
پله های مارپیچ از یک قوس مارپیچ پیروی می کنند. آنها معمولاً طراحی بسیار فشرده ای دارند و پله ها در اطراف یک قطب مرکزی به سمت خارج وصل می شوند.
مزایای پله های مارپیچ:
یکی از مزایای کلیدی پله های مارپیچ فشرده بودن آنهاست. آنها در عرشههای جلوی ساحل که فضا در آن ممتاز است، بسیار محبوب هستند. آنها همچنین به همین دلیل به طور گسترده در انبارهای شهری استفاده می شوند.
پله های مارپیچ می توانند جذاب باشند و تغییرات زیادی در سبک نرده ها وجود دارد که می تواند تأثیر زیادی بر ظاهر کلی پله داشته باشد.
از آنجایی که میله مرکزی و پاگرد معمولاً تکیه گاه ساختاری پله ها را فراهم می کند، آنها به ساختارهای پشتیبانی اضافی نیاز ندارند و نصب را نسبت به بسیاری از انواع دیگر پله ها آسان تر می کند.
معایب پله های مارپیچ:
پیمایش پله های مارپیچ نسبت به انواع دیگر پله ها دشوارتر است. به همین دلیل است که کدها اجازه استفاده از آنها را به عنوان دسترسی اولیه به طبقه دوم کامل خانه نمی دهند. با بزرگتر شدن قطر بیرونی، قابلیت راه رفتن بهبود می یابد، بنابراین اگر فضا دارید، ممکن است بخواهید کمی بزرگتر شوید. توصیه می کنیم اگر می توانید قطر آن را 5 فوت کنید.
· حمل وسایل بزرگ از پله های مارپیچ دشوار است.
· فقط یک نفر می تواند همزمان از پله ها بالا یا پایین برود.
6. پله های منحنی
مانند پله های مارپیچ، پله های منحنی از یک قوس مارپیچ پیروی می کنند. با این حال، آنها تمایل دارند شعاع بسیار بزرگتری داشته باشند و به طور معمول یک دایره کامل ایجاد نمی کنند. پله های منحنی به هر خانه یا کسب و کاری زیبایی می بخشد. به همین دلیل، آنها تقریباً همیشه در ورودی قرار دارند که در آن بهترین تأثیر اولیه را ایجاد می کنند.
مزایای پله منحنی:
پله های منحنی اغلب بسیار زیبا و سنتی هستند، اما این نوع طراحی می تواند به همان اندازه با معماری معاصر سازگار شود.
اگر شعاع بزرگ باشد، به راحتی می توان آنها را بالا رفت.
معایب پله منحنی:
ساختن پله های منحنی در بین انواع مختلف پله بسیار دشوار است. در واقع، ساخت پله های منحنی نشان دهنده اوج موفقیت برای هر پله ساز یا سازنده است. به همین دلیل، ساخت آنها پرهزینه ترین هستند.
7. پله معلق یا کنسول
پله معلق طوری ساخته می شود که به نظر می رسد پله ها بدون تکیه گاه در هوا شناور هستند. بند پله به یک انتهای کفی پله ها متصل می شود و می تواند پنهان یا آشکار شود. پله های سرپایی به هر اتاقی جذابیت و وسعت می بخشد.
پله معلق معمولاً برای ایجاد ظاهری مدرن به دیوار نصب می شوند. به دلیل ساختار می توانند حس مینیمالیستی داشته باشند. در برخی موارد، ساختار پشتیبانی قابل توجه نیست. اما، در برخی دیگر ممکن است یک تکیه گاه قابل مشاهده در وسط راه پله وجود داشته باشد.
پله های معلق یا شناور طراحی داخلی فوق مدرن را به سطح جدیدی می رساند و جذابیت بصری بیشتری را به اتاق می بخشد و به فضای اتاق می افزاید. آنها یک انتخاب عالی برای اضافه کردن ظاهر متمایز هستند. با این حال، آنها برای خانههایی با بچهها، حیوانات خانگی یا افرادی که محدودیتهای حرکتی دارند، ایدهآل نیستند، زیرا فضاهای باز زیر و بین پلهها خطر سفر و سقوط را به همراه دارند.
مزایای پله های معلق:
· پله های معلق جذابیت بصری بیشتری ایجاد می کند و نسبت به سایر انواع پله منحصر به فردتر است
· نخ معمولاً در یک طرف قرار دارد یا در دیوار پنهان است که می تواند فضای بیشتری برای سر ایجاد کند
· پله های کنسولی زیبایی بازتر و جادارتر به اتاق ایجاد می کند
معایب پله های کنسولی:
· طراحی سازه باید برای پشتیبانی از پله های کنسول مورد توجه قرار گیرد.
· تکیه گاه های پله ها باید طوری طراحی شوند که وزن و گشتاور بالقوه را تحمل کنند.
· پله های کنسولی به دلیل الزامات ساختاری اضافی، گران تر از پله های معمولی همراه با تکیه گاه هستند.
8. پلکان تقسیم شده (دو شاخه)
پلههای تقسیم شده به پلههای دوشاخه (Split) نیز شناخته میشوند که معمولاً دارای مجموعه گستردهای از پلهها هستند که از پایین شروع میشوند و به یک پاگرد در قسمت بالایی پرواز ختم میشوند. پلهها در محل پاگرد به دو مجموعه باریکتر از پلهها تقسیم میشوند که در جهت مخالف هم قرار دارند.
معمولا از مدل پله دوشاخه برای پله دوبلکس دو طبقه خانه های بزرگ و اتصال طبقات استفاده می شود که نمایی لاکچری و شکیل را به خانه می بخشد.
مزایای پلکان Split:
پله های تقسیم شده به یک راه پله اجازه می دهد تا به عنوان دو راه پله عمل کند و به بخش های مختلف ساختمان می رسد و هر انتهای سطح بالایی را به راحتی در دسترس قرار می دهد.
آنها بیانیه طراحی معماری چشمگیر را به ساختمان اضافه می کنند.
به طور معمول در خانه های بزرگ یا ساختمان های تجاری به عنوان ورودی بزرگ استفاده می شود. آنها برای مکان های داخلی یا خارجی مناسب هستند.
معایب پلکان دوشاخه:
پله های تقسیم شده به فضای قابل توجهی نیاز دارند. این فضای مورد نیاز باید در طراحی ساختمان در نظر گرفته شود.
پله های اسپلیت گران تر از اکثر پله ها هستند.
انواع پله ها از نظر متریال
پلهها بخشهای حیاتی و ضروری در ساختمانها هستند که امکان دسترسی بین طبقات مختلف را فراهم میکنند. بسته به نوع ساختمان و نیازهای کاربردی، پلهها از جنسهای مختلفی ساخته میشوند. هر یک از این جنسها ویژگیها و مزایای خاص خود را دارند که آنها را برای استفاده در شرایط و مکانهای مختلف مناسب میسازد. در این مقاله به بررسی انواع پلهها از نظر جنس شامل پلههای چوبی، فولادی، سنگی، بتنی، پلکسی و چوبی-فلزی خواهیم پرداخت.
پله چوبی
پله چوبی یکی از محبوبترین و کلاسیکترین انواع پلهها است که به دلیل زیبایی طبیعی و گرمایی که به فضا میبخشد، بسیار مورد توجه قرار میگیرد. چوب مورد استفاده در ساخت پلهها میتواند از انواع مختلفی مانند بلوط، افرا، گردو و غیره باشد. پلههای چوبی علاوه بر زیبایی، دوام و مقاومت خوبی نیز دارند، البته باید بهخوبی نگهداری و مراقبت شوند تا از آسیبهایی مانند خراشیدگی و پوسیدگی جلوگیری شود. در نوع پله چوبی مدرن از ادغام چوب با متریال های دیگر مانند سنگ، فلز و... استفاده می شود که زیبایی کار را دوچندان می کند و گرمی چوب در کنار متریالی مانند زیبایی و سختی سنگ، ترکیبی چشم نواز و لاکچری را به نمایش می گذارد.
مزایا:
· زیبایی و گرمای طبیعی
· قابلیت تعمیر و بازسازی
· تطبیقپذیری با انواع سبکهای دکوراسیون
معایب:
· نیاز به نگهداری منظم
· حساسیت به رطوبت و تغییرات دما
پله فولادی
پله فولادی به دلیل استحکام و دوام بالای خود، یکی از انتخابهای اصلی در ساختمانهای تجاری و صنعتی است. فولاد مقاومت بالایی در برابر ضربه، وزن زیاد و تغییرات دما دارد و همین ویژگیها آن را برای استفاده در محیطهای پرتردد و شرایط سخت مناسب میسازد. همچنین، پلههای فولادی قابلیت طراحی در اشکال و سبکهای متنوع را دارند.
مزایا:
استحکام و دوام بالا
مقاومت در برابر آتش
نیاز کم به نگهداری
معایب:
ظاهر سرد و صنعتی (مناسب برای فضاهای مسکونی نیست)
سنگین بودن و نیاز به نصب حرفهای
پله سنگی
پله سنگی از جنسهایی مانند مرمر، گرانیت و سنگ آهک ساخته میشوند و به دلیل ظاهر لوکس و با دوام خود، در ساختمانهای مجلل و پروژههای معماری خاص مورد استفاده قرار میگیرند. سنگهای طبیعی علاوه بر زیبایی و استحکام، مقاومت بالایی در برابر سایش و شرایط جوی مختلف دارند.
مزایا:
ظاهر زیبا و لوکس
دوام و مقاومت بالا
مقاوم در برابر سایش و خراش
معایب:
وزن زیاد و نیاز به سازههای محکم
هزینه بالا
لغزندگی در صورت خیس بودن
پله بتنی
پله بتنی به دلیل مقاومت و استحکام بالا، یکی از محبوبترین انواع پلهها در ساختمانهای مسکونی و تجاری است. بتن امکان طراحی و شکلدهی به فرمهای مختلف را فراهم میکند و میتوان آن را با پوششهای مختلف مانند سنگ، سرامیک یا چوب ترکیب کرد تا زیبایی و عملکرد بهتری داشته باشد.
مزایا:
مقاومت و دوام بسیار بالا
انعطافپذیری در طراحی
هزینه نسبتاً پایین
معایب:
ظاهر سرد و صنعتی
نیاز به زمان برای خشک شدن و سخت شدن
پله پلکسی
پله پلکسی از جنس پلاستیکهای شفاف یا نیمه شفاف ساخته میشود و به دلیل ظاهر مدرن و شفاف خود، در دکوراسیون داخلی مدرن بسیار محبوب است. پلکسیگلس یک ماده سبک و مقاوم است که امکان ایجاد طرحهای خلاقانه و منحصر به فرد را فراهم میکند.
مزایا:
ظاهر مدرن و شفاف
وزن سبک و نصب آسان
مقاوم در برابر رطوبت
معایب:
حساسیت به خراشیدگی
نیاز به تمیز کردن منظم
پله چوبی-فلزی
پلههای چوبی-فلزی ترکیبی از چوب و فلز هستند و از هر دو جنس بهره میبرند تا یک ترکیب زیبا و مقاوم ایجاد کنند. این نوع پلهها معمولاً دارای پایههای فلزی و پلههای چوبی هستند و به دلیل ترکیب زیبایی طبیعی چوب و استحکام فلز، در طراحیهای مدرن و صنعتی بسیار محبوباند.
مزایا:
ترکیب زیبایی و استحکام
انعطافپذیری در طراحی
دوام بالا
معایب:
نیاز به نگهداری بیشتر نسبت به پلههای تمام فلزی یا بتنی
هزینه بالاتر نسبت به برخی دیگر از انواع پلهها
انواع پلهها از لحاظ کاربری
در این قسمت، پلهها بر اساس کاربرد و موقعیت مکانی مورد بررسی قرار میگیرند.
· پلههای آموزشی: پلههای آموزشی در مدارس، دانشگاهها و مراکز آموزشی استفاده میشوند. این پلهها باید ایمنی بالا و طراحی ارگونومیک داشته باشند تا دانشآموزان و دانشجویان بتوانند به راحتی و با اطمینان از آنها استفاده کنند.
· پلههای اداری: پلههای اداری در ساختمانهای اداری و دفاتر کار استفاده میشوند. این پلهها علاوه بر ایمنی و راحتی، باید ظاهر حرفهای و شیکی داشته باشند تا به محیط کاری جلوهای مناسب ببخشند.
· پلههای تجاری: پلههای تجاری در مراکز خرید، فروشگاهها و سایر فضاهای تجاری به کار میروند. این پلهها باید توانایی تحمل تردد بالای افراد را داشته باشند و طراحی آنها نیز باید جذاب و دعوتکننده باشد تا به تجربه خرید مشتریان کمک کند.
· پلههای فرار: پلههای فرار به منظور تخلیه سریع و ایمن افراد در مواقع اضطراری مانند آتشسوزی طراحی میشوند. این پلهها باید به طور مداوم چک و نگهداری شوند تا در شرایط بحرانی عملکرد مناسبی داشته باشند.
· پلههای مراکز تفریحی: پلههای مراکز تفریحی در اماکن مانند پارکها، استادیومها و سالنهای سینما استفاده میشوند. این پلهها باید مقاوم، ایمن و دارای طراحی جذاب باشند تا تجربه بهتری برای بازدیدکنندگان فراهم کنند.
· پلههای بیمارستان: پلههای بیمارستان باید ایمنی و راحتی را برای بیماران و کارکنان فراهم کنند. این پلهها باید دارای پهنای کافی و دستگیرههای مناسب باشند و به گونهای طراحی شوند که تردد برانکاردها و ویلچرها را تسهیل کنند.
· پلههای هتل: پلههای هتل باید هم ایمنی و هم زیبایی را در نظر بگیرند. طراحی شیک و جذاب این پلهها میتواند به تجربه مثبت مهمانان کمک کند و حس لوکس بودن را به آنها القا کند.
· پلههای شهری: پلههای شهری در فضاهای عمومی مانند پارکها، پلها و ایستگاههای مترو استفاده میشوند. این پلهها باید مقاوم، ایمن و دارای طراحی کاربردی باشند تا استفاده از آنها برای عموم مردم راحت باشد.
· پلههای مسکونی: پلههای مسکونی در منازل و آپارتمانها به کار میروند. این پلهها باید با توجه به سبک دکوراسیون داخلی و نیازهای ساکنان طراحی شوند و علاوه بر ایمنی، به زیبایی فضای داخلی نیز کمک کنند.
· پلههای بیرونی: پلههای بیرونی در فضاهای خارج از ساختمان مانند باغها، ورودیها و حیاطها استفاده میشوند. این پلهها باید مقاوم در برابر شرایط جوی مختلف باشند و طراحی آنها به گونهای باشد که با محیط بیرونی هماهنگ باشد.
با در نظر گرفتن نوع کاربری و مکان استفاده، پلهها میتوانند به بهبود کارایی، ایمنی و زیبایی فضاهای مختلف کمک کنند.
جمع بندی
انتخاب نوع پله بر اساس جنس به عوامل متعددی مانند سبک معماری، بودجه، محل استفاده و نیازهای عملکردی بستگی دارد. پلههای چوبی به دلیل زیبایی طبیعی و گرمای خود مناسب فضاهای مسکونی و دکوراسیونهای کلاسیک هستند، در حالی که پلههای فولادی و بتنی به دلیل استحکام و دوام بالا برای فضاهای صنعتی و تجاری انتخاب بهتری هستند. پلههای سنگی با ظاهر لوکس خود مناسب پروژههای خاص و مجلل، و پلههای پلکسی با ظاهر مدرن و شفاف برای دکوراسیونهای مدرن مناسباند. پلههای چوبی-فلزی نیز ترکیبی از زیبایی و استحکام را ارائه میدهند که در طراحیهای مدرن و صنعتی بسیار مورد توجه قرار میگیرند. در نهایت، هر نوع پله ویژگیها و مزایای خاص خود را دارد که باید با توجه به نیازها و شرایط خاص پروژه انتخاب شود.