اهمیت و ضرورت آموزش مالیات در کسب و کار
در ابتدای این مطلب شاید بد نباشد مقدمه‌ای کوتاه را دنبال کنیم و در ادامه مقاله به ۱۰ نکته مهم در خصوص ضرورت آموزش مالیات خواهیم پرداخت که حتما از شما دعوت می‌کنیم تا پایان مقاله با ما همراه باشید چرا که این چند دقیقه‌ای که وقت می‌گذارید قطعا کمک بزرگی به شناخت شما از مالیات خواهد داشت.
زمانی نه چندان دور شناخت و آموزش مالیات در ایران تنها یکی از ابزارهای فرعی و شاید بلااستفاده از هر کسب و کار و فعالیت اقتصادی بود و به عنوان یک موضوع دست چندم در کسب و کارها مطرح بود و شاید اصلا جدی گرفته نمی‌شد. اما در حال حاضر آشنایی با مالیات و اجرای تکالیف مالیاتی به بخشی جدایی ناپذیر از هر فعالیت اقتصادی تبدیل شده.
هر کسب و کاری که قصد شکل‌گیری دارد در ابتدای امر باید جنبه‌های مالیاتی و اجرای مالیات در کسب و کار را درنظر بگیرد و آموزش مالیات و تلفیق آن با مدل کسب و کار را در صدر تصمیم‌گیری‌های خود قرار دهد.
اکنون دیگر اهمیت آموزش مالیات فقط در اشخاص حقوقی و شرکت‌ها مطرح نیست بلکه شاهد هستیم که حتی اشخاص حقیقی نیز چگونه به‌علت عدم آگاهی از این موضوع دچار دردسرهای زیادی شده‌اند که خسارت‌های جبران ناپذیری را به آنها وارد نموده است.
به لطف گسترش تکنولوژی، شرکت‌های نوپا و استارتاپی زیادی نیز شکل گرفته یا در حال شکل‌گیری هستند که همه آنها هم به نوعی با موضوع مالیات سروکار خواهند داشت و از الزامات جدایی ناپذیر کسب و کار آنها نیز آموزش مالیات است.
نگاه قانون‌گذار و اجزای اجرایی کشور به مالیات
با توجه به رویکرد قانون‌گذاران و دولت نسبت به موضوع مالیات و اهمیت خاصی که برای این امر درنظر گرفته شده دسترسی‌های بسیار زیادی به سازمان امور مالیاتی با ابزارهای قانونی معتبر داده شده تا بتواند با نهایت قدرت و جدیت از فرار مالیاتی جلوگیری کند.
در قوانین مالیاتی از مهمترین ابزارهایی که در اختیار سازمان امور مالیاتی کشور قرار گرفته دسترسی بی‌چون و چرای اداره مالیات به حساب‌های بانکی است.
از دیگر ابزارهای قانونی مالیات، الزام به همکاری سایر ارگان‌ها و نهادهای دولتی در ارائه اطلاعات اشخاص حقیقی و حقوقی به سازمان امور مالیاتی است به نحوی که در قوانین اجرایی چنانچه سازمان‌ها، نهادها و موسسات مشخص شده همکاری لازم را در ارائه اطلاعات لازم به سازمان امور مالیاتی نداشته باشند در پرداخت مالیات معوق و جرایم آن با مودی مالیاتی مسئولیت تضامنی خواهند داشت.
تصمیم‌های مهمی هم گرفته شده تا تامین بخش مهمی از بودجه مورد نیاز کشور از رویکرد نفتی به رویکرد مالیاتی میل کند و اینجاست که باز هم می‌توانیم نقش و اهمیت دانش مالیاتی و آموزش مالیات را عمیق‌تر درک کنیم.
مقایسه دانش مالیاتی با دانش حقوقی
در حال حاضر و با توجه به شرایط کنونی اگر بخواهیم قیاسی منصفانه بین دانش مالیاتی و دانش حقوقی داشته باشیم اگر اهمیت آگاهی و دانش مالیات را بیشتر از دانش حقوقی در کسب و کار ندانیم قطعا ضرورت و اهمیت آن کمتر از قوانین حقوقی نیست.
اکنون با مقدمه‌ای که در خصوص ضرورت دانش و آموزش مالیات خواندید می‌خواهیم شما را با ۱۰ راهکار کلیدی و ضرورت اجرایی در خصوص شناخت و آموزش مالیات آشنا کنیم.
همواره می‌بینیم که در آعاز هر کسب و کاری جنبه‌های مختلفی از آن از جمله مدل کسب‌وکار، روش‌های تولید یا ارائه خدمت، ابزارهای مختلف بازاریابی و فروش و غیره مدنظر گرفته می‌شود اما موضوعی با اهمیت با نام مالیات به دست فراموشی سپرده می‌شود.
چه تعداد کسب و کارهای زیادی که راه را آغاز نموده‌اند و اتفاقا در حوزه کاری خود نیز به موفقیت‌های قابل قبولی دست یافته‌اند ولی با درنظر نداشتن موضوع با اهمیت مالیات و آموزش مالیاتی بعد از سال‌ها فعالیت به پرتگاه سقوط رسیده‌اند و هم اکنون شاید نامی از آنها نیز باقی نمانده. پس آموزش مالیات را جدی بگیرید تا رشد کسب و کار خود را مصون از هرگونه آفت جرایم سنگین مالیاتی نمایید.
سعی کنید یا از تیم مالی حرفه‌ای استفاده کنید که آشنا با موضوع مالیات باشد و یا حداقل از مشاوره و آموزش افراد صاحب نظر در این حوزه کمک بگیرید. قطعا می‌توانید با پرداخت بهایی اندک در آغاز راه قدم‌هایی محکم و با امنیت در رشد کسب و کار خود بردارید.
در موارد زیادی در مشاوره‌های مالیاتی می‌شنویم که صاحب کسب و کار اظهار می‌کند سال اول فعالیت که از مالیات معاف هستیم! واقعا نمی دانم و تعجب می‌کنم که این جمله از کدام منبع یا مرجع قانونی استخراج شده ولی فقط این موضوع را با اطمینان می‌گویم که فریب این اصطلاحات رایج و البته غلط کوچه بازاری را نخورید. هر چیزی را که در خصوص مالیات می‌شنوید ضمن مشورت با فردی خبره و کاربلد منبع قانونی‌اش را بپرسید و به استناد یک حرف که فقط بر سر زبان‌ها جاری‌ست خود را با جرایم مالیاتی مواجه نکنید. پس قرارمان این باشد که این جمله را نیز از لغت‌نامه و ضرب‌المثل‌های قدیمی مالیاتی خود حذف کنیم.
یکی از دسترسی‌های مهمی که قانون‌گذار به سازمان امور مالیاتی داده این است که تمامی بانک‌ها و موسسات مالی و اعتباری را ملزم نموده تا درصورت درخواست سازمان امور مالیاتی تمامی اطلاعات بانکی و تراکنش‌های اشخاص حقیقی و حقوقی را در اختیار سازمان قرار دهد. نکته‌ای که قابل توجه است اینجاست که برخلاف باوری که در اذهان عمومی قرار دارد داشتن سقف تراکنش خاص نیز دلیل ارائه اطلاعات از بانک به سازمان نیست و سازمان امور مالیاتی می‌تواند هر شخص با هر میزان تراکنش را رصد و درخصوص دریافت توضیحات الزام نماید و چنانچه دلیل قانع کننده‌ای برای تراکنش‌های بانکی وجود نداشته باشد یا به پرونده مالیاتی خاصی ارجاع داده نشود سازمان امور مالیاتی نسبت به مطالبه مالیات از ماخذ تمام تراکنش‌های واریزی به حساب بانکی اقدام می‌کند.
در مشاوره‌ها با افراد زیادی مواجه شده‌ایم که کسب و کار خود را راه‌اندازی کرده‌اند و مدتها از آغاز فعالیتشان سپری شده ولی نسبت به تشکیل پرونده مالیاتی اقدام ننموده‌اند. اولین نکته‌ای که حائز اهمیت می‌باشد این است که چنانچه اقدام به ثبت شرکت کرده باشید به‌صورت خودکار اطلاعات ثبت شرکت شما به اداره مالیات ارسال می‌شود و زیر ذره‌بین اداره مالیات خواهید بود. نکته بعدی اینکه مراقب جریمه حق تمبر مالیاتی باشید زیراکه از زمان ثبت شرکت فقط دوماه فرصت دارید تا حق تمبر سرمایه ثبت شده خود را به اداره مالیات پرداخت نمایید و پس از انقضای مهلت قانونی دوبرابر آن به‌عنوان جریمه حق تمبر منظور می‌شود.
ضمنا چنانچه به‌عنوان شخص حقیقی فعالیت اقتصادی خود را آغاز کرده‌اید و هنوز تشکیل پرونده مالیاتی نداده‌اید به احتمال قوی الزامات کسب و کار شما نظیر اخذ جواز کسب از اتحادیه مربوطه و یا اخذ مجوزهای قانونی مربوطه که برای ادامه حیات کسب و کارتان به آن نیاز دارید شما را مجبور به تشکیل پرونده مالیاتی خواهد کرد پس سعی کنید در مدت زمان مقرر نسبت به مراجعه به اداره مالیاتی محل فعالیت خود و تشکیل پرونده اقدام نمایید.
در کسب و کارهای آنلاین و اینترنتی یکی از مراجعی که گزارش فعالیت شما را به اداره مالیات اعلام می‌نماید مرکز توسعه تجارت الکترونیکی است که گزارش حضور شما و کسب و کارتان را پس از اخذ مجوز ای‌نماد به اداره مالیات خواهد داد.
با مراجعه به سایت سازمان امور مالیاتی کشور به آدرس Tax.gov.ir می‌توانید مراحل تشکیل پرونده خود را به انجام رسانیده و پیگیری نمایید.
به شخصه کسب و کارهای زیادی را دیده‌ام که به هیچ عنوان موضوع مالیات را در زمره الزامات قانونی درنظر نگرفته‌اند و هزینه‌های آن را نیز نادیده گرفته‌اند. مدتها گذشته و اعلام می‌دارند که سود فعالیت اقتصادی‌مان به این میزان است و وقتی با آنها از موضوع مالیات صحبت می‌کنیم به هیچ عنوان آن‌را جدی نمی‌گیرند. فاجعه زمانی رخ می‌دهد که ناغافل دچار رسیدگی‌های مالیاتی می‌شوند بدون اینکه حتی اندکی در مورد آموزش مالیات اطلاعاتی داشته باشند، مطالبات مالیاتی و جرایم سنگین آن ادامه راه را برایشان ناهموار و طاقت فرسا می‌کند و اینجاست که تازه درک می‌کنند سود واقعی کسب و کار آنها چقدر بوده است!
شاید صاحب کسب و کاری باشید که طبق شنیده‌های قبلی باور داشته باشید که شما معاف از مالیات هستید و اصلا نیازی به تشکیل پرونده و انجام تکالیف مالیاتی نخواهید داشت. مثلا مجموعه‌ای دانش بنیان هستید یا استارتاپی نوپا که دوستان و اطرافیان به شما گفته‌اند معاف از مالیات هستید یا شاید در مناطق آزاد تجاری فعالیت می‌کنید که تصورتان این است که از مالیات معاف هستید. این جمله را از ذهنتان پاک کنید و جای معافیت مالیاتی را با نرخ صفر مالیاتی جایگزین کنید.
حالا به شما خواهیم گفت که منظور از نرخ صفر مالیاتی چیست؟ نرخ صفر مالیاتی به این معناست که شما حتی اگر جزو فعالیت‌های اقتصادی باشید که مشمول نرخ صفر مالیاتی باشد لازم است تشکیل پرونده مالیاتی را در مهلت مقرر انجام داده و تکالیف مالیاتی را مو به مو اجرا کنید و بعد از آن‌که اداره مالیات تکالیف شما را تایید کرد هم‌اکنون مشمول مالیات با نرخ صفر خواهید بود و از شما مالیات مطالبه نخواهد شد در غیر اینصورت اداره مالیات با ابزارهای قانونی که دارد مالیات را بدون اعمال نرخ صفر از کسب و کارتان مطالبه خواهد کرد. به عبارتی معافیت از مالیات دلیلی بر انجام ندادن تکالیف مالیاتی نیست. پس در این مورد هم نقش و ضرورت آموزش مالیات و نکات و تکالیف مالیاتی را می‌بینیم.
گاهی می‌شنویم که فعال اقتصادی می‌گوید مگر ما از مالیات معاف نیستیم پس از ارزش افزوده هم معافیم!
موضوع مالیات عملکرد با مالیات بر ارزش افزوده کاملا متفاوت است و هریک تعاریف و قوانین مختص به خود را دارد. شاید صاحب کسب و کاری باشید که مشمول مالیات با نرخ صفر باشید ولی این موضوع به منزله آن نیست که از مالیات بر ارزش افزوده معاف باشید. به صورت کلی و مختصر اگر بخواهیم مرزی برای این دو موضوع مالیات لحاظ کنیم می‌توانیم بگوییم که مالیات عملکرد، مودی محور است و مالیات بر ارزش افروده، کالا محور. شما باید ببینید چه کالاها یا خدماتی در فعالیت اقتصادی شما تبادل یا عرضه می‌شود و دقیقا کالاهایی که از ارزش افزوده معاف هستند در ماده ۱۲ قانون مالیات بر ارزش افزوده ذکر شده اند. پس باز هم ارزش و اهمیت آموزش مالیات در حوزه ارزش افزوده را درک می‌کنیم.
از دیگر ابزارهای پرقدرت سازمان امور مالیاتی کشور فهرست صورت معاملات فصلی است که چند سالیست در اختیار این سازمان قرار دارد و مانند دوربین مدار بسته تمامی فعالیت‌های کسب و کارها و فعالان اقتصادی را به صورت محسوس و نامحسوس رصد می‌کند.
هرگونه فعالیت اقتصادی نظیر خرید، فروش یا ثبت قرارداد با طرف معامله‌ای را داشته باشید و طرف معامله نام و مشخصات شما را در فهرست معاملات فصلی خود اعلام نماید سیگنالی قوی به اداره مالیات ارسال شده که نبض فعالیت اقتصادی شما را تشخیص خواهد داد و راه گریزی باقی نمی‌گذارد پس این ابزار قدرتمند را هم جدی بگیرید. این ابزار قدرتمند قانونی در دو ماده مهم از قانون مالیات‌های مستقیم آمده و از مواد قانونی مهم مالیاتی است. (ماده ۱۶۹ و ۱۶۹ مکرر)
نمی‌دانم تا به حال چیزی از جرم مالیاتی شنیده‌اید؟ اکنون دیگر با تصویب و اجرای قانون مالیات های مستقیم که از ابتدای سال ۱۳۹۵ اجرایی شده است از سوی قانون‌گذار نگاهی جدید به متخلفین مالیاتی شکل گرفته و این نگرش بحث جرم انگاری مالیاتی است. پیش از این‌ها اگر فردی تکالیف مالیاتی خود را انجام نمی‌داد در نهایت با مطالبه و جریمه‌ای روبه‌رو بود و کار به هرحال تمام می‌شد اما اکنون با موادی جدید از قانون مالیات های مستقیم فردی که تخلفات خاص مالیاتی را انجام دهد و حتی اگر در انجام برخی تکالیف ساده مالیاتی سهل‌انگاری نماید برچسب مجرم مالیاتی را به‌دوش خواهد کشید که عواقب سنگین قانونی و پیگردهای خاص را برای وی به‌دنبال خواهد داشت.
(این مطلب را در پرانتز داشته باشید که اخیرا در تهران دادسرایی تحت عنوان دادسرای ویژه رسیدگی به جرایم مالیاتی در حال راه‌اندازی است که وظیفه اصلی آن رسیدگی تخصصی به جرایم مالیاتی می‌باشد و به‌زودی کار خود را شروع می‌نماید. ضمنا این دادسرای ویژه به‌زودی در برخی مراکز استان‌ها هم راه‌اندازی خواهد شد.)
شاید باور این مطلب برایتان کمی سخت باشد اما باید بدانید که قانونی هم تحت عنوان قانون مبارزه با پولشویی اخیرا به تصویب و اجرا رسیده که باید از جوانب مختلف آن با خبر باشید تا ناخواسته این برچسب بر پیشانی شما و کسب و کارتان نخورد.
پیش از این‌ها از مراجعی که به اداره مالیات سیگنال فعالیت شما را ارسال می‌کرد عوامل فیزیکی نظیر رقبا، همسایه‌ها و کارکنان و قرارداد و خرید و فروش با اشخاص ثالث بود ولی در حال حاضر شرایط به گونه‌ای دیگر شده و علاوه بر موارد فوق، شبکه‌های اجتماعی و سایت‌های کسب و کاری شما معرف نوع و میزان فعالیت شماست و قرینه مطلوب مالیاتی برای سازمان امور مالیاتی محسوب می‌شود.
تصور نکنید که اداره مالیات کاری با پیجها و کانال‌ها و سایت‌های اینترنتی شما ندارد، اداره مالیات از هر قرینه و نشان‌گر درآمدی می‌تواند استفاده کند تا نوع و میزان فعالیت و درآمد شما را برآورد و استخراج کند. چندی پیش به خاطر دارم مدیر کانالی از شبکه‌های مجازی با یک خبرگزاری مصاحبه‌ای داشت و درآمد خود را از آن کانال اعلام کرد و شاید تقریبا از آن پس بود که اداره مالیات نسبت به این‌گونه درآمدها هم هوشیار شد و هم اکنون با افراد زیادی روبه‌رو می‌شویم که بابت پیجها و سایت‌های آنلاین تولید درآمد با مالیات و جرایم آن مواجه هستند.
گاهی نیز سایت‌های کسب و کاری را می‌بینیم که به غلط برای اظهار سوابق زیاد و جلب اطمینان مشتریان اظهار می‌کنند که با چندصد مشتری معتبر خرد و کلان فعالیت می‌کنند و غافل از این هستند که می‌تواند این اطلاعات نادرست قرینه‌ای برای اداره مالیات برای تعیین درآمد آنها باشد. پس علاوه بر اینکه نسبت به آموزش مالیات روی خود سرمایه گذاری می‌کنید سعی کنید در فضاهای آنلاین صادقانه خودتان باشید و سوابق فعلی خود را عنوان نمایید.
لبخند را روی چهره خود حفظ کنید و از مالیات نترسید
شاید با خودتان فکر کنید که با خواندن این مطلب تا به این‌جا علاوه بر مشکلات ریز و درشت احتمالی که در کسب و کارتان با آن مواجه هستید اکنون ترس از مالیات هم چاشنی سایر نگرانی‌هایتان شد اما واقعا بدانید که گاهی فقط با داشتن اطلاعات اولیه لازم و برداشتن چند قدم ساده و اقداماتی کوچک می‌توانید از خیلی از این مسائل و مشکلات در امان باشید و با قدرت روی رشد کسب و کارتان تمرکز کنید ولی این را بدانید که آن اقدامات کوچک فقط از شما بر می‌آید و بس.
اول شما باید بخواهید که با جدی گرفتن آموزش مالیات در کسب و کارتان و اجرای قدم‌های کلیدی آن راه را بر مطالبات و جرایم سد کنید و هیچ فرد دیگری با توسل به زور نمی‌تواند شما را مجبور به این کار کند. بگذارید سوالی از شما بپرسم، اگر فرزندی داشتید به بهانه دردی که در هنگام واکسن زدن تحمل خواهد کرد صورت مسئله را پاک می‌کردید و قید واکسن را می‌زدید!؟ قطعا این‌طور نیست چون واکسن را تضمینی برای سلامتی آتی فرزندتان می‌دانید. پس دانش و آگاهی‌های مالیاتی و آموزش مالیات را نیز به‌مانند همین واکسن در کسب و کارتان بدانید و صورت مسئله را پاک نکنید.
با در نظر گرفتن نکات ذکر شده درمی‌یابیم که تا چه میزان آموزش مالیات و شناخت و اجرای تکالیف مالیاتی می‌تواند نقش اساسی و کلیدی در تضمین مصونیت هر فعالیت اقتصادی و کسب و کار داشته باشد و قطعا اهمیت آن انکارناپذیر است. پس آموزش مالیات و شناخت حداقلی تکالیف آن‌را جدی بگیرید و بدانید هر میزان وقت و انرژی و سرمایه‌ای که در این راه صرف می‌کنید سرمایه‌گذاری پربازده برای خودتان و کسب و کارتان است.
در ادامه با فهرست برخی از تکالیف رایج مالیاتی که لازم است برای فعالیت اقتصادی خود و کسب و کارتان درنظر بگیرید به شرح زیر آشنا می‌شویم:
نقش مدیران و مشاوران مالی و حسابداران در شناخت و آموزش مالیات
با توجه به اینکه بازوی اصلی اجرای مالیات در کسب و کارها حسابداران، مدیران مالی و مشاوران مالیاتی می‌باشند می‌توان عمق وظیفه و نقش آنها را در اجرای صحیح تکالیف مالیاتی درک کرد. اکنون فضای مالیاتی به سمت و سویی سوق پیدا کرده که در آینده‌ای نه‌چندان دور وجود یک مشاور مالیاتی یا حسابدار آشنا با قوانین مالیاتی برای هر فرد، مجموعه یا صاحب کسب و کار و فعال اقتصادی به شدت احساس می‌شود چراکه سروکار با سازمان امور مالیاتی و قوانین و ضوابط پر قدرت آن شوخی بردار نیست.
اکنون دیگر نگاه‌ها به موضوع حسابداری تغییر کرده و حسابدار بهایی بسیار بیشتر از یک ثبت کننده و بایگانی کننده اسناد حسابداری دارد. در حال حاضر حسابداری که با موضوع مالیات آشنا نباشد و آموزش مالیات را در اولویت یادگیری‌های خود قرار ندهد نقش یک ماشین کهنه و قدیمی را دارد که هر روز به سمت فرسودگی و اسقاط نزدیک می‌شود و فعالیتش عمر بلندمدتی نخواهد داشت.
چنانچه به اطلاعات جامع و کامل‌تری در خصوص مالیات نیاز دارید می‌توانید با مشاوران مالیاتی مشورت کرده و یا از فیلمهای آموزشی که در این زمینه تولید شده اند استفاده نمایید.
