مقدمه:
ترمه پارچه گران‌بهایی است که از صنایع دستی نساجی باارزش و نفیس ایران بشمار می‌رود. ترمه با طرح‌های بسیار متنوعی در نقاط متفاوت ایران بافته می‌شود اما باید توجه داشت که ترمه یزد از نظر زیبایی نسبت به سایر نقاط کشور از معروفیت بیشتری برخوردار است.
ترمه‌بافی از هنرهای اصیل شهر یزد می‌باشد که دارای فوت‌وفن‌های مخصوصی است. هنر ترمه‌بافی در دست و ذهن هنرمندان زحمت‌کش یزدی است که هنوز در هیچ کجای کشور اقدام به تولید ترمه سنتی نشده است چرا که جهان پارچه ترمه را به‌نام یزد می‌شناسد.
امروزه شاهد تولید و بافت پارچه‌های ترمه با طرح‌ها و نقشهای سنتی متفاوت در ایران و در خارج از مرزهای کشورمان هستیم. پارچه‌های طرح ترمه طرفداران زیادی دارد، در این مقاله قصد داریم شما را با ترمه و طرح‌های متفاوت آن آشنا کنیم.
ترمه و ویژگی‌های آن:
ترمه یکی از زیباترین و لطیف‌ترین پارچه‌هایی است که با مهارت و استادی و خلاقیت بافته می‌شود. ترمه بافته‌ای باارزش از کرک یا پشم با بافت “کج‌راه” از گروه شال‌ها توصیف می‌شود که بعدها انواع نخی، زری و ابریشمی آن بافته شد. بافت شال ترمه یکی از قدیمی‌ترین و اصیل‌ترین دست‌بافته منطقه هوتک کرمان است.
نقوش ترمه در گذشته در چندین طرح و رنگ محدود می‌شد و اغلب به رنگهای قرمز و قهوه‌ای بود که ریشه روناس نیز از رنگهای بسیار متداول قرمز در ایران و کشمیر گرفته شده است. ترمه‌های اصیل را در این دو رنگ می‌شناسند اما امروزه تنوع طرح و رنگ بسیار متنوع شده است.
نخ‌های ترمه با ترکیب رنگهای گیاهی و مصنوعی رنگرزی می‌شود که بیشتر رنگهای استفاده شده در بافت ترمه از قرمز روشن، نارنجی و سیاه، عنابی است که ترمه اصیل ایرانی لاکی یا عنابی رنگ می‌باشد. یک بافنده ترمه باید در انتخاب رنگ و جنس پارچه و استفاده از نقش تلاش و دقت کند به نحوی که در نهایت طرحی چشم نواز ایجاد کند.
تاریخچه ترمه:
ترمه دست‌بافت قدیمی و سنتی است؛ پیشینه آن در ایران از دوره صفوی فراتر نمی‌رود. عده‌ای از محققان خاستگاه ترمه را ایران و عده‌ای آسیای مرکزی، کشمیر می‌دانند.
ترمه در گذشته و حال در شهر یزد و نقاط دیگر کشورمان، با استفاده از طرح‌ها و اشکال سنتی و مدرن تولید میشده است. یزد با قدمت چند هزار ساله در نساجی، در دوره صفویه بزرگترین طراح پارچه در تاریخ ایران محسوب شد و حمایت حکومت مرکزی از کارگاه‌های نساجی موجب رونق اشتغال در صنعت نساجی ترمه شده است.
تاریخ ترمه نشان می‌دهد که شهر یزد همیشه در صنعت نساجی بهترین الگو و راهنما بوده است و در موزه‌های جهانی تولیدات پارچه‌های یزد خودنمایی می‌کنند.
شکل و ساختار نقوش ترمه بافی را می‌توان باتوجه به تقسیم‌بندی‌های زیر در نظر گرفت:
انواع نقوش ترمه:
واژه ترمه لغت هندی است و به معنی درخت سروری است که نوک آن بر اثر نسیم خمیده شده است. به همین جهت نقشهای روی این پارچه را به شکل سرونوک خمیده انتخاب کرده‌اند که آنها را بوته نامیدند. طرح و نقش ترمه، بعنوان اصلی‌ترین عامل گرانبها شدن آن است که در نقاط مختلف ایران بافته می‌شود.
صاحب‌نظران معتقدند طرح بوته از بادام یا گلابی یا قطره اشک یا قطره آب یا آتش مقدس زرتشت یا کیسه‌های چرمی گرفته شده است. دیگر نقشهای ترمه عبارتند از طرح بته جقه، طرح جام، قاب قرآن، بته سروری، گل شاه عباس، بته اژدری، بته کشمیری، تاجی.
نقش‌مایه مورد استفاده در ترمه:
انواع ترمه:
انواع ترمه ایرانی و کشمیری به شرح زیر است:
نتیجه‌گیری:
امروزه با ایجاد فروشگاه‌های اینترنتی، پیدا و خرید کردن پارچه‌های ترمه و محصولات ترمه با طرح و نقش متفاوت آسان‌تر شده است. شما عزیزان می‌توانید انواع محصولاتی را که با این پارچه ناب تولید شده است را در مدت زمان کوتاهی از طریق فروشگاه yazdmemento.ir سفارش دهید. ما در تلاش هستیم که سفارشات شما را در کوتاهترین زمان به دست شما عزیزان برسانیم.
منبع: یزد ممنتو
