راه‌های جلوگیری از بیدزدگی فرش
چگونه می‌توانیم از بیدزدن و خراب شدن فرش‌هایمان پیشگیری کنیم؟ در این مقاله ابتدا به معرفی بید و چگونگی نفوذِ آن در فرش می‌پردازیم و این‌که چگونه می‌توانند به فرش‌هایمان آسیب برسانند، سپس راه‌های مقابله با آن را معرفی می‌کنیم تا مانع از بروز این مشکل همه‌گیر در فرش‌هایمان شویم.
بید چیست و چگونه به وجود می‌آید؟
بیدها پروانه‌های کوچکی هستند که طول عمر کوتاه دو تا سه هفته‌ای دارند؛ اما در همین مدت کوتاه قادر به گذاشتن صد تخم هستند.
آن‌ها مراحل مختلفی را طی می‌کنند تا بزرگ شوند و رشد کنند. درواقع یک دگردیسی کامل خواهند داشت. مراحل رشدشان عبارت است از: تخم، لارو، شفیره و سپس حشره کامل.
لاروها از پروتئین موجود در پشم فرش تغذیه می‌کنند. آن‌ها با تنیدن تارشان بر روی پشم و حفر کردن دالان‌هایی در درون الیاف به آن آسیب می‌رسانند و پس از تبدیل شدن به بید دوباره تخم‌گذاری می‌کنند.
بیدهای نوزاد بیشتر از بیدهای بالغ خسارت می‌زنند؛ زیرا که برای رشد یافتن نیاز بیشتری به پروتئین دارند. بنابراین احتیاج‌شان را از الیاف پشم درون فرش برطرف می‌کنند. درواقع بیدهای نوزاد بلافاصله بعد از بالغ شدن به تخم‌گذاری می‌پردازند و این روند ادامه دارد.
بید چه نوع فرش‌هایی را تهدید می‌کند؟
بیدها تنها به الیاف پشمی رجوع می‌کنند؛ بنابراین فرش‌های دستباف ابریشمی یا فرش‌های ماشینی به بیدزدگی دچار نمی‌شوند.
بید به فرش‌های دستباف پشمی علاقه‌مند است. هر وسیله پشمی ازجمله لباس، تابلو فرش‌های پشمی و صنایع‌دستی دیگری که در آن پشم به‌کاررفته شده در معرض خطر بیدها هستند.
چه عواملی موجب بیدزدگی فرش می‌شوند؟
عوامل زیادی هستند که می‌توانند بیدها را تحریک و تشدید کنند. شناخت این عوامل باعث می‌شود که شما مانع از اشتباهات مذکور شده و بیشتر به فرش خود رسیدگی کنید.
در این قسمت عواملی را که باعث به وجود آمدن و تشدید بیدها می‌شوند برمی‌شماریم:
رطوبت به بیدزدگی یا رشد سایر حشرات در فرش کمک می‌کند. برای مثال در شهرهای شمالی ایران به علت رطوبت زیاد، فرش‌ها بیشتر در معرض خطر بیدزدگی قرار دارند.
تاریکی و نبودنِ هوای کافی. بهتر است قالی‌هایی که به هر دلیلی لوله شده‌اند و در انبار یا هر جای دیگری قرار گرفته‌اند هر از چند گاه از حالت لوله شده درآمده و در معرض نور و هوای آزاد قرار گیرند. بسیاری از حشرات و بیدها در دمای بالا و محیط‌های گرم رشد بیشتری دارند.
در صورت ریختنِ آب، آب‌میوه یا شیر بر روی فرش، بلافاصله آن را پاک کنید. باید به‌درستی فرش را از هر مایعی که روی آن می‌ریزد پاک و تمیز نگهدارید؛ زیرا که آلودگی‌هایی ازاین‌دست عاملان مهمی برای ایجاد بیدزدگی و گسترش آن‌ها هستند.
چگونه متوجه بیدزدگی فرش شویم؟
برای آنکه بتوانیم مانع از گسترش بیدزدگی فرش شویم بهتر است راه‌های شناخت آن را بشناسیم. برای برطرف کردن بیدها از فرش مهم‌ترین عامل، شناختِ راه‌های تشخیص آن است.
در این قسمت به راه‌های تشخیص بیدزدگی فرش می‌پردازیم:
1. دیدن حشرات کوچکی که بر روی فرش جست‌وخیز می‌کنند و حرکات سریعی دارند.
2. خوردگی گره‌های پشت فرش. بید از پشت فرش نفوذ می‌یابد و از آنجا آغاز کرده و گره‌های فرش را می‌خورد.
3. لکه‌های سفیدی که به‌مرور عمیق شده و به عمق فرش می‌روند. دلیلش نفوذ بید به بافت فرش و ایجاد دالان‌هاست.
4. وجود تارهای ریز در اطراف بافت فرش. بید هنگام تغذیه از الیاف فرش دور آن تار می‌زند.
5. مشاهده ذرات خاکستری کوچک بر روی بافت فرش. این‌ها همان لاروها هستند.
6. وجود لاروهای سفیدرنگ ریز که برای تشخیص نیاز به‌دقت فراوان دارند.
7. آسیب دیدن و خراب شدن بافت بخشی از زمینه فرش. بید انتهای الیاف را می‌خورد. به همین دلیل الیاف نواحی خورده شده به‌راحتی با جارو کردن یا دست کشیدن بر روی آن‌ها کنده می‌شوند.
در دوره‌های زمانی منظم فرش‌هایتان را بررسی کنید تا به‌محض مشاهده هر نوع آسیبی بتوانید مانع از بروز بیشتر و گسترش بیدها شوید.
سعی کنید تمام قسمت‌های فرش را نگاه کنید چون بید به‌طور منظم در فرش نفوذ پیدا نمی‌کند. بیدها پراکنده حضور می‌یابند و همیشه یک جا را هدف قرار نمی‌دهند. احتمال دارد که لاروهای بید در قسمت‌های مختلف فرش جا خوش کرده باشند.
چطور از بیدزدگی فرش جلوگیری کنیم؟
راه‌هایی وجود دارند که قبل از ورود بید به فرش‌هایمان باید آن‌ها را بشناسیم تا مانع از بیدزدگی فرش‌هایمان شویم.
در این قسمت عوامل مختلفی را که مانع از به وجود آمدن و رشد و نمو بید در فرش‌هایمان می‌شود برمی‌شماریم:
1. هوای تازه را به خانه راه دهیم. به‌خصوص در فصل‌هایی که آفتاب به خانه نمی‌تابد.
2. نظافت و تمیز کردن زیر فرش یادتان نرود. زیر فرش‌هایتان را هم جارو بزنید و با مواد ضدعفونی‌کننده روی سرامیک و کف زمین را که فرش روی آن قرار می‌گیرد پاک کنید.
3. هنگام پهن کردن فرش روی زمین مراقب باشید زمین خیس نباشد و رطوبت به فرش‌تان نفوذ نکند.
4. اگر فرش‌تان در انبار یا در محلی گرم و رطوبتی و بدون هوا قرار دارد از نفتالین استفاده کنید. از قرص نفتالین در لابه‌لای فرش‌ها استفاده کنید. نفتالین بوی خاصی دارد که مانع از ورود حشرات به فرش می‌شود.
در برخی از نقاط دنیا استفاده از کافور به‌جای نفتالین مرسوم است. بر روی الیاف فرش به‌جای نفتالین، کافور می‌ریزند سپس آنرا لوله می‌کنند و در انبار می‌گذارند.
5. برای نگهداری طولانی‌مدت فرش در انبار، آن را در کاور پلاستیکی لوله نکنید و به‌جای آن از کاور کاغذی یا پارچه‌ای استفاده کنید.
6. مراقب قسمت‌های تاخورده یا قسمت‌هایی که مبل یا لوازم دیگر روی فرش قرار گرفته‌اند باشید؛ زیرا که آن قسمت‌ها مستعد بیدخوردگی هستند و بهتر است هر از چندگاهی کاری کنید که آن قسمت‌های فرش هوا بخورند.
در صورت مشاهده بیدزدگی فرش چه‌کار کنیم؟
باید با محلول‌های ضد بید و یا اسپری‌های حشره‌کش مانع رشد این حشرات موذی بشوید. سپس فرش را به یک رفوگر حرفه‌ای بسپارید.
در آخر
زیبایی فرش شما به نحوه نگهداری شما از آن بستگی دارد. یکی از عوامل بسیار مهمی که می‌تواند این زیبایی را از فرش‌های شما بزداید، نفوذ حشرات موذی‌ای همچون بیدها هستند.
با شناخت بیدها و چگونگی رشد و نمو آن‌ها و مراقبت همیشگی خود از فرش‌هایتان می‌توانید شادابی و زیبایی فرش‌هایتان را برای مدت طولانی تضمین کنید.
منبع: یزد ممنتو
