شاه نشین ترمه یکی از مجموعههای نشیمن است که از زمان گذشته تا کنون بسیار مورد توجه بوده است. همانطور که از نام شاه نشین پیداست این نشیمن در زمان گذشته، مخصوص افراد بزرگ در خانواده محسوب میشده است. شاه نشین شامل کوسنها، پشتیها تشکهایی است که از جنس ترمه ساخته میشود.
ترمههایی که برای ساخت شاه نشین استفاده میشود، عمدتا از جنس مرغوب و اعلا ایرانی است. ترمه یکی از مشهور ترین پارچههایی است که اولین بار در ایران متولد شد و پس از آن، به کشورهای دیگر صادر شد.
ترمه انواع گوناگونی دارد. در ادامه این مقاله میتواند درباره این پارچههای نفیس مطالب جالبی بخوانید.
با ما همراه باشید.
ترمه چیست؟!
ترمه یکی از انواع پارچههای ایرانی است که از زمان صفویان به علت ارزش زیادش، بیشتر در دسترس افراد بزرگ و مهم قرار میگرفت. در آن زمان، ترمه به صورت دستباف و با ابریشمهای اصل بافته میشد. در واقع بافندگان ابتدا پشم را به نخ تبدیل کرده و پس از سفید کردن آن، با استفاده از رنگهای طبیعی، به رنگ مورد نظر در میآورند. سپس ترمهها به صورت تار و پود وار به همراه ابریشم بافته میشوند.
تفاوت بافت ترمه از گذشته با امروزه این است که، امروزه ترمه، بیشتر به صورت ماشینی و با الیافی مانند ویسکوز و پلی استر بافته میشود. از مهمترین شهرهایی که به بافت ترمه میپردازد یزد است.
جالب است بدانید که ترمه بیشتر از هر چیزی شبیه به فرش است و علت آن، داشتن تار و پود است.
روش شناختن ترمه اصل در شاه نشینها:
از آنجایی که ترمه به عنوان پارچهای با ارزش و مورد توجهی شناخته میشود، امکان دارد، پارچههایی مشابه با آن را اشتباها به جای ترمه به شما بدهند و یا ترمههای بیکیفیت را به عنوان جنس اعلا به شما بفروشند. بنابراین برای شناختن جنس ترمههای مرغوبی که برای شاه نشینها مورد استفاده قرار میگیرد باید اطلاعاتی درباره انواع ترمهها و روش شناختن کیفیتهای مطلوب آنها داشته باشید.
ترمههایی که در یزد به فروش میرسد، با کیفیتهای مختلفی تولید میشود که در صورت مبتدی بودن، تشخیص آنها از یکدیگر سخت خواهد بود.
بهترین ترمهای که امروزه کمتر یافت میشود، ترمههای دستبافت است که با ابریشمهای مرغوب بافته میشود. این ترمهها عموما طرحهایی بسیار پرجلا و با جنسهایی بسیار نرم هستند.
نوع دیگری از ترمهها از جنس ویسکوز و یا ابریشم مصنوعی هستند که به صورت ماشینی بافته میشوند. یکی از محاسن ویسکوزها نسبت به سایر الیاف مصنوعی، درخشندگی و ظرافت بیشتر آنهاست. بنابراین مطلوب است که ترمههای ماشینی که در شاه نشینها به کار میرود، تماما از جنس ابریشم مصنوعی باشند.
یکی از روشهایی که به وسیله آن میتوانید نخ ابریشم اصل در ترمهها را از ویسکوز تشخیص دهید، سوزاندن تکهای از نخ آن پارچه است.
ابریشم اصل در ترمههای مرغوب، زمانی که بسوزد بویی مشابه بوی سوختن مو داشته، به آهستگی میسوزد و سپس پودر میشود. این در حالی است که ویسکوزها بوی سوختن کاغذ را تداعی میکنند و مانند پلاستیک جمع میشوند.
به طور کلی، زخمت و سفت بودن در ترمههایی که تنها با ابریشم بافته شده باشند و الیاف دیگری در کنار آنها به کار نرفته باشد، میتواند نشانهای از تقلبی بودن آنها باشد. علاوه بر این مورد، در ترمههایی که مرغوب باشند، رنگهای مصنوعی به کار نمیرود. اما متاسفانه امروزه در صورتی که کسی تبحری در شناختن رنگها و یا ترمههای اصل نداشته باشد، تشخیص تقلبی نبودن آنها، از روش تشخیص رنگ کار دشواری خواهد بود.
از دیگر مواردی که میتوان برای تشخیص ترمههای اصل به کار برد، تراکم آنهاست. همانطور که میدانید هرچه تراکم ترمهها بیشتر باشد، نشان از ظرافت بیشتر و زیبایی طرحهای آن، دارد. بنابراین میتوانید با دقت به بافت ترمه در شاه نشینها به تراکم آن پی ببرید و اصل بودن آن را تشخیص دهید. در صورت پایین بودن تراکم بافت در ترمه میتوان به تقلبی بودن ترمه شک کرد.
انواع پارچههای ترمه در شاه نشینها:
در ادامه باید به بررسی یکی از جالبترین مسائل درباره ترمههای شاه نشین بپردازیم. ترمهها به طور کلی چندین طرح مشخص دارند که در ادامه به صورت مختصر به توضیح آنها میپردازیم.
طرحهایی که ممکن است بر روی این پارچهها ببینید هرچند که ممکن است به گونههای متفاوتی باشند، ولی نقش اصلی و غالب بر روی ترمهها معمولا بته جقه است. سایر طرحهایی که ممکن است بر روی این پارچههای ارزشمند مشاهده کنید، بته بادامی و یا بته کشمیری است.
ترمهها را به صورت کلی میتوان به گونههای مختلفی مشاهده کرد. از انواع ترمههایی که وجود دارد، میتوان به شال بندی اشاره کرد. این طرح که شبیه به لانه زنبور است، بر روی هر قسمت آن طرح گلی وجود دارد.
شال اتابکی که به صورت کشمیری است و به علت نوع پشم آن بسیار لطیف است، شال محرمات که به شکل راه راههایی با پهناهای متفاوت است، شال کشمیری که از نوع کشمیری است و با طرحهایی مانند بته جقه و نقش درختی مزین شده است، از انواع دیگر ترمههاست. از ترمههای دیگر میتوان به ترمه کرمان، ترمه شال یزدی و ترمه شال امیری اشاره کرد.
روش نگهداری از پارچههای ترمه در شاه نشینها:
از جمله نکاتی که باعث میشود رنگ پارچههای شاه نشین از بین برود و از میزان زیبایی آنها کاسته شود، قرار دادن آنها زیر نور آفتاب است. در صورتی که به شاه نشینهای ترمه علاقهمند هستید، آنها را زیر سقف قرار داده و از گذاشتن آنها زیر نور خورشید جلوگیری کنید.
در صورتی که تصمیم به شست و شوی ترمههای شاه نشین را دارید، از آب داغ استفاده نکنید. شویندههای قوی و آب داغ میتواند به ترمههای شما آسیب برساند.
مورد نهایی که باید به آن دقت کنید، نگهداری از ترمهها در مکانهای خشک است. پشمها با قرار گرفتن در مکانهای مرطوب امکان بیدگذاری را دارند. علاوه بر این مورد میتوانید از نفتالین نیز استفاده کنید تا کمتر دچار چنین مشکلی شوند.
سخن پایانی
در این بخش از مقالات یزد ممنتو درباره ترمه ها بیشتر از قبل صحبت کردیم. موارد نگهداری ترمهها یکی از مسائل بسیار مهم برای افرادی است که علاقهمند به داشتن شاه نشینها و یا به طور کلی پارچههای ترمه را دارند.
فروشگاه اینترنتی یزد ممنتو یکی از وسیعترین فضاهای اینترنتی است که با ارائه خدمات صنایع دستی و زینتی به علاوه فروش انواع فرش، به خدمت رسانی به شما مشغول است. شما میتوانید به کمک این سایت هر نوع وسیله مرتبط با صنایع دستی و ترمه را خریداری کنید.
منبع: یزد ممنتو