میکروبیوتا

شما هم درباره میکروب‌های مفیدی که به صورت «هم‌زیست» با انسان و در قسمت‌های مختلف بدن وجود دارند شنیده اید؟ این میکروب ها عموما در پوست، دستگاه تناسلی و در بعضی از قسمت‌های لولۀ گوارشی مستقر هستند.

به این جمعیت میکروبی مستقر در بدن انسان که به روش های گوناگون نیز به سلامت بدن انسان کمک می کنند اصطلاحا میکروبیوت یا میکرو فلور یا فلور نرمال می گویند.

ترکیب جمعیتی این میکروب ها شامل انواع باکتری ها، ویروس ها، قارچ ها و تک سلولی هاست که قسمت عمده این ترکیب به باکتری ها اختصاص دارد.

مطالعات انجام شده بر روی میکروبیوتا نشان می دهد که این ترکیب مانند یک ارگان مجزا وظایف مهمی در بدن انسان را بر عهده دارد.

به عنوان مثال بیش از ١٠٠ تریلیون میکروب در روده انسان بالغ وجود دارد که در یک همکاری نزدیک با سلول‌های روده به هضم بهتر مواد غذایی به‌ویژه سبزیجات و میوه‌ها و همچنین تولید ویتامین‌هایی مثل ویتامین B و K ایفای نقش می‌کنند. فلور نرمال میکروبی همچنین در تولید برخی اسیدهای آمینه مثل «تریپتوفان»، اسیدهای چرب و مواد اثرگذار بر عملکرد سیستم اعصاب مرکزی دخالت دارد.

بیشتر فلور میکروبی انسان مثل میکروب‌های مستقر در پوست و دستگاه گوارش باعث جلوگیری از عفونت‌ها می‌شوند. این میکروب ها جایگاه های موجود در سطح پوست و مخاط دستگاه گوارش را اشغال می کنند و در رقابت با میکروب های بیماری زا اجازه گسترش و یا فعالیت به آنها را نمیدهند. فلور نرمال علاوه بر رقابت‌کردن، از طریق ارسال پیام‌های شیمیایی متعدد به سلول‌های سیستم ایمنی بدن، این سلول‌ها را از وضعیت دستگاه گوارش آگاه می‌کند.

در طول زندگی و در تماس با موارد مختلف، به این میکروب‌ها افزوده شده یا از آن‌ها کاسته می‌شود و تغییر می کنند.

میکروبیوتا از بدو تولد، در زمانی که برای اولین بار بدن نوزاد در هنگام زایمان، با پوست بدن مادر تماس پیدا می‌کند و در اولین باری که چیزی می خورد و یا با اولین بوسه‌های پدر و مادر، بر سطح بدن او مستقر می شوند.

همانطور که گفته شد این میکروب ها نقش مهمی در سلامت بدن انسان دارند و جایگزین‌شدن این باکتری‌ها با گونه‌های مهاجم و بیماری‌زاباعث ایجاد اختلال در سلامت بدن انسان می شود. استفاده بی رویه از آنتی بیوتیک ها باعث تغییر فلور نرمال بدن بخصوص فلور نرمال دستگاه گوارش می شود و زمینه ایجاد ناراحتی های گوارشی و عفونت های دیگر را فراهم می کند. همچنین استرس و فشار عصبی که باعث ترشح هرمون کورتیزول می شود. افزایش ترشح و فعالیت این هرمون باعث جایگزین شدن باکتری های بیماری زا در دستگاه گوارش می شود و این جایگزینی با باکتری هایی که در دستگاه گوارش و در همزیستی با سلول های روده تولید ویتامین K و B می کنند و باعث تسهیل روند هضم غذا در روده می شوند، سلامت بدن را دچار مخاطره می کنند

هر چه به عمق دستگاه های مختلف بدن برویم تعداد این میکروب ها کمتر می شود به عنوان مثال فلورنرمال دستگاه گوارش به دلیل ترشح اسید و یا صفرا در معده و یا روده باریک حضور ندارد و یا میکرو بیوت های دستگاه تنفسی تنها درقسمت های فوقانی و در دهان و حلق مستقر هستند و در قسمت های تحتانی و کیسه های هوایی حضور ندارند.

میکروبیوت ها در برخی موارد می توانند به بدن آسیب برسانند به عنوان مثال در افراد دچار نقص سیستم ایمنی می توانند رشد کنند و بیماری زا باشند و یا به دنبال مصرف آنتی بیوتیک قسمتی از میکروبیوت های حساس از بین می روند و آنهایی که به آنتی بیوتیک مقاوم هستند و باقی مانده اند رشد می کنند و باعث بروز اسهال می شوند.

منبع:میکروبیولوژی عمومی دکتر ملک زاده