دومین امام شیعیان امام حسن علیه السلام بنا به نقل مشهور در نیمه ماه مبارک رمضان در مدینه به دنیا آمد.
کودکی ایشان در دوران رسالت پیامبر گرامی همزمان شد. به هنگام تولد حضرت زهرا از امام علی خواست تا نامی بر فرزند نهد امام فرمود: من در نامگذاری بر پیامبر خدا پیشی نمی گیرم.
هنگامی که به پیامبر به دیدار کودک آمد، رسول خدا فرمود: من نیز در نام نهادن فرزندم بر پروردگار خویش پیشی نمی گیرم.
جبرئیل نازل شد و گفت: نسبت علی به تو نسبت موسی و هارون است نام کودک را شبر بگذار.
پیامبر فرمود: زبان من عربی است نام او را چه بگذارم؟ جبرئیل گفت: حسن.
و نام او آسمان و زمین را مزین نمود.
مقام والای کریم اهل بیت
پیامبر گرامی اسلام بارها و بارها، در مناسبت های مختلف به مقام والای او اشاره کرد تا همگان را نسبت به جایگاه او آشنا سازد اما چه سود که بعد از رحلت رسول خدا مردم همه توصیه ها و فرامین او را از یاد بردند و اهل بیت پیامبر در عین برتری مظلومترین انسان های آن دوران شدند و دچار بزرگترین مصیبت های تاریخ شدند.
او در دوران امامت و خلافت پدر بزرگوارش علی علیه السلام نیز همراه و پا به رکاب بود هر چند امام او را از جنگیدن برحذر می کرد تا مبادا دچار آسیب شود و امر جانشینی ناتمام.
امام حسن در سخنوری بسیار مهارت و تبحر داشت، و پدرش او را بارها برای خطبه خواندن در جبهه جنگ فرستاده بود.
در جنگ با معاویه خطابه امام حسن سبب شد هزاران نفر از مردم کوفه با شوق و رغبت به یاری امام بشتابند و به فرماندهی امام حسن به منطقه ذی قار رفته و با امام علی دیدار کردند.
همچنین به هنگام رویارویی با معاویه نیز امام حسن خطبه غرایی را ایراد نمود که سراسر دعوت به وحدت، یکپارچگی و همیاری در نبرد و مبارزه با سرکشان و زورگویان بود.
در دوران امامت خود نیز شجاعت و دلاوری او نمایان بود. او در اولین فرصت بعد از شهادت امام علی علیه السلام به سوی میدان نبرد با معاویه شتافت اما متاسفانه مردم او را یاری نکردند و جبهه او دچار تزلزل و سستی بود.
سپاهی که در آن تفرقه و سستی موج می زند هیچگاه نمی توانست در مقابل شامیان متحد و قاطع به مبارزه پردازد و قطعا شکست را تجربه می کرد.
در نتیجه آن امام بر خلاف میل باطنی خود تن به صلحی داد که در تاریخ شیعه باید آن را اقدامی شجاعانه و ایثارگرانه ای دانست چرا که بعد از این واقعه حتی نزدیکترین یاران امام نسبت به این صلح امام را مورد سرزنش و انتقاد قرار دادند.
برخی از اصحاب امام را مذل المومنین خطاب کردند در حالی که امام این صلح را عزت آور دانستند و خود را معز المومنین معرفی نمود.
به هرحال حفظ شیعیان یکی از مهم ترین ضرورتهایی بود که امام را وادار به صلح کرد.
بعد از پذیرش صلح ، امام به مدینه برگشت و در آنجا به فعالیت های علمی و فرهنگی پرداخت تا بتواند از این طریق چهره کریه بنی امیه و یارانش را نشان دهد که می توان گفت در این زمینه موفق شد چرا که قیام عاشورا و بیداری وجدان های خفته مردم، نتیجه این اقدامات بود.
مظهر اخلاق نبوی
او که شجره طیبه رسول خداست و در خانه وحی و مکارم اخلاق رشد یافته بود، خود مظهر اخلاق نبوی و علوی بود.
در تاریخ وصف کرامت و بزرگواری او بیان شده است و به همین دلیل او را کریم اهل بیت نامیدند.
کرامت و بزرگواری او را نه تنها در رفتارهای حسنه زندگی است بلکه در رفتارهای سیاسی همانطور که بیان شد نیز به چشم می خورد.
صبر و بردباری او تا اندازه ای بود که مروان بن حکم دشمن اهل بیت در روز تشییع امام در پاسخ به امام حسین که فرمود: تو که دلش را خون کردی چگونه جنازه اش را حمل می کنی؟
گفت: آن کارها را در حق کسی روا داشتم که صبر و بردباری اش با کوه ها برابری می کرد.
او هیچگاه فقیری را مأیوس نمی کرد و دلیلش را این گونه ذکر می کند:
من خود در درگاه الهی فقیرم و شرم دارم از این که فقیری را مأیوس بسازم. خداوند مرا عادت داده که نعمتهای فراوان بر من ارزانی دارد و من نیز او را عادت داده ام که نعمتهایش را به مردم ببخشم. می ترسم اگر از این عادت دست بردارم خداوند نیز عادتش را از من بازدارد و از نعمتهایش محرومم گرداند.
بسیاری از مردم شیفته این اخلاق نیکوی امام می شدند و در نتیجه به اهل بیت رو می آوردند.
گرایش به اهل بیت
مردی شامی حضرت را سواره دید و به ناسزاگویی او پرداخت امام پاسخ نداد و سکوت کرد.
امام بعداز تمام شدن سخن مرد جلو آمد و بر او سلام کرد و فرمود:
ای پیرمرد فکر میکنم غریبه هستی وگویی امر بر تو مشتبه شده اگر بخواهی از تو راضی باشیم راضی خواهیم شد. اگر چیزی بخواهی می دهیم، اگر نیازی داری آن را برآورده خواهیم ساخت...
مرد با شنیدن سخنان حضرت به گریه افتاد و عرضه داشت: گواهی میدهم که شما جانشین خدا در زمین هستی و خداوند بهتر از هر کس می داند رسالت خویش را در چه خاندانی قرار دهد. تو و پدرت منفورترین آفریدگان خدا نزد من بودید ولی اکنون محبوبترین آفریدگانش پیش من هستید.
ولادت کریم اهل بیت ، بردبارترین و شجاعترین امام بر شیعیان و دوستداران اهل بیت گرامی باد.
