همه افراد می تواند در هر سنی به این بیماری مبتلا شوند، اما این عارضه در بین زنان شایعتر از مردان است. خوشبختانه راه درمان قطعی این بیماری کشف شده است. در ادامه این بحث قصد داریم به بررسی بیشتر این بیماری، علت ها، علائم؛ عوارض و راه های درمان این بیماری بپردازیم :
شقاق یا فیشر از رایج ترین بیماریهای نشیمنگاهی است که باعث ایجاد زخم یا ترک عمیق در مقعد می گردد. این زخم می تواند باعث التهاب و درد و سوزش مقعد شود.
بیماری شقاق میتواند نوک سینه ها و یا در کنار لب ها هم ایجاد شود. با این حال یکی از رایج ترین بخش های بدن برای ایجاد شقاق ناحیه مقعدی است.
شقاق بسته به اینکه عمق زخم چقدر است و یا چه مدتی از شروع بیماری گذشته به دو نوع حاد و مزمن تقسیم میشود.
. شقاق حاد : وقتی کمتر از 2 هفته از شروع بیماری گذشته شقاق از نوع حاد است. در این مرحله علائم بیماری شدید است ولی عمق زخم شقاق کمتر است.
. شقاق مزمن : وقتی بیشتر از 2 هفته از شروع علائم بیماری گذشته و برای درمان آن اقدامی انجام نشده است. عمق زخم بیشتر شده و می تواند عضله ی مقعدی را نیز شکاف دهد.
دلیل مشخص و معینی برای این بیماری وجود ندارد. ولی معمولاً فشار و اسپاسم شدید در عضله علت ایجاد این بیماری است. معمولاً موارد زیر می توانند علت ایجاد این بیماری باشند.
. وارد کردن فشار به مقعد حین دفع
. یبوست مزمن
. بارداری
. اسهال مزمن
. زایمان
. عدم رعایت بهداشت
. خشک کردن مقعد با دستمال های زبر
. کهولت سن
. اضافه وزن
در صورت تجربه اولین علائم این بیماری، یعنی احساس درد در مقعد، مشاهده خونریزی بی دلیل، یا احساس سوزش و خارش شدید مقعد می بایست با پزشک در مورد درمان این بیماری مشورت کنید.
برای تشخیص این بیماری می توانید از پزشک عمومی مشاوره بگیرید، پزشک عمومی بعد از تشخیص ممکن است مصرف پماد را به بیمار تجویز کند و توصیه کند که در صورت عدم درمان با این پماد ها به متخصص جراح مراجعه کنید.
اگر شقاق در طی 2 هفته به مصرف پماد و تغییر در سبک زندگی ترمیم نشد، باید برای انجام جراحی (لیزر یا سنتی) به متخصص جراح مراجعه کنید.
درمان این بیماری بستگی به مرحله بیماری دارد. همانطور که اشاره هم کردیم، اولین خط درمان شقاق مصرف پماد و دارو و تغییرات عمده در سبک زندگی است. در صورت عدم درمان باید برای جراحی آماده شوید. رایج ترین روشهای درمان این بیماری عبارتند از :
سریع ترین راه برای درمان شقاق لیزر درمانی است. لیزر شقاق را باید در کلینیک و تحت بی حسی موضعی انجام دهید. لیزر بدون اینکه درد یا خونریزی ایجاد کند، برشی را در عضله ایجاد میکند. به این ترتیب با رفع فشار و اسپاسم شدید مقعد، به سرعت و بعد از لیزر بیمار کاهش درد را تجربه می کند.
از مزایای لیزر درمانی می توانیم به این موارد اشاره کنیم :
. درمان سرپایی در نیم ساعت
. بدون نیاز به بستری در بیمارستان
. بدون درد یا خونریزی
. درمان فوری و قطعی بدون بازگشت مجدد
. صرفه جوی در زمان و هزینه ها
برای جراحی سنتی باید به بیمارستان مراجعه کنید، در این جراحی پزشک ناگزیر است تا بخشی از عضله ی مقعدی را قطع کند. این جراحی خطرناک است، زیرا می تواند عوارض متعددی را ایجاد کند. یکی از مهمترین عوارض این بیماری، احتمال عفونت و یا بی اختیاری در کنترل مدفوع و گاز روده است.
برای انجام جراحی سنتی باید بیمار بیهوش شود، و این مورد شاید برای همه بیماران بخصوص کهنسالان امکان پذیر نباشد. اما لیزر را همه افراد باید هر شرایط سلامتی و سن می توانند انجام دهند.
در مواردی که شقاق در موضعی حساس واقع شده و ریسک بی اختیاری و آسیب اسفنکتر بیشتر است، فیشرکتومی تجویز میشود.
در این جراحی با تیغ جراحی برشی عمق در عضله و در اطراف زخم شقاق ایجاد می کنند، با این کار از فشار و اسپاسم شدید عضله کاسته خواهد شد و به تدریج زخم ترمیم میشود. این جراحی هم ممکن است باعث بی اختیاری و عفونت مقعدی شود.
روشهای درمان خانگی را باید در کنار سایر روشها رعایت کنید، تا به ترمیم سریع زخم کمک کرده و از عود مجدد شقاق جلوگیری کنید.
روشهای خانگی درمان شقاق عبارتند از :
. فیبر : همه بیماران باید در روز 30 الی 35 گرم فیبر بخورند. فیبر به منظور درمان یبوست که مهمترین علت این بیماری است، توصیه میشود. برای دریافت فیبر کافی باید در طول روز از انواع میوه ها، سبزیجات و غلات استفاده نمایید.
. نوشیدن آب : آب می تواند به نرم کردن مدفوع کمک کند. زیرا مهمترین دلیل این بیماری و نیز عود مجدد آن دفع مدفوع خشک و یا زور زدن برای دفع مدفوع است. برای این منظور نوشیدن حداقل 8 لیوان آب را در دستور رژیم غذایی خود قرار دهید.
. ورزش : انجام ورزش و تحرک بدنی می تواند حرکات روده را تنظیم نماید. حتما در طول روز 30 دقیقه را ورزش و ترجیحاً پیاده روی نمایید.
. نشستن در آب گرم : گرما می تواند گردش خون در مقعد را افزایش داده و باعث ترمیم زخم شود. برای این منظور یک لگن را از آب گرمم پر کنید و برای 20 دقیقه در آن بنشینید.
در حدود 20% از موارد شقاق با مصرف پماد درمان می شوند، البته که در بیشتر موارد شقاق بعد از طی مدتی مجدد عود می کند. اما در هر حال پزشکان در ابتدا مصرف پماد برای درمان شقاق را توصیه میکنند. تا در صورت عدم رفع بیماری، دیگر روشها یعنی جراحی انجام شود. مهمترین پماد های رفع شقاق عبارتند از :
. پماد های آنتی فیشر
. پماد لیدوکائین
. پماد گلیسیرین تری نیترات
. مسدود کننده کانال کلسیم
. پماد تتراسایکلین
