یاسین اصلاحی(مدرس در دانشگاه بوعلی سینا همدان، ایران)
شب یلدا، بلندترین شب سال و آغاز فصل زمستان، نه تنها یک جشن بلکه فرصتی برای گردهمایی خانواده و دوستان است. هر ساله، در این شب خاص، مردم به خانه یکدیگر میروند و با آداب و رسوم خاصی این شب را جشن میگیرند. در این مقاله، به تجربه شخصی خودم از شب یلدا، آداب و رسوم خاص این جشن، خوراکیهای محبوب سفره یلدا و دقایق شیرین این شب خواهیم پرداخت.
برای من، شب یلدا همیشه با خانهی مادربزرگ هایم گرهخورده است. آنها با دلسوزی ویژهای به این مناسبت اهمیت میدهد و گویا هر ساله دعوتنامهای غیررسمی برای همهی اعضای خانواده ارسال میکند. هر کسی از گوشه و کناری میآید و همین جمع شدن خانواده باعث شادی و عطر آشنایی در فضا میشود.
در این شب، دور هم جمع میشویم و با گپ و گفتهای شیرین و یادآوری خاطرات گذشته، خستگی روز را به فراموشی میسپاریم. یکی از رسومات مهم، خواندن شعر و قصهگویی از حافظ است. بزرگترها دیوان حافظ را باز میکنند و یک بیت را انتخاب میکنند، که هرکسی میتواند از آن شعر بخواند و فال خود را بگیرد. این کار همیشه به دقایق هیجانانگیزی منجر میشود!
خوراکیها هر ساله بصورت خاص و متنوع تهیه میشوند. سفرهی یلدا مملو از رنگهای زیبای خوراکیهای مختلف است. ولی پایه ثابت این سفره، به ویژه در خانه بزرگترها، انار و هندوانه هستند. انار نه تنها به خاطر طعم خوشمزهاش بلکه به عنوان نماد زندگی و باروری نیز در سفره گذاشته میشود. هنداونه که معمولاً در نیمه شب خورده میشود، به خاطر خنکی و شیرینیاش باعث طراوت این شب میشود.
در کنار اینها، خشکبار و میوههای فصل همچون سیب، پرتقال و نارنگی نیز زینتبخش سفره میشوند. خوراکیهای خوشمزه مانند کلوچه و شیرینیهای خانگی نیز همیشه در دسترس هستند.
امسال، مسئولیت دون کردن انارها و خرید هندوانه به عهده ما کوچکترها بود. خرید هندوانه شدیداً با ارزش است، چرا که انتخاب یک هندوانه خوشمزه و شیرین، اهمیت زیادی دارد. وقتی به مغازه میروم، برایم همیشه شیرینترین تجربه است که بدانم به زودی در جمع خانواده، با چشیدن طعم این هندوانه خوشمزه چه شادیهایی ایجاد خواهد شد.
البته دون کردن انارها هم وظیفهای است که معمولاً ما جوانترها بر عهده میگیریم. مادربزرگم روی این کار حساسیت خاصی دارد و همیشه از ما میخواهد که دانههای انار را با دقت و به آرامی جدا کنیم و با گلپر و نمک مخلوط کنیم و دو ساعتی رویش مشما بکشیم که یکم خودش را بگیرد؛ چرا که هر دانه نمایانگر خوششانسی و برکت است.
شب یلدا برای ما نه تنها یک جشن بلکه فرصتی برای جمع شدن، ارتباط با فرهنگ و تجدید دیدار با خانواده است. هر سال، این شب را با آداب و رسوم خاص خود جشن میگیریم و در قلب هر یک از ما، یاد و خاطرههای شیرینی نقش میبندد. این شب یادآور گذشتههای دور و پیوندهای عمیق خانوادگی است که به ما یادآوری میکند که عاشقانه زیستن و وقت گذاشتن برای همدیگر چقدر اهمیت دارد.