یکی از شاخه های حسابداری که کمتر به آن توجه شده است حسابداری مدیریت است که با صنعتی تر شدن کسب و کار ها و پیچیده شدن آنها می تواند کمک فراوانی به بهبود عملکرد تجارت شما بکند. در بسیاری از مواقع شرکت ها بر سر دور راهی هایی قرار میگیرند که حسابداری مدیریت می تواند راهنمای بسیار خوب و چراغ مسیر باشد و شما را تا رسیدن به مقصد به خوبی همراهی کند البته با توجه به اینکه معمولا در کشور ما چه در بحث سیستم آموزشی و چه در بحث اجرایی کمتر به آن پرداخته می شود معمولا این سیستم آن طور که باید و شاید اجرا نمی شود و استفاده بهینه از آن صورت نمیگیرد. به طور کلی مباحثی همچون بهای تمام شده , بودجه , سیاست های قیمت گذاری , ارزیابی عملکرد سازمان و ارائه راه کارهای برون ررفت از زیان و یا سایر مباحث از این قبیل در ذیل حسابداری مدیریت قرار میگیرند. به طور کلی میتوان گفت حسابداری مدیریت شناسایی , اندازه گیری , تحلیل و تفسیر روابط مالی برای مدیریت است تا آنها بتوانند بهترین تصمیم را جهت رسیدن سازمان به اهداف خود بگیرند و تفاوت اساسی آن با حسابداری مالی در این است که گزارشات حسابداری مالی برای افراد و استفاده کنندگان برون سازمانی تهیه و می شود اما بر خلاف آن هدف از تهیه گزارشات در حسابداری مدیریت استفاده افراد درون سازمان از این گزارشات است.
یکی دیگر از تفاوت های آن با حسابداری مالی در این است که حسابداری مالی از استاندار های خاصی پیروی میکند و در همان راستا باید حرکت کند و باید بر طبق آن صورت های مالی تهیه و در اختیار استفاده کنندگان قرارگیرد اما از آنجایی که گزارشات حسابداری مدیریت برای استفاده کنندگان خارجی نمیباشد میتوان آن را طوری ارائه داد که مقاصد و نیاز های سازمان را تامین کند. برای مثال مدیر تولید می خواهد بداند که به ازای هر واحد کالایی که در این دوره تولید شده چه مقدار هزینه دستمزد پرداخت شده است. از این رو می توان گفت حسابداری مدیریت می تواند کیفیت اطلاعاتی که در اختیار مدیریت قرار میگیرد را بهبود می بخشد و به پیشبرد اهداف و ارتقا چرخه تولید کمک کند و مدیران ارشد سازمان می توانند با اتکا به این گزارشات بهترین تصمیم را بگیرند.
فرآیند بهایابی جهت تعین قیمت تمام شده یک محصول و یا خدمات صورت میگیرد و ممکن است به زیر شاخه هایی مثل هزینه متغییر, هزینه ثابت, هزینه های مستقیم و یا غیر مستقیم تقسیم شود. در فرایند بهایابی , این هزینه ها و همچنین هزینه های سربار شناسایی و به هر محصولی که در شرکت تولید میشود اختصاص میابد. سربار ممکن است بر اساس تعداد تولید یک محصول و یا محرک های هر فعالیت مثل مساحت محل انجام عملیات تولید اختصاص یابد. حسابداری مدیریت هزینه های مستقیم تولید یک محصول را شناسایی میکند تا قیمت تمام شده آن در دسترس قرار گیرد تا با استفاده از آن ارزش فروش آن محصول یا قیمتی که محصول به عنوان موجودی کالا شناسایی میشود تعیین گردد. در اینجا باید اشاره کرد که طبق استاندارد های حسابداری موجودی کالا به اقل بهای تمام شده و یا خالص ارزش فروش شناسایی میشود به عبارت ساده تر یعنی زمانی که قصد داریم موجودی کالای خود را ارزش گذاری کنیم از میان بهای تمام شده آن محصول و یا خالص قیمتی که آن محصول در بازار به فروش می رسد هر کدام که کمتر بود به عنوان مبلغ مبنا قرار خواهد گرفت. برای دستیابی به بهای تمام شده یک محصول روش های متعددی مانند هزینه یابی جذبی , هزینه یابی بر مبنای فعالیت , هزینه یابی چرخه طول عمر , هزینه یابی هدف , هزینه یابی بر مبنای ظرفیت تولید و… وجود دارد که بسته به نوع فعالیت هر سازمان می توان از آن استفاده کرد.
حسابداری مدیریت همچنین به تحلیل جریان های ورودی و خروجی نقدی و تاثیر آنها بر کسب و کار میپردازد. با توجه به اینکه اکثر شرکت های از حسابداری تعهدی استفاده میکنند تشخیص اثر یک تراکنش بر نقدینگی بسیار دشوار خواهد بود. حسابداری مدیریت با اجرای سیاست های سرمایه در گردش می تواند این اطمینان را به ما بدهد که منابع نقد کافی برای تسویه تعهدات کوتاه مدت در دسترس میباشد و در صورتی که با کاهش این منابع روبرو شویم با توجه به آگاهی از آن برای تامین مالی اقدام خواهیم کرد. یکی دیگر از مواردی که حسابداری مدیریت میتواند به ما کمک کند بررسی و کنترل گردش موجودی های کالا و انبار شرکت است که میتواند در سیاست های قیمت گذاری کالا و یا اینکه چه زمانی نیاز است که مواد اولیه خریداری شود به ما کمک کند. عملیات بسیاری از شرکت ها به دلیل عدم کنترل دقیق بر این موارد یا به زیان ختم شده و یا بازار خود را از دست می دهند و ناگزیر به ورشکستگی می شوند.
گاهی مدیران برای تصمیم گیری قبول و یا رد یک سفارش و یا تولید در داخل و یا برون سپاری یک محصول نیز به تناقض میخورند که در این مورد هم حسابداری مدیریت بهترین و به صرفه ترین راه را پیش روی آنها قرار می دهد. برای مثال شرکتی دارای ظرفیت تولید خالی می باشد و سفارشی برای ساخت یک محصول دریافت میکند. منطقا زمانی که شرکت ظرفیت خالی دارد در هر شرایطی قبول سفارش و انجام آن مقرون به صرفه خواهد بود ولی حسابداری مدیریت به ما نشان میدهد که همیشه این گونه نیست و گاهی قبول نکردن یک سفارش و خالی گذاشتن ظرفیت مقرون به صرفه تر از انجام آن است , یا در خصوص تولید داخلی و یا برون سپاری یک محصول نیز همین موضوع صدق میکند که گاهی نتایج بر خلاف باورهای ما خواهد بود و این چیزی است که حسابداری مدیریت را شاخه ای ارزشمند در حوزه مالی کرده است.
به طور کلی میتوان حسابداری مدیریت در هر زمینه ای یک راه حل برای مدیران خواهد داشت و در واقع یک نقشه راه ترسیم خواهد کرد و بهترین مسیر را پیشنهاد میکند. کارایی و اثر بخشی سازمان را بالا برده و زمینه های تعالی یک سازمان را محیا میکند.
تیم حسابگو همواره در تلاش است تا با دادن اطلاعات مفید به شما همراهان در کسب موفقیت های روز افزون شما را یاری کند و همراه شما باشد. امیدواریم توانسته باشیم تا در تحقق این امر مفید و کوشا بوده باشیم.
در صورت نیاز به خدمات مشاوره در این حوزه با همکاران ما در تیم حسابگو تماس بگیرید و اطمینان داشته باشید که بهترین خدمات در انتظار شماست.
