مالیات بر ارث و نحوه محاسبه آن

مالیات بر ارث و نحوه محاسبه آن

همانطور که می دانیم پس از فوت افراد اموالی از آن ها بر جای می ماند که فرزندان و یا افراد نزدیک وی که طبق قانون در طبقات مختلف قرار می گیرند، از آن ارث بهره مند خواهد شد. برای انجام امور و دسترسی وارثان به اموال یکی از اقدماتی که باید انجام شود پرداخت مالیات بر ارث به سازمان امور مالیاتی می باشد. مالیات بر ارث نوعی از مالیات های مستقیم بوده و در واقع زیر مجموعه مالیات بر دارایی ها می باشد. به عبارت ساده تر وقتی وارثان اموالی را به دست می آورند در واقع نوعی درآمدی بدست آورده اند که باید مالیات آن را به دولت پرداخت کنند.

گاهی مهمترین سوالی که برای افراد پیش می آید این است که مالیات بر ارث چقدر است و چگونه محاسبه می شود؟

در واقع این فرآیند بدین ترتیب است که اموال متوفی ارزش گذاری می شود و پس از کسر هزینه ها و دیون وی سهم هر ورثه مشخص می شود و پس از کسر مواردی که دارای معافیت می باشد مبلغ مالیات پرداختی مشخص شده و پس از پرداخت توسط ورثه گواهی پرداخت را از سازمان امور مالیاتی دریافت می کنند و با این گواهی امکان نقل و انتقال اموال میسر می شود.

از سال 1395 به بعد با اصلاحیه قانون مالیات بر ارث اموال متوفی طبقه بندی شده و هر کدام از آن ها با نرخ خاصی مشمول مالیات قرار میگیرند.

برخی از تغییراتی که این قانون داشته به شرح زیر است:

1. در قانون قدیم (متوفیان قبل از 95/1/1)، وراث (مجتمعا یا منفردا) یا وکیل یا نماینده قانونی یا قیم وراث، ابتدا به اداره امور مالیاتی صلاحیتدار مراجعه و پس از تسلیم اظهارنامه مالیات بر ارث، گواهی تسلیم اظهارنامه (ماده 31 ق.م.م) دریافت، تا برای مراجعه به شورای حل اختلاف جهت اخذ گواهی انحصار وراثت اقدام کنند.ولی در قانون جدید، بدون مراجعه به اداره امور مالیاتی میتوانند گواهی حصر وراث را از شورای حل اختلاف اخذ کنند.
2. در قانون قدیم کلیه اموال متوفی، از طرف وراث در اظهارنامه مالیات بر ارث، اظهار و پس از محاسبه مالیات، گواهی واریز مالیات بر ارث همه اموال بصورت یکجا صادر میشد. ولی در قانون جدید، وراث میتوانند ماترک متوفی را بصورت موردی به تاریخ نقل و انتقال، اعلام و پس از پرداخت مالیات، گواهی واریز مالیات بر ارث را اخذ نمایند.
3. وراث در قانون قدیم می بایست حداکثر تا شش ماه بعد از فوت متوفی، اظهارنامه مالیاتی خود را به اداره امور مالیاتی ذیربط ارائه میکردند در غیر اینصورت مشمول جریمه میشدند ولی در قانون جدید خبری از جریمه نیست.
4. در خصوص نرخ های محاسبه مالیات بر ارث نیز همانطور که در بالا اشاره شد تغییراتی رخ داده است.

طبق ماده 17 قانون مالیات بر ارث اموال متوفی به شرح ذیل مشمول مالیات می شوند:

• نسبت به سپرده‌های بانکی، اوراق مشارکت و سایر اوراق بهادار به‌ استثنای موارد مندرج در بند(2) این ماده و سودهای متعلق به آنها و همچنین سود سهام و سهم الشرکه تا تاریخ ثبت انتقال به نام وراث و یا پرداخت و تحویل به آنها به نرخ سه درصد (3%).
• نسبت به سهام و سهم الشرکه و حق تقدم آنها یک و نیم (5/1) برابر نرخهای مذکور در تبصره(1) ماده(143) و ماده(143مکرر) این قانون طبق مقررات مزبور در تاریخ ثبت انتقال به نام وراث.
• نسبت به حق‌الامتیاز و سایر اموال و حقوق مالی که در بندهای مذکور به آنها تصریح نشده است، به نرخ ده درصد(10%) ارزش روز در تاریخ تحویل یا ثبت انتقال به نام وراث.
• نسبت به انواع وسایل نقلیه موتوری، زمینی، دریایی و هوایی به نرخ دو درصد(2%) بهای اعلامی توسط سازمان امور مالیاتی کشور در تاریخ ثبت انتقال به نام وراث.
• نسبت به املاک و حق واگذاری محل برابر ماده(59) این قانون معادل(5%) به مأخذ ارزش معاملاتی املاک و یا به مأخذ ارزش روز حق واگذاری معادل (2%) حسب مورد، در تاریخ ثبت انتقال به نام وراث.
• نسبت به اموال و دارایی­های متعلق به متوفای ایرانی که در خارج از کشور واقع شده است پس از کسر مالیات بر ارثی که از آن بابت به دولت محل وقوع اموال و دارایی­ها پرداخت شده است به نرخ ده درصد(10% ) ارزش ماترک که مأخذ محاسبه مالیات بر ارث در کشور محل وقوع مال قرار گرفته است. در صورت عدم شمول مالیات بر ارث در کشور مزبور به مأخذ ارزش روز انتقال یا تحویل به نام وراث.

تبصره 1

محاسبه و أخذ مالیات بر ارث در مورد متوفیان قبل از لازم الاجراء شدن این قانون (1/1/1395) اعم از اینکه پرونده مالیاتی برای آنها تشکیل شده یا نشده باشد، مشمول حکم این ماده نخواهد بود.

تبصره 2

نرخهای مذکور در این ماده مربوط به وراث طبقه اول است. در صورتی که وراث طبقات دوم و سوم باشند، نرخهای مذکور در این ماده به ترتیب دو و چهار برابر خواهد شد.

تبصره 3

درصورتی که متوفی و وراث، تبعه خارجی باشند، اموال و دارایی‌های متوفی که در ایران واقع است، مشمول مالیات به نرخ وراث طبقه اول خواهد بود.

تبصره 4

در مواردی که وراث سهم خود از اموال موضوع بندهای (2)، (4) و (5) این ماده را به اشخاص ثالث یا وراث دیگر انتقال دهند، علاوه بر مالیات بر ارث به شرح این فصل، مشمول مالیات طبق مقررات فصول مربوط خواهند بود.

تبصره 5

حقوق ناشی از عقود اجاره به شرط تملیک با بانکها و سایر نهادهای مالی و اعتباری، نسبت به عرصه و اعیان املاک بر اساس ارزش معاملاتی در تاریخ ثبت انتقال به نام وراث محاسبه خواهد شد و همچنین در صورتی که وارثان در طبقه 2 و 3 باشند ضرایب تفاوت خواهد داشت که درزیر نسبت افراد و طبقه ای که در ن قرار میگیرند آمده است.

درصد هایی که در ماده فوق بیان شده نسبت به ارزش روز دارایی محاسبه و قابل پرداخت می باشند.

طبق ماده 18 قانون مالیات بر ارث، افراد وارث به 3 طبقه تقسیم می شوند:

• طبقه اول شامل پدر و مادر، زن، شوهر، اولاد و اولاد اولاد میباشد.
• طبقه دوم شامل اجداد، برادر، خواهر و اولاد آنها می باشد.
• طبقه سوم نیز شامل عمو، عمه، دایی، خاله و اولاد آن ها می باشد.

بر اساس ماده 24 این قانون وجوه بازنشستگی و وظیفه و پس‌انداز خدمت و مزایای پایان خدمت، مطالبات مربوط به خسارت اخراج، بازخرید خدمت و مرخصی ‌استحقاقی استفاده نشده و بیمه‌های اجتماعی و نیز وجوه پرداختی توسط موسسات بیمه یا بیمه‌گزار و یا کارفرما از قبیل‌ انواع بیمه‌های عمر و زندگی، خسارت فوت و همچنین دیه و مانند آنها حسب مورد از پرداخت مالیات معاف هستند.

ما در این مقاله سعی کردیم تا مهمترین و کاربردی ترین قوانین مربوط به مالیات ارث را برای شما بازگو کنیم امیدوارم که این مقاله برای شما مفید بوده باشد. لطفا در صورت سوال و یا نیاز به هر گونه مشاوره در رابطه با این مقاله و به طور کل در زمینه مالی و حسابداری به سایت و یا اینستاگرام ما به آدرس HESABGOO مراجعه فرمایید.

در صورت نیاز به هرگونه خدمات مشاوره مالیاتی، مشاوره بیمه تامین اجتماعی و انجام خدمات از قبیل تهیه صورت های مالی و پیاده سازی سیستم و کنترل و راهبری و اجرای آن با همکاران ما در تیم حسابداری حسابگو تماس بگیرید و اطمینان داشته باشید که بهترین خدمات در انتظار شماست.