ضرب المثل معروف وپرکاربردی هست با این مضمون که: "به روباه گفتند شاهدت کیه گفت دمم یا دمبم" که من امروز قصددارم آن را ازجنبه های مختلف برای شمامورد تحلیل قراربدهم اولین مسئله این است که چه کسی یا کسانی به روباه گفتند شاهدت کیه وچرا ؟با عنایت به این که معرفی شاهد معمولاً دردادگاه صورت می گیرد می توان چنین نتیجه گیری کرد که شاهدمورد اشاره درجریان یک محاکمه معرفی شده وروباه نامبرده نیزبرپایه سوء پیشینه ای که داردیحتمل دراین ماجرا هم متهم بوده اما این که اتهامش چه بوده مشخص نیست وظاهراً مهم هم نبوده چون اصلاً به آن پرداخته نشده است.اما آنچه که اهمیت دارد این است که با توجه به اینکه دم در معیت روباه‌درصحنه جرم حضورداشته می توانسته شاهدبی گناهی وی بوده باشد اما مشکلی که وجودداشته این بوده که طبیعتاًشاهد مزبور جهت ادای شهادت زبان نداشته و حداکثرمی توانسته با ایماء واشاره حرفهای روباه را تایید یا تکذیب کند وبا توجه به اینکه اختیار دم دست صاحبش است نه خودش لذااگر با ایما واشاره هم شهادت می داده قطعاً شهادت او مسموع نبوده واگر از اختیار صاحب دم هم خارج واز روباه جدا می شده دیگر قادر به ادای شهادت نبوده است.من نمی دانم که اصولاًچه برخوردی با روباه مزبور شده وبا توجه به مشکلات فوق الذکر آیا شاهد معرفی شده مورد قبول قرارگرفته یا نه ودرصورت قبول شهادت اوهم مورد قبول قرار گرفته است؟اما با توجه به نحوه استفاده از این ضرب المثل در حال حاضر می توانیم حدس بزنیم که شاهد معرفی شده از کارآیی لازم برخوردار نبوده است.اما وقتی که این حدس رازدیم یک مشکل دیگر پیش می آید که اصولاً روباه که به زیرکی ومکروحیله معروفیت دارد چرا دم خودش را به عنوان شاهد معرفی کرده؟آیا روباه مکارنمی دانسته که معرفی دم به عنوان شاهد مورد قبول واقع نخواهد شد پس چرا خودودم زیبای خودش را مضحکه خاص وعام کرده ؟دراین مورد من به دونتیجه رسیدم اولی این که روباه جهت انبساط خاطر حاضرین وتلطیف فضای محاکمه این موضوع را مطرح کرده ویا اصولاً کسی که اینکار را کرده روباه نبوده بلکه با توجه به سوابق قبلی حیوان دیگری مثلاً خر اینکاررا کرده وبدخواهان روباه این داستان را برای بدنام کردن روباه درست کردند وگرنه الان با ید می گفتیم" به خرگفتند شاهدت کیه گفت دمم یا دمبم" نظر شما چیه؟
