ﺧﺮﻧﻮب◄ ﺑﻪ ﺿﻢ اول و ﺳﮑﻮن را ي ﻣﻬﻤﻠﻪ و ﺿﻢ ﻧﻮن و ﺳﮑﻮن واو و ﺑﺎ ي ﻣﻮﺣﺪه و ﺑﻪ ﻓﺘﺢ اول ﻧﯿﺰ آﻣﺪه . ﻣﺎﻫﯿﺖ آن :ﺑﺴﺘﺎﻧﯽ و ﺑﺮّي ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺴﺘﺎﻧﯽ آن درﺧﺘﯽ اﺳﺖ ﻋﻈﯿﻢ ﺑﻪ ﺑﺰرﮔﯽ ﮔﺮدﮐﺎن و ﺑﺮگ آن ﺑﺴﯿﺎر ﺳﺒﺰ اﻣﻠﺲ ﻣﺎﯾﻞ ﺑﻪ ﺗﺪوﯾﺮ و ﺿﺨﯿﻢ ﻫﺮ دو ﻃﺮف ﺷﺎخ ﻫﺎي آن ﯾﮑﯽ ﻣﻘﺎﺑﻞ دﯾﮕﺮ ي و ﮔﻞ آن زرد ﻃﻼﯾﯽ و ﻏﻼف آن ﺑﻪ ﻗﺪر ﺷﺒﺮي و ﮐﻮﺗﺎه ﺗﺮ و ﺿﺨﯿﻢ ﺗﺮ و ﺳﯿﺎه و داﻧ ﻪﻫﺎي آن ﺷﺒﯿﻪ ﺑﻪ ﺑﺎﻗﻼ و ﺑﻪ ﻗﺪر ﺗﺮﻣﺲ و ﺷﯿﺮﯾﻦ ﻃﻌﻢ و درﺗﻨﮑﺎﺑﻦ ﮐﺮا ت و در ﻣﺎزﻧﺪران و ﮔﯿﻼن ﻻرﮐﯽ ﻧﺎﻣﻨﺪ و ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ آن ﺑﺴﺘﺎﻧﯽ ﺧﺸﮏ آﻧﺴﺖ ﮐﻪ ﻣﻐﺰ آن ﺑﺴﯿﺎر ﺷﯿﺮﯾﻦ ﺻﺎدق اﻟﺤﻼو ت و ﭘﻮﺳﺖ آن رﻗﯿﻖ و از ﯾﮏ ﺳﺎل ﺗﺠﺎوز ﻧﮑﺮده ﺑﺎﺷﺪ و از آن در ﻣﺼﺮ و ﺷﺎم رب ﻣﯽ ﺳﺎزﻧﺪ . ﻃﺒﯿﻌﺖ آن :در اول ﺳﺮد و در دوﯾﻢ ﺧﺸﮏ و ﺑﺎ ﻗﻮت ﻗﺎﺑﻀﻪ و ﻣﺴﻬﻠﻪ ﺑﻪ ﻋﺼﺮ ﺧﺼﻮص ﺗﺎزه آن و ﺑﺴﯿﺎر رﺳﯿﺪه ﺷﯿﺮﯾﻦ آن در اول ﮔﺮم . اﻓﻌﺎل و ﺧﻮاص آن :ﻣﺪر ﺑﻮل و ﺟﻬﺖ اوﺟﺎع ﺳﯿﻨﻪ و ﺗﻘﻮﯾﺖ ﻣﻌﺪه و ﺗﺴﻤﯿﻦ ﺑﺪن و ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺧﻠﻂ ﺟﯿﺪ اﮔﺮ ﻫﻀﻢ ﯾﺎﺑﺪ زﯾﺮا ﮐﻪ ﺑﻄﯽ اﻟﻬﻀﻢ و ﻧﻔﺎح اﺳﺖ ﺧﺼﻮﺻﺎً ﺗﺎزه آن ﮐﻪ ﯾﮏ ﺳﺎل ﺑﺮ آن ﻧﮕﺬﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﺎ دوﺷﺎب ادرار ﺑﻮل ﻧﻤﺎﯾﺪ و ﭼﻮن داﺧﻞ ﺷﯿﺮ ﮐﻨﻨﺪ ﺷﯿﺮ را ﻟﺬﯾﺬ ﮐﻨﺪ و اﺷﺘﻬﺎي ﻃﻌﺎم آورد و ﺟﻬﺖ ﺳﺮﻓﻪ ﻣﺰﻣﻦ ﻣﺠﺮب داﻧﺴﺘﻪ اﻧﺪ و ﺧﻮردن آن ﺑﺎ داﻧﻪ ﺟﻬﺖ ﺗﺴﻤﯿﻦ ﺑﺪن و رﻓﻊ ﻓﺘﻖ و ﺿﻤﺎد ﭘﺨﺘﻪ آن ﺟﻬﺖ ﺻﺪﻣﻪ و ﺳﻘﻄﻪ و اﻣﺜﺎل آن و ﺛﺂﻟﯿﻞ و ﭼﻮن ﺗﺎزه آن را ﺑﺮ ﺛﺂﻟﯿﻞ ﺑﻤﺎﻟﻨﺪ آن را زاﯾﻞ ﺳﺎزد و ﭼﻮن ﯾﮏ ﭘﺎرﭼﻪ از دو ﭘﺎرﭼﻪ ﺗﺨﻢ آن را ﺑﺮ ﺛﺂﻟﯿﻞ ﺑﭽﺴﺒﺎﻧﻨﺪ آن را ﻗﻄﻊ ﻧﻤﺎﯾﺪ و ﺗﺨﻢ آن ﺳﺮد و ﺧﺸﮏ و ﺑﺴﯿﺎر ﻗﺎﺑﺾ و ﻣﺤﻠﻞ اورام و ﺟﻬﺖ ﺑﺮوز ﻣﻘﻌﺪه و ﻧﺰف اﻟﺪم ﻧﺎﻓﻊ . ﻣﻀﺮ ﻣﻌﺪه و ﻣﺠﻔﻒ اﻋﻀﺎ ﻣﺼﻠﺢ آن ﺑﻬﺪاﻧﻪ و ﻧﺒﺎت . ﺑﺪل آن: ﺑﻪ وزن آن ﻫﺮ ﯾﮏ از ﻗﺮظ و ﻃﺮاﺛﯿﺚ و ﻋﻔﺺ . ﻣﻘﺪار ﺷﺮﺑﺖ آن :ﺗﺎ ﭘﻨﺞ در ﻫﻢ اﺳﺖ . و دوﯾﻢ ﺑﺮّي و آن ﺛﻤﺮ ﺧﺎري اﺳﺖ ﺑﻪ ﻗﺪر ذرﻋﯽ و ﺷﺎﺧ ﻪﻫﺎي آن ﭘﺮاﮐﻨﺪه و ﺧﺎرﻫﺎي آن ﺗﻨﺪ و رﯾﺰه و ﮔﻞ آن زرد و داﻏﺪار و ﺛﻤﺮ آن ﺷﺒﯿﻪ ﺑﻪ ﮔﺮده ﮐﻮﭼﮑﯽ و در ﻗﺰوﯾﻦ ﮔﯿﺎه آن را ورك ﻧﺎﻣﻨﺪ و ﺧﺮﻧﻮب ﻧﺒﻄﯽ ﻣﺮاد از آن اﺳﺖ . ﻃﺒﯿﻌﺖ آن :در دوﯾﻢ ﺳﺮد و ﺧﺸﮏ و ﺑﺴﯿﺎر ﻗﺎﺑﺾ . اﻓﻌﺎل و ﺧﻮاص آن :ﻣﻘﻮي ﻣﻌﺪه و ﻗﺎﻃﻊ ﻧﺰف اﻟﺪم از ﻫﺮ ﻋﻀﻮ ﮐﻪ ﺑﺎﺷﺪ و ﺣﺎﺑﺲ اﺳﻬﺎل و ﺟﻬﺖ ﯾﺮﻗﺎن و ﻣﻐﺺ و ﻣﻨﻊ ادرار ﺣﯿﺾ و ﺑﻮاﺳﯿﺮ و ﻣﻀﻤﻀﻪ و ﺳﻨﻮن آن ﺟﻬﺖ درد دﻧﺪان و اﺳﺘﺤﮑﺎم آن و ﭘﻮﺳﺖ و ﺑﯿﺦ ﻧﺒﺎت آن ﻗﺎﻟﻊ دﻧﺪان ﮐﺮم ﺧﻮرده اﺳﺖ و ﻣﺤﺘﺎج ﺑﻪ ﮐﻨﺪن ﺑﺎ آﻟﺖ ﻧﯿﺴﺖ و ﭼﻮن ﺑﺎ ﺣﻨﺎ ﺧﻀﺎب ﮐﻨﻨﺪ ﻣﻘﻮي ﻣﻮي و ﺑﺎﻋﺚ درازي و ﻣﺎﻧﻊ ﺳﻔﯿﺪي آﻧﺴﺖ و ﻃﻼي آن ﺑﺮ ﺑﺪن ﺟﻬﺖ رﻓﻊ اﻋﯿﺎ و ﺗﻘﻮﯾﺖ اﻋﻀﺎ ﻣﺆﺛﺮ و ﭼﻮن ﺑﮑﻮﺑﻨﺪ و در آب ﺑﺨﯿﺴﺎﻧﻨﺪ و ﺟﺎﻣﻪ رﻧﮕﯿﻦ را در آب آن ﺗﺮ ﮐﻨﻨﺪ ﺑﺎﻋﺚ ﺛﺒﺎت رﻧﮓ آﻧﺴﺖ و ﻣﺠﺮب داﻧﺴﺘﻪ اﻧﺪ
