ﺑﻪ ﻓﺘﺢ دال و اﻟﻒ و را ي و ﮐﺴﺮ ﺻﺎد ﻣﻬﻤﻠﺘﯿﻦ و ﺳﮑﻮن ﯾﺎ ي ﻣﺜﻨﺎة
ﺗﺤﺘﺎﻧﯿﻪ و ﮐﺴﺮ ﻧﻮن و ﯾﺎ ﻣﻌﺮب دارﭼﯿﻨﯽ ﻓﺎرﺳﯽ اﺳﺖ و دار ﺑﻪ ﻓﺎرﺳﯽ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﯽ درﺧﺖ و ﭼﻮب اﺳﺖ و ﺑﻪ ﯾﻮﻧﺎﻧﯽ آن را اﻓﺘﯿﻤﻮن و ﺑﻪ ﺳﺮﯾﺎﻧﯽ ﻣﺮﺳـﻠﻮن ﻧﺎﻣﻨﺪ . ﻣﺎﻫﯿﺖ آن :ﭘﻮﺳﺖ ﺷﺎخ ﻫﺎي درﺧﺘﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻨﺒﺖ آن ﺟﺰﯾﺮه ﺳﯿﻼن ﮐﻪ ﺳﺮاﻧﺪﯾ ﺐ ﻧﯿﺰ ﻧﺎﻣﻨﺪ و ﺷﻤﺎﻟﯽ آﻧﺴﺖ ﺗﺎ ﮐﻮﮐﻦ ﮐﻪ ﺟﺰﯾﺮه اﯾﺴﺖ از ﺟﺰاﯾﺮ دﮐﻬﻦ و زﯾﺮﺑﺎد و آﻧﭽﻪ در اﺻﻞ ﺳﯿﻼن ﻣﯽ ﺷﻮد ﺑﺴﯿﺎر ﺧﻮب ﺗﻨﺪﺑﻮ ﺗﻨﺪ ﻃﻌﻢ و ﺳﺮخ رﻧﮓ و ﺷﯿﺮﯾﻦ و ﻗﻠﻤﻬﺎي آن ﺑﺎرﯾﮏ و ﻧﺎزك و ﺑﺴﯿﺎر درﻫﻢ ﭘﯿﭽﯿﺪه و ﺑﻠﻨﺪ ﺗﺎ دو ﺳﻪ ذرع و راﺳﺖ ﺧﺼﻮص ﮐﻪ از ﺷﺎخ ﻫﺎي ﻧﻮرﺳﺘﻪ آن ﺟﺪا ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ و از ﺳﯿﻼن ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﻪ ﺗﺪرﯾـﺞ ﺿﺨﯿـﻢ و ﮐﻢ ﻃﻌﻢ و ﮐﻢ ﺑﻮ و ﻗﻠﻢ ﻫﺎي آن ﮐﻮﭼﮏ ﻣﯽ ﺷﻮد و آﻧﭽﻪ ﺗﺎ ﮐﻠﯿﺞ و اﻧﺠﻦ و ﺑﻨﺪر ﮐﻮﭼﯽ ﻣﯽ ﺷﻮد آن را ﻧﯿﺰ دارﭼﯿﻨﯽ ﻣ ﯽﻧﺎﻣﻨﺪ وﻟﯿﮑﻦ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﯽ ﺳﯿﻼﻧﯽ ﻧﯿﺴﺖ و از ﮐﻮﭼﯽ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺗﺎ ﮐﻮﮐﻦ ﺑﻪ ﺗﺪرﯾﺞ ﺿﺨﯿﻢ و ﻟﻌﺎﺑﯽ ﻣﯽ ﺷﻮد و آﻧﭽﻪ ﺿﺨﺎﻣﺖ آن ﮐﻢ اﺳﺖ ﻗﺮﻓﻪ و ﺿﺨﯿﻢ آن را ﺳﻠﯿﺨﻪ و ﺑﻪ ﻫﻨﺪي ﻫﺮ دو را ﺗﺞ ﻧﺎﻣﻨﺪ و در ﺟﺰﯾﺮه ﮐﻮه ﻣﻼﺧﻪ ﻧﯿﺰ ﭼﯿﺰي ﺿﺨﯿﻢ ﺑﺪﻃﻌﻢ ﮐﺮﯾﻬﮥ اﻟﺮاﯾﺤﻪ ﺗﻨﺪﺑﻮ ﻗﺮﯾﺐ ﺑﻪ ﺑﻮي ﻓﺴﺎﻓﺲ ﻣ ﯽﺷﻮد و از ﺑﻌﻀﯽ ﺛﻘﻪ ﺷﻨﯿﺪه ﺷﺪه ﮐﻪ در ﺟﺰاﯾﺮ ﺷﻬﺮ ﻧﺎو ﮐﻪ در ﻋﺮض ﺳﯽ و ﮐﺴﺮي از درﺟﺎت ارض ﺟﺪﯾﺪ ﺟﻨﻮﺑﯽ ﺧﻂ اﺳﺘﻮا واﻗﻊ اﺳﺖ ﻧﯿﺰ دارﭼﯿﻨﯽ ﺧﻮب ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﯿﻼﻧﯽ ﺑﻪ ﻫﻢ ﻣﯽ رﺳﺪ وﻟﯿﮑﻦ ﺑﻪ ﻗﺪر ﮐﻤﯽ و ﺑﻪ ﮐﺜﺮت و وﻓﻮر ﺳﯿﻼﻧﯽ ﻧﯿﺴﺖ و در ﺑﻼد دﯾﮕﺮ ﻫﯿﭻ ﺟﺎ ﺑﻪ ﻫﻢ ﻧﻤ ﯽرﺳﺪ و درﺧﺖ آن ﺑﻪ ﻗﺪر دو ﻧﯿﻢ ﻗﺎﻣﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ درﺧﺖ ﻫﺎي ﮐﻮﻫﯽ و ﺟﻨﮕﻠﯽ اﺳﺖ ﮐﺠﻮاج و ﺷﺎخ ﻫﺎي آن ﭘﻬﻦ ﺑﻌﻀﯽ ﺑﻪ زﻣﯿﻦ اﻓﺘﺎده و ﺑﺮگ آن ﺷﺒﯿﻪ ﺑﻪ ﺑﺮگ ﺳﺎذج ﻫﻨﺪي و ﺑﯿﺪ و از ﺑﺮگ ﺑﯿﺪ اﻧﺪك ﻋﺮﯾﺾ ﺗﺮ و ﮐﻮﺗﺎه ﺗﺮ و ﮔﻞ و ﺛﻤﺮ آن ﻓﯽ اﻟﺠﻤﻠﻪ ﺷﺒﯿﻪ ﺑﻪ ﺣﺐ ﺑﻠﺴﺎ ن و ﻃﻌﻢ و راﯾﺤﻪ آن ﻗﺮﯾﺐ ﺑﻪ ﻃﻌﻢ و راﯾﺤﻪ دارﭼﯿﻨﯽ و دﺳﺘﻮر اﺧﺬ آن آﻧﺴﺖ ﮐﻪ ﻫﺮ ﺳﺎل ﺷﺎخ ﻫﺎي ﮐﻬﻨﻪ درﺧﺖ آن را ﻣﯽ ﺑﺮﻧﺪ و ﭼﻮن ﺷﺎخ ﻫﺎي ﺗﺎزه روﯾﯿﺪ و ﺑﻠﻨﺪ ﺷﺪ ﻧﺰدﯾﮏ ﺑﻪ رﺳﯿﺪﮔﯽ و ﺳﺨﺖ ﺷﺪن را از ﻃﻮل ﺷﻖ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ و ﭼﻨﺪ روز ﻣﯽ ﮔﺬارﻧﺪ ﭼﻮن ﭘﻮﺳﺖ آن ﺑﻪ ﺳﺒﺐ ﺗﺎﺑﺶ آﻓﺘﺎب ﺟﺪا و ﭘﯿﭽﯿﺪه ﺷﺪ اﺧﺬ ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ آن ﺳﯿﻼﻧﯽ ﺑﻪ اوﺻﺎف ﻣﺬﮐﻮره اﺳﺖ و از ﺷﺨﺼﯽ ﺛﻘﻪ ﻣﺴﻤﻮع ﮔﺸﺖ ﮐﻪ در ﺟﻮف ﭼﻮب درﺧﺖ آن ﻗﺪري ﮐﺎﻓﻮ ر ﻣ ﯽﺑﺎﺷﺪ و اﺧﺬ ﻣ ﯽﻧﻤﺎﯾﻨﺪ و رﯾﺸ ﻪﻫﺎي درﺧﺖ آن را ﻧﯿﺰ در آب ﺟﻮش داده از آن ﮐﺎﻓﻮر ﺑﻪ ﻋﻤﻞ ﻣﯽ آورﻧﺪ . ﻃﺒﯿﻌﺖ آن :در آﺧﺮ دوﯾﻢ ﮔﺮم و ﺧﺸﮏ و ﻗﻮت آن ﺗﺎ ﭘﺎﻧﺰده ﺳﺎل ﺑﺎﻗﯽ ﻣﯽ ﻣﺎﻧﺪ . اﻓﻌﺎل و ﺧﻮاص آ ن: ﺑﻐﺎﯾﺖ ﻣﻠﻄﻒ و ﻣﻔﺘﺢ و ﻣﻔﺮح ﻧﻔﺲ و ﻣﻨﻀﺞ ﻋﻔﻮﻧﺖ اﺧﻼط و ﺗﺮﯾﺎق ﺳﻤﻮم ﺣﯿﻮاﻧﯽ و ﻧﺒﺎﺗ ﯽ و ﻣﻌﺪﻧﯽ و ﺣﺎﻓﻆ ﻗﻮﺗﻬﺎي ﻧﻔﺴﺎﻧﯽ و ﺣﯿﻮاﻧﯽ و ﻃﺒﯿﻌﯽ و ﺟﺎﻟﯽ ﺑﺎﺻﺮه و ﻣﺤﻠﻞ رﯾﺎح و ﻣﻮاد ﺑﺎرده و ﻣﺠﻔﻒ رﻃﻮﺑﺎت دﻣﺎﻏﯽ و ﻧﺰﻻت ﺑﺎرده رﻃﺒﻪ و اﻣﺮاض ﺑﺎرده دﻣﺎﻏﯿﻪ و ﻣﺪر ﺑﻮل و ﺣﯿﺾ و ﻣﺴﻘﻂ ﺟﻨﯿﻦ و ﻣﻘﻮي ﺑﺎه و ﺟﻬﺖ ﺧﻔﻘﺎن و وﺣﺸﺖ و وﺳﻮاس و ﺟﻨﻮن و ﺗﻘﻮﯾﺖ اﻋﻀﺎي رﯾﯿﺴﻪ و ﻣﻌﺪه و ﺟﮕﺮ و رﻓﻊ ﺑﺪﺑﻮﯾﯽ دﻫﺎن و ﺳﺮﻓﻪ رﻃﻮﺑﯽ و رﺑﻮ و ﺗﺼﻔﯿﻪ ﺻﻮت ﮐﻪ از ﺑﻠﻐﻢ ﻏﻠﯿﻆ ﺑﺎﺷﺪ و رﻓﻊ رﻃﻮﺑﺎت ﻟﺰﺟﻪ ﻧﺎﺧﺴﻪ ﻗﺼﺒﻪ رﯾﻪ و ﺣﻨﺠﺮه و ﺗﻨﻘﯿﻪ ﺻﺪر از آﻧﻬﺎ و ﺗﻔﺘﯿﺢ ﺳﺪه ﺟﮕﺮ و اﺳﺘﺴﻘﺎ و ﻋﻔﻮﻧﺖ زﺧﻤﻬﺎ و ﺳﻤﻮم ﻫﻮام ﺑﺎرده از ﻋﻘﺮب و ﻏﯿﺮه ﺷﺮﺑﺎً و ﺿﻤﺎداً و ﺷﻤﺎً و ﺣﻤﻮﻻً و ذروراً* .اﻋﻀﺎء اﻟﺮأس *ﻃﻼي آن ﺑﺮ ﭘﯿﺸﺎﻧﯽ و ﺻﺪﻏﯿﻦ ﺟﻬﺖ ﺻﺪاع ﺑﺎرد و ﺑﻪ دﺳﺘﻮر روﻏﻦ و ﻋﻄﺮ آن . *اﻟﻌﯿﻦ *ﻃﻼي آن ﺑﺮ ﭘﻠﮏ ﭼﺸﻢ ﺟﻬﺖ اﺧﺘﻼج آن و اﮐﺘﺤﺎل آن ﺟﻬﺖ ﺗﻘﻮﯾﺖ ﺑﺎﺻﺮه و رﺳﺎﻧﯿﺪن اﺛﺮ ادوﯾﻪ ﺑﻪ ﻃﺒﻘﺎت ﻋﯿﻦ* .اﻋﻀﺎء اﻟﻐﺬاء و ﻏﯿﺮﻫﺎ *آﺷﺎﻣﯿﺪن ﻣﻄﺒﻮخ آن ﺑﺎ ﺳﺮﮐﻪ و ﻣﺼﻄﮑﯽ ﺟﻬﺖ ﻓﻮاق رﻃﻮﺑﯽ و ﺑﺎ ﭘﻮﺳﺖ ﻫﻠﯿﻠﻪ ﮐﺎﺑﻠﯽ ﺟﻬﺖ اﺳﺘﺴﻘﺎي ﻟﺤﻤﯽ و زﻗﯽ و ﺿﻤﺎد آن ﺟﻬﺖ رﻋﺸﻪ و دﻓﻊ ﻟﺮز ﺗﺒﻬﺎي ﺑﻠﻐﻤﯽ و ﺳﻮداوي و داﻧﻪ ﺑﻮاﺳﯿﺮ و ﺗﺴﮑﯿﻦ وﺟﻊ آن و ﻟﺴﻊ ﻋﻘﺮب و ﻃﻼي ﻣﻤﻀﻮغ آن ﺑﺮ ﺣﺸﻔﻪ ﺟﻬﺖ اﻟﺘﺬاذ ﺟﻤﺎع و ﻟﻄﻮخ آن ﺑﺎ ﻋﺴﻞ ﺟﻬﺖ ﺑﺜﻮر ﻟﺒﻨﯿﻪ و ﮐﻠﻒ و ﺑﺎ ﺳﺮﮐﻪ ﻧﯿﺰ . . ﻣﺼﻠﺢ آن ﮐﺜﯿﺮا و اﺳﺎرون ، ﻣﻀﺮ ﻣﺤﺮورﯾﻦ و ﻣﺼﺪع و ﻣﻀﺮ ﻣﺜﺎﻧﻪ ﻣﻘﺪار ﺷﺮﺑﺖ آن :از دو درم ﺗﺎ ﭘﻨﺞ درم . ﺑﺪل آن :در ﺗﺤﻠﯿﻞ و ﺗﻠﻄﯿﻒ و ﺗﻘﻮﯾﺖ اﻋﻀﺎ ﻣﺜﻞ وزن آن اﺑﻬﻞ و ﮐﺒﺎﺑﻪ و در اﺻﻼح ادوﯾﻪ ﺳﻠﯿﺨﻪ و در ﺑﺎه ﺧﻮﻟﻨﺠﺎن اﺳ ﺖ. دﻫﻦ آن ﺑﺴﯿﺎر ﮔﺮم و ﺧﺸﮏ ﺗﺎ ﺳﯿﻢ . اﻓﻌﺎل و ﺧﻮاص آن :ﺟﻬﺖ رﻋﺸﻪ و ﺛﻘﻞ ﺳﺮ و ﺻﺪاع ﺑﺎرد و اوﺟﺎع ارﺣﺎم ﺷﺮﺑﺎً و ﻃﻼء و ﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎﯾﯽ و ﯾﺎ ﺑﺎ ﭘﯿﻪ و زﯾﺖ و ﻣﻮم و زرده ﺑﯿﻀﻪ ﻣﺮغ و ﻋﺮق آن ﺳﺮﯾﻊ اﻻﺛﺮﺗﺮ از ﺟﺮم آن ﻗﻄﻮر آن ﺟﻬﺖ ﺛﻘﻞ ﺳﺎﻣﻌﻪ و آﺷﺎﻣﯿﺪن آن ﺟﻬﺖ ﺗﻘﻮﯾﺖ ﻫﺎﺿﻤﻪ و ﺗﺤﻠﯿﻞ رﯾﺎح ﻣﻌﺪه و ﯾﺮﻗﺎن و ﺑﻮاﺳﯿﺮ ﻧﺎﻓﻊ و ﺟﻮارش دارﭼﯿﻨﯽ و ﺣﺐ و ﺣﺴﻮ و ﺣﻠﻮا و دوا و دﻫﻦ و ﺳﻔﻮف و ﻋﺮق و ﻋﻄﺮ آن در ﻗﺮاﺑﺎدﯾﻦ ذﮐﺮ ﯾﺎﻓﺖ .
