ﺑﻪ ﺿﻢ ﻓﺎ و ﺳﮑﻮن واو و ﻓﺘﺢ دال ﻣﻬﻤﻠﻪ و ﺑﻪ ﻣﻌﺠﻤﻪ ﻧﯿﺰ آﻣﺪه و ﻓﺘﺢ ﻧﻮن و ﺟﯿﻢ ﻣﻌﺮب از ﭘﻮدﻧﻪ و ﯾﺎ ﭘﻮدﻧﮓ ﻓﺎرﺳﯽ اﺳ ﺖ و ﻓﻮﺗﯿﻨﺞ ﺑﻪ ﺗﺎي ﻣﺜﻨﺎة ﻓﻮﻗﺎﻧﯿﻪ ﺑ ﻪ ﺟﺎي دال ﻧﯿﺰ آﻣﺪه و ﺑﻪ ﺳﺮﯾﺎﻧﯽ ﻫﯿﺰارﻧﺎ و ﺑﻪ ﯾﻮﻧﺎﻧﯽ ﻓﻮﻧﯿﺎﺛﺎ و ﻓﯿﻼ ﻧﯿﺰ و ﺑﻪ روﻣﯽ ارﺑﻘﺎﻧﻮن و ﺑﻪ ﻋﺮﺑﯽ ﺣﺒﻖ ﻧﺎﻣﻨﺪ . ﻣﺎﻫﯿﺖ آن :ﺳﻪ ﻧﻮع اﺳﺖ :ﺑﺮّي و ﺟﺒﻠﯽ و ﻧﻬﺮي .ﺑﺮّي آن را ﺑﻪ ﯾﻮﻧﺎﻧﯽ ﻋﻠﯿﺠﻦ و اﻫﻞ اﻧﺪﻟﺲ ﺑﻼﺛﻪ و ﻣﺼﺮ ﻓﻠﯿﻪ و اﻫﻞ ﺷﺎم ﺻﻌﺘﺮ ﮔﻮﯾﻨﺪ و ﺳﺎق آن ﻣﺘﻔﺮق و ﺗﻨﺪﺑﻮي ﺑﺎ ﻋﻄﺮﯾﺖ و ﺑﺮگ آن رﯾﺰه ﻣﺎﯾﻞ ﺑﻪ اﺳﺘﺪاره و ﻧﺎزك و ﻧﺮم و ﻃﻌﻢ و راﯾﺤﻪ آن ﺷﺒﯿﻪ ﺑﻪ ﻓﻮدﻧﺞ ﻧﻬﺮي اﺳﺖ و ﺑﺎ ﺣﺪت و ﺗﻠﺨﯽ ﮐﻤﯽ و ﺗﺨﻢ آن ﺷﺒﯿﻪ ﺑﻪ ﺗﺨﻢ رﯾﺤﺎن . ﻃﺒﯿﻌﺖ آن: در اول ﺳﯿﻢ ﮔﺮم و ﺧﺸﮏ . اﻓﻌﺎل و ﺧﻮاص آن :ﺑﻐﺎﯾﺖ ﻣﻠﻄﻒ* .اﻋﻀﺎءاﻟﺮاس و اﻟﻐﺬاء و اﻟﻨﻔﺺ و ﻏﯿﺮﻫﺎ *ﺟﻬﺖ ﮐﺰاز و ﺗﻨﻘﯿﻪ ﻓﻀﻮل ﺳﯿﻨﻪ و ﻣﻌﺪه و ﺳﻮزش آن و ﻓﻮاق و ﻏﺜﯿﺎن و ﺗﺤﻠﯿﻞ رﯾﺎح و اﺳﺘﺴﻘﺎ و ﯾﺮﻗﺎن و اﺧﺮاج ﻣﺸﯿﻤﻪ و ادرار ﻋﺮق و ﺑﻮل و ﺣﯿﺾ و اﺳﻬﺎل ﺳﻮدا و ﻗﺘﻞ ﺟﻨﯿﻦ و ﺗﺮﯾﺎق ﻟﺴﻊ ﻫﻮام ﺳﻤﯽ و ﻓﺮزﺟﻪ آن ﻣﺨﺮج ﺟﻨﯿﻦ و ﻧﻄﻮل آن ﺟﻬﺖ ﺣﮑﻪ و رﯾﺎح رﺣﻢ و رﻓﻊ ﺻﻼﺑﺖ آن. *اﻟﻔﻢ *ﺳﻨﻮن ﺳﻮﺧﺘﻪ آن ﺟﻬﺖ ﺗﻘﻮﯾﺖ ﻟﺜﻪ* .اﻟﻘﻠﺐ *ﺑﻮي آن راﻓﻊ ﻏﺸﯽ . . ﻣﺼﻠﺢ آن ﮐﺜﯿﺮا ، ﻣﻀﺮ اﻣﻌﺎ ﻣﻘﺪار ﺷﺮﺑﺖ آن :ﺗﺎ دو درم . ﺑﺪل آن: ﻧﺼﻒ وزن آن ﭘﻮدﻧﻪ ﻧﻬﺮي و ﻧﯿﺰ ﻧﻮﻋﯽ از ﭘﻮدﻧﻪ ﺑﺮّي را ﺑﺮگ دراز و ﻧﺮم ﻣﺎﯾﻞ ﺑﻪ ﺳﯿﺎﻫﯽ و ﮔﻞ آن ﺧﻮﺷﺒﻮ و ﺗﻨﺪ ﻣﺎﯾﻞ ﺑﻪ زردي و در ﺟﻤﯿﻊ اﻓﻌﺎل ﺿﻌﯿﻒ ﺗﺮ از اﻗﺴﺎم ﭘﻮدﻧﻪ اﺳﺖ و ﻓﻮدﻧﺞ ﺟﺒﻠﯽ را ﺑﻪ ﯾﻮﻧﺎﻧﯽ ﻗﻄﻤﯿﻦ و ﺑﻌﻀﯽ ﻋﻠﯿﺠﻦ اﻏﺮﯾﺎ و ﺑﻪ ﻓﺎرﺳﯽ ﭘﻮدﻧﻪ ﮐﻮﻫﯽ ﻧﺎﻣﻨﺪ و ﮔﻮﯾﻨﺪ ﻣﺸﮑﻄﺮاﻣﺸﯿﻊ اﺳﺖ . ﻣﺎﻫﯿﺖ آن :ﻧﺒﺎت آن ﺑﺴﯿﺎر ﺗﻨﺪ در ﻃﻌﻢ و ﺑﻮ و ﺑﺮگ آن از ﺑﺮگ ﺑﺮّي ﺑﺰرگ ﺗﺮ و ﺳﻔﯿﺪ رﻧﮓ ﻣﺰﻏﺐ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺻﻮف و ﺑﺮگ ﻣﺸﮑﻄﺮاﻣﺸﯿﻊ ﺷﺒﯿﻪ ﺑﻪ ﺑﺮگ ﺻﻨﻔﯽ از ﻧﻤﺎم ﮐﻪ ﺳﻮﺳﻨﺒﺮ ﻧﺎﻣﻨﺪ و ﺳﺎق آن ﺑﺰرﮔﺘﺮ از ﺷﺎ خﻬﺎي آن و ﺳﺮخ رﻧﮓ و ﺑﯽ ﮔﻞ و ﺑﻮي ﺑﺮگ آن ﺷﺒﯿﻪ ﺑﻪ ﺑﻮي ﺳﻮﺳﻨﺒﺮ و ﭼﻮن ﺧﺸﮏ ﮔﺮدد ﺷﺒﯿﻪ ﺑﻪ رﯾﺤﺎن ﺧﺸﮏ ﮔﺮدد و ﻣﺸﮑﻄﺮاﻣﺸﯿﻊ در ﺣﺮف ﻣﯿﻢ ﻣﺬﮐﻮر ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ . ﻓﻮدﻧﺞ ﻧﻬﺮي :ﺿﻮﻣﺮان و ﺣﺒﻖ اﻟﺘﻤﺴﺎح و ﺑﻪ ﯾﻮﻧﺎﻧﯽ ﻗﺎﻻﻣﯿﻨﯽ ﻧﺎﻣﻨﺪ و ﺑﻪ ﻓﺎرﺳﯽ ﭘﻮدﻧﻪ ﺑﺴﺘﺎﻧﯽ و دو ﻧﻮع ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ :ﻧﻮﻋﯽ را ﺑﺮگ ﻣﺎﻧﻨﺪ رﯾﺤﺎن ﮐﻮﻫﯽ و ﺿﺨﯿﻢ ﺗﺮ و ﺧﺸﻦ ﺗﺮ از ﺑﺮّي و ﺷﺎﺧ ﻪﻫﺎي آن ﭘﺮ ﮔﺮه و ﺑﺎرﯾﮏ و ﺑﺮ زﻣﯿﻦ ﭘﻬﻦ و ﮔﻞ آن ﺑﻨﻔﺶ و در ﮐﻨﺎر آﺑﻬﺎ و ﺑﺴﺎﺗﯿﻦ روﯾﺪ و ﻧﻮﻋﯽ ﺷﺒﯿﻪ ﺑﻪ ﻧﻌﻨﺎع و ﺑﺮگ آن درازﺗﺮ از ﺑﺮگ ﻧﻌﻨﺎع و ﺗﻨﺪ ﻃﻌﻢ و ﺧﻮﺷﺒﻮ رﻧﮓ آن ﻣﺎﯾﻞ ﺑﻪ زردي و ﺳﺎق آن ﻗﻮي ﺗﺮ و ﭼﻮن در ﺑﺴﺘﺎﻧﻬﺎ ﻏﺮس ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ ﺑﻌﺪ از دو ﺳﺎل ﻧﻌﻨﺎع ﻣﯽ ﺷﻮد و ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﻫﺮ ﯾﮏ ﺗﺎزه ﺧﻮﺷﺒﻮي آﻧﺴﺖ و ﺟﺒﻠﯽ اﻗﻮي از ﺑﺮّي و ﺑﺮّي از ﻧﻬﺮي و ﻧﻬﺮي ﮐﺜﯿﺮاﻟﻮﺟﻮدﺗﺮ از دو ﻧﻮع دﯾﮕﺮ و ﻧﺼﺎري ﻗﺪس ﺷﺎخ ﻫﺎي آن را در اﻋﯿﺎد ﺑﺮ ﺳﺮ ﻣﯽ زﻧﻨﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﺎج و در آب ﻧﯿﺰ ﻣﯽ اﻧﺪازﻧﺪ در آن اﯾﺎم . ﻃﺒﯿﻌﺖ آن :در آﺧﺮ دوﯾﻢ ﮔﺮم و ﺧﺸﮏ . اﻓﻌﺎل و ﺧﻮاص آن :ﺑﺎ ﻗﻮت ﺗﺮﯾﺎﻗﯿﺖ و ﺟﻮﻫﺮ ﻟﻄﯿﻒ* .اﻻذن * ﻗﻄﻮر آب آن ﻧﯿﻤﮕﺮم ﺟﻬﺖ ﮐﺮي ﮐﻪ در ﮔﻮش ﺑﻪ ﻫﻢ رﺳﯿﺪه ﺑﺎﺷﺪ . *اﻋﻀﺎءاﻟﺼﺪر و ﻏﯿﺮﻫﺎ *آﺷﺎﻣﯿﺪن ﻃﺒﯿﺦ آن ﺟﻬﺖ ﻧﻔﺲ اﻧﺘﺼﺎب و داءاﻟﻔﯿﻞ و ﺗ ﺐ ﺑﻠﻐﻤﯽ و ﺳﻮداوي و ﺟﺬام و ﺟﺮم آن ﺑﺎ ﻋﺼﺎره ﺗﺎزه آن ﺑﺎ ﻋﺴﻞ ﻣﺪر ﺑﻮل و ﻋﺮق و ﺑﺎ ﺷﺮاب ﺟﻬﺖ ﻫﯿﻀﻪ و ﻓﺘﻖ ﻋﻀﻞ و ﺑﺎ ﺳﮑﻨﺠﺒﯿﻦ و ﯾﺎ رب و ﯾﺎ ﺷﺮﺑﺖ اﻧﺎر ﺟﻬﺖ رﻓﻊ ﻏﺜﯿﺎن و ﻗ ﯽ ﺻﻔﺮاوي و ﻓﻮاق و ﻧﻄﻮل آن ﺟﻬﺖ رﻓﻊ زردي ﯾﺮﻗﺎن و ﺑﺎ ﻋﺴﻞ و ﻧﻤﮏ ﺟﻬﺖ رﻓﻊ ﮐﺮم ﻣﻌﺪه و ﺣﺐ اﻟﻘﺮع و ﺣﻤﻮل ﺑﺮگ آن ﺟﻬﺖ اﺣﺘﺒﺎس ﺣﯿﺾ و ﻗﺘﻞ ﺟﻨﯿﻦ و ﺿﻤﺎد ﭘﺨﺘﻪ آن در ﺷﺮاب ﺟﻬﺖ رﻓﻊ آﺛﺎر ﺳﯿﺎﻫﯽ ﺟﻠﺪ و ﻋﺮق اﻟﻨﺴﺎء. *اﻟﺴﻤﻮم * آﺷﺎﻣﯿﺪن آن ﺑﺎ ﺷﺮاب ﺟﻬﺖ ﺳﻤﻮم و ﺿﻤﺎد ﺧﺸﮏ آن ﺑﺮ ﻣﻮاﺿﻊ ﻟﺴﻊ ﻫﻮام ﻣﻮﺟﺐ ﺗﻘﺮح و ﺟﺬب ﺳﻤﯿﺖ آن .ذرور آن در ﻣﻮاﺿﻌﯽ ﮐﻪ ﮐﺮم ﻣﺘﮑﻮن ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ راﻓﻊ آن . . ﻣﺼﻠﺢ آن ﮐﺜﯿﺮا ، ﻣﻀﺮ ﺑﺎه و ﮔﺮده ﻣﻘﺪار ﺷﺮﺑﺖ آن :ﯾﮏ درﻫﻢ . ﺑﺪل آن: ﻧﻌﻨﺎع و ﻧﺰد ﺑﻌﻀﯽ ﻗﺮدﻣﺎﻧﺎ اﺳﺖ .
