ﺑﻪ ﻓﺘﺢ زاي و ﺳﮑﻮن ﻧﻮن و ﻓﺘ ﺢ ﺟﯿﻢ و ﮐﺴﺮ ﺑﺎ ي ﻣﻮﺣﺪه و ﺳـﮑﻮن ﯾﺎي ﻣﺜﻨﺎة ﺗﺤﺘﺎﻧﯿﻪ و ﻻم ﺑ ﻪ ﻫﻨﺪي ﺗﺮ ﺗـﺎ زه آن را ادرك و ﺧﺸـﮏ آن را ﺳﻮﻧﺘﻪ ﻧﺎﻣﻨﺪ و ﺳﻨﺪﻫﯽ ﻧﯿﺰ ﮔﻮﯾﻨﺪ . ﻣﺎﻫﯿﺖ آن :ﺑﯿﺨﯽ اﺳﺖ ﻣﻌﺮوف ﻧﺒﺎت آن ﺷﺒﯿﻪ ﺑﻪ ﻧﺒـﺎت ﺷـﻘﺎﻗﻞ و از آن ﮐﻮﭼﮑﺘﺮ و ﺑﺮگ ﻫﺎي آن ﺑﺎرﯾﮏ ﻃﻮﻻﻧﯽ ﺑﻘﺪر ﯾـﮏ ﺷـﺒﺮ و زﯾﺎده و ﺑﯽ ﮔﻞ و ﺛﻤﺮ و در ﻣﺎزﻧﺪران ﻧﯿﺰ ﺑﻪ ﻫﻢ ﻣﯽ رﺳـﺪ و در ﺑـﻼد ﻫﻨﺪ و دﮐﻬﻦ و ﮔﺠﺮات و ﺑﻨﮕﺎﻟﻪ ﺑﺴﯿﺎر ﻣﯽ ﺷﻮد و ﻫﻤﯿﺸـﻪ ﺗـﺎزه آن ﺑﻪ ﻫﻢ ﻣﯽ رﺳﺪ و ﮐﻮﻫﯽ و دﺷﺘﯽ ﻧﯿﺰ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻮﻫﯽ آن ﺑﺰرﮔﺘﺮ ﻫـﻢ در ﺑﯿﺦ و ﻫﻢ در ﮔﯿﺎه و زﻧﺠﺒﯿﻞ ﺑ ﯽرﯾﺸﻪ ﺳﻔﯿﺪ ﺧﺸﮏ را ﺑﻪ ﻫﻨـﺪي ﺳﺘﻬﻮه ﻧﺎﻣﻨﺪ و اﯾﻦ ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﻫﻤﻪ اﺳﺖ و از ﭼﯿﻦ ﮐﻪ ﻣﺮﺑـﺎي زﻧﺠﺒﯿـﻞ ﻣ ﯽآرﻧﺪ داﻧ ﻪﻫﺎ ي ﺑﺰرگ و ﺑﺎﻟﯿﺪه و ﻧﻬﺎﯾﺖ ﺑﯽ رﯾﺸـﻪ ﮐـﻪ ﻣﺎﻧﻨـﺪ آن ﻫﯿﭻ ﺟﺎ ﻧﻤﯽ ﺷﻮد . ﻃﺒﯿﻌﺖ :ﺗﺮ و ﺗﺎزه آن در ﺳﯿﻢ ﮔـﺮم و در اول ﺧﺸـﮏ و ﺧﺸـﮏ آن در دوﯾﻢ ﺧﺸﮏ و ﺑﺎ رﻃﻮﺑﺖ ﻓﻀﻠﯿﻪ . اﻓﻌﺎل و ﺧﻮاص آن :ﻣﻘﻮي ﻗﻮت ﺣﺎﻓﻈﻪ و ﻫﺎﺿﻤﻪ و ﻣﻌﺪه و ﮐﺒـﺪ و ﻣﻔﺘﺢ ﺳﺪه ﺟﮕﺮ و ﻣﺒﻬﯽ و ﻣﺤﻠـﻞ رﯾـﺎح ﻏﻠﯿﻈـﻪ ﻣﻌـﺪه و اﻣﻌـﺎ و ﻣﻘﻄﻊ ﺑﻼﻏﻢ و رﻃﻮﺑﺎت ﻏﻠﯿﻈﻪ ﭼﺴﺒﯿﺪه ﺑـ ﻪ ﺳـﻄﺢ ﻣ ﻌـﺪه و اﻣﻌـﺎ و ﻏﯿﺮﻫﺎ و ﻣﺠﻔﻒ آﻧﻬﺎ و ﻣﻠﯿﻦ ﻃﺒﻊ و ﻣﺨﺮج ﺧﻠﻂ ﻏﻠﯿﻆ و رﻃﻮﺑـﺎت دﻣﺎﻏﯽ و ﺣﻠﻖ و ﺑﺮودت اﻋﺼﺎب و ﺟﻬﺖ ﻓﺎﻟﺞ و ﮐﺮم ﻣﻌﺪه و ﯾﺮﻗﺎن ﺳﺪي و ﺗﻘﻄﯿﺮاﻟﺒﻮل ﺣﺎدث از ﺑﺮودت و ﺿﻌﻒ آﻻت ﺑـﻮل و اﺳـﻬﺎل ﮐﻪ از ﻓﺴﺎد ﻏﺬا ﺑﺎﺷﺪ و ﺟﻬﺖ رﻓﻊ ﺳﻤﻮم ﺣﯿﻮاﻧﯽ و ﺗﺴﮑﯿﻦ ﺗﺸﻨﮕﯽ ﺑﻠﻐﻤﯽ و ﺑﺎ ﻧﺒﺎت و ﮐﻨـﺪر ﺟﻬـﺖ رﻓـﻊ ﻣﻀـﺮت ﻣﯿـﻮه ﻫـﺎ ي ﺗـﺎزه و رﻃﻮﺑﺖ ﻣﻌﺪه و ﺑﺎ زرده ﺗﺨﻢ ﻣﺮغ ﻧﯿﻤﺒﺮﺷﺖ ﺟﻬﺖ ازدﯾـﺎد ﻣﻨـﯽ و ﻏﻠﻈﺖ آن و ﺑﺎ ﺗﺮﺑﺪ ﻣﺴﻬﻞ رﻃﻮﺑﺎت ﻣﻔﺎﺻﻞ و ﺳﺎﻗﯿﻦ و ﻣﻌﯿﻦ ﻗـﻮت ﻣﺴﻬﻠﻪ ﺗﺮﺑﺪ و ﺑﺎ ﺧﻮﻟﻨﺠﺎن و ﭘﺴﺘﻪ ﺟﻬﺖ ﺗﻘﻮﯾﺖ ﺑﺎه از اﺳﺮار اﺳﺖ و اﮐﺘﺤﺎل آن ﺟﻬﺖ ﻏﺸﺎوه و ﺳﺒﻞ و ﺑﯿـﺎ ض و در دﻫـﺎن داﺷـﺘﻦ آن راﻓﻊ ﺗﺸﻨﮕﯽ ﺑﻠﻐﻤﯽ و ﺿﻤﺎد آن ﺟﻬﺖ ﺗﻘﻮﯾﺖ اﻋﻀﺎ و ﮐـﺰاز و رﻓـﻊ رﯾﺎح و ﺑﻮاﺳﯿﺮ و اوﺟﺎع ﺑﺎرده و ورم ﺑﺎرد ﺑﻠﻐﻤـﯽ و ﻣـﺎ ﯾﯽ و رﯾﺤـﯽ ﺧﺼﯿﻪ و ﺳﺎﯾﺮ اﻋﻀﺎ و ﺑﺎ دو وزن آن ﺣﺮﻣﻞ اﻗﻮي اﺳﺖ در ﺗـﺄﺛﯿﺮ و ﺑﻪ دﺳﺘﻮر ﻣﺎﻟﯿﺪن ﺳﻔﻮف ﺧﺸﮏ آن و ﮔﺮم ﻧﮕﺎﻫﺪاﺷـﺘﻦ آن ﻣﻮﺿـﻊ ﮐﻪ ﻫﻮاي ﺳﺮد ﺑﺪان ﻧﺮﺳﺪ و ﺑﻪ دﺳـﺘﻮر ﺑـﺎ ﻧﺼـﻒ وزن آن رازﯾﺎﻧـﻪ ﺧﺸﮏ ﻧﺮم ﮐﻮﺑﯿﺪه ﺑﯿﺨﺘﻪ و ﺑﺎ زرﻧﺒﺎد ﻧﯿﺰ. . ﻣﺼﻠﺢ آن ﻋﺴﻞ و روﻏﻦ ﺑﺎدام ، ﻣﻀﺮ ﺣﻠﻖ ﻣﻘﺪار ﺷﺮﺑﺖ آن :ﺗﺎ دو درم . ﺑﺪل آن :دارﻓﻠﻔﻞ اﺳﺖ و ﺟﻮارش و ﻣﺮﺑـﺎي آن در ﻗﺮاﺑـﺎدﯾﻦ ذﮐـﺮ ﯾﺎﻓﺖ و ﺿﻤﺎد ﺗﺮ و ﺗﺎزه ﻧﺮم ﺳﻮده آن ﺟﻬـﺖ داءاﻟﺜﻌﻠـﺐ و ﺗﺤﻠﯿـﻞ اوارم رﯾﺤﯿﻪ و ﺑﺎرده ﻣﺎﯾﯿﻪ و ﺗﺴﮑﯿﻦ اوﺟﺎع ﺑﺎرده ﻧﺎﻓﻊ و ﻧﻮع ﮐﻮﻫﯽ آن ﻗﻮي ﺗﺮ و ﮔﻮﯾﻨـﺪ ﭼـ ﻮن آن را ﻧـﺮم ﺑﮑﻮﺑﻨـﺪ و ﺑﭙﺰﻧـﺪ و ﺑـﺮ آب ﮔﻮﺷﺖ ﺑﭙﺎﺷﻨﺪ و ﺑﺨﻮرﻧﺪ ﺟﻬﺖ دﻓﻊ اوﺟﺎع ﻣﻔﺎﺻﻞ و اﻣﺮاض ﺑﺎرده رﻃﺒﻪ و اورام ﺑﺎرده ﻧﺎﻓﻊ و ﺑﻪ دﺳـﺘﻮر ﻃـﻼي ﺧﺸـﮏ آن و ﯾـﺎ آب ﺗﺎزه آن و ﻧﯿﺰ ﻧﻮع دﯾﮕﺮ ﻣﯽ ﺷﻮد در ﻫﻨﺪ و ﺑﻨﮕﺎﻟـﻪ ﮐـﻪ آن را اﻧﺒـﻪ ﺳﻮﻧﺘﻪ ﻣﯽ ﻧﺎﻣﻨﺪ و ﺑﻮ ي اﻧﺒﻪ ﺧﺎم از آن ﻣﯽ آﯾﺪ اﯾﻦ ﻧﯿﺰ ﻗﺮﯾﺐ ﺑـ ﻪ اول اﺳﺖ در ﻣﺰاج و ﺧﺎﺻﯿﺖ و ﺗﺮ و ﺗﺎزه اﯾـﻦ را اﮐﺜـﺮ ورق ﮐـﺮده ﺑـﺎ ﻧﻤﮏ و آب ﻟﯿﻤﻮ ﭘﺮورده ﺑﻌﺪ از ﻃﻌﺎم ﺑﺮاي ﺗﻘﻮﯾﺖ ﻫﺎﺿﻤﻪ و ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﺰه دﻫﺎن اﻧﺪك اﻧﺪك ﻣﯽ ﺧﻮرﻧﺪ و ﺧﻮﺷﺒﻮ و ﻟﺬﯾﺬ ﻣـﯽ ﺑﺎﺷـﺪ و از ﻧﻮع اول ﻧﯿﺰ ﺗﺎزه آن را ورق ﮐﺮده ﺑﻪ دﺳﺘﻮر ﺑـﺎ ﻧﻤـﮏ وآب ﻟﯿﻤـﻮ ﭘﺮورده و ﯾﺎ ﺧﺸﮏ آن را ﮐﻮﺑﯿﺪه و ﺑﯿﺨﺘـﻪ ﺑـﺎ ﻧﻤـﮏ و آب ﻟﯿﻤـﻮ ﺧﻤﯿﺮ ﮐﺮده اﻗﺮاص ﻣﯽ ﺳﺎزﻧﺪ و ﺑﻪ دﺳﺘﻮر ﺗﻨﻘﻞ ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ .
