اگر در حوزه تولید و توسعه نرم‌افزار فعالیت دارید، حتما با شغل طراح تجربه کاربری( User Experience Designer ) یا به‌اختصار UXD مواجه شدید. تعاریف مختلفی برای ماهیت این شغل و وظایفی که بر دوش‌ش هست وجود داره. از طرفی مرز بسیار باریکی با شغل طراح رابط کاربری( User Interface Designer) داره و گاها شرح وظایف‌شون هم‌پوشانی داره و نیاز به تعامل زیاد بین‌شون شدیدا حس میشه. حتی در بیشتر شرکت‌ها این دو وظیفه رو یک نفر برعهده میگیره.
حتما پیش اومده که با باز کردن یه نرم‌افزار حس کردید چقدر راحته! و دقیقا هر چیزی همونجایی بوده که انتظار داشتید. در مقابل حتما تجربه نرم‌افزارهایی رو داشتید که گیج‌تون می‌کردند و حتی اگر مسیررسیدن به قابلیت خاص نرم‌افزار رو یاد هم گرفته‌بودید، دفعات بعدی باز فراموش میکردید.
به مجموع این احساس ( آشناپنداری، سردرگمی، اعتماد و ...) تجربه کاربری گفته میشه، و به کسی که وظیفه‌ی کنترل و طراحی این تجربه رو داشته باشه، طراح تجربه کاربری میگن.
همینطور که مشخصه مسئله خیلی ساده‌ست ولی راه‌حل پیچیده‌ست. به طور خلاصه شما به عنوان طراح UX باید امکانات پیچیده محصول‌تونو طوری به کاربر نشون بدید که فکر کنه از وقتی متولد شده بلد بوده باهاش کار کنه!
فاکتورهای زیادی باعث ساخت این احساس در کاربر میشه. صفحات شلوغ، مسیر کلیکی طولانی، ناشفاف بودن متن‌ها از مهم‌ترین و بدیهی‌ترین قوانین UX هستند که هر نرم‌افزار موظف به اجرای اونه و در صورت اجرا نکردن، میشه با قطعیت گفت محکوم به شکسته! چرا که قابلیت‌های فنی یک نرم‌افزار به‌راحتی قابل بازتولیده و اگر همون قابلیت، کاربر-دوستانه‌تر (User Friendly) ارائه بشه، دیگه محصول شما کارش تمومه!
از شغل دیگه‌ای تحت عنوان طراح رابط کاربری حرف زدیم، برای نشون دادن تفاوت این دو شغل یک مثال ساده می‌زنیم: فرض کنید میخوایم مبلمان طراحی کنیم، طراح UX باید تحقیق کنه چه مبلی برای کاربر بهتره، کدوم ابر "به اندازه‌ی کافی" برای کفی مبل نرم هست، جنس پارچه چطور باشه، این مبل برای انتقال حس لاکچری بودن طراحی میشه یا برای انتقال حس راحتی لم دادن؟ طراح UI بعد از اینکه UXD جواب همه سوالاتشو پیدا کرد، با توجه به پاسخ‌های اون میگه حالا مبل چه رنگی باشه؟ چوب‌های اون چه تراشکاری داشته باشه، آیا از قطعات تزئینی برای روش استفاده بشه یا نه؟!
قطعا خیلی از این سوالات مشترکه مثلا سایز مبل از این جهت برای طراح UX مهم هست که مشتری وقتی روش میشینه پاهاش در ارتفاع مناسبی قرار بگیره، روی مبل ۳ نفر با سایز متوسط به راحتی جا بشن، و برای طراح UI هم مهم هست که شکل مبل رو طراحی کنه، لبه‌های مبل هلالی باشن یا نه، پشتی مبل چقدر بلند باشه؟
همین ارتباط نزدیک باعث میشه خیلی از شرکت‌ها این وظایف رو به یک شخص یا یک تیم که همگی عنوان UI/UX Designer دارند محول کنند. اما آیا این کار حرفه‌ای هست؟ خیر! هر کدام از این شغل‌ها تخصص خاص خودشون رو دارند و با نرم‌افزارهای مناسب خودشون کار می‌کنند. بدیهی هست که ارتباط خیلی نزدیک دارند و تجربه خوب برای کاربر زمانی ساخته میشه که هردوی این دو نقش به‌خوبی نیاز، هدف و مشتری محصول خودشونو بشناسند.
اگر شما به این شغل علاقه‌مند هستید و تازه می‌خواین وارد این حوزه بشید و یا برنامه‌نویسی هستید که می‌خواین خودتون UI/UX بهتری برای پروژه‌تون طراحی کنید، کورس‌‌های آموزشی سایت Coursera بهترین شروع برای شماست.
اگر در این زمینه سوالی داشتید حتما مطرح کنید.
