#دلار - شماره ۱ - ۹۸۰۶۲۴
برای اینکه بتوانیم به پیش‌بینی مناسبی درباره دلار برسیم لازم است در درجه اول عوامل اثرگذار بر قیمت ارز را بشناسیم. عوامل بسیاری وجود دارند اما مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از نقدینگی، بدهی دولت به بانک مرکزی و تراز تجارت خارجی.
۱. نقدینگی
نقدینگی یعنی تمام پولی که در کشور موجود است، چه نقد و چه غیرنقد (حساب بانکی و ...). برای توضیح اینکه نقدینگی چطور باعث گرانی می‌شود، یک چرخه ساده را مثال میزنم. فرض کنید یک سیب‌‌فروش داریم و یک مشتری. مشتری همیشه همه پول خود را برای خرید سیب به سیب‌‌فروش می‌دهد. اگر سیب‌‌فروش ۱ سیب برای فروش داشته باشد و مشتری ۱ تومان پول داشته باشد، قیمت هر سیب می‌شود ۱ تومان. فرض کنید در سال بعد دولت کاری کند که پول مشتری ۲ تومان شود ولی سیب‌‌فروش نتواند سیب بیش‌تری تولید کند و دوباره فقط یک سیب داشته باشد. در این صورت در هنگام خرید قیمت هر سیب می‌شود ۲ تومان! به همین سادگی قیمت سیب ۲ برابر شد!
در دنیای واقعی نیز اگر رشد نقدینگی بیش‌تر از رشد تولیدات باشد تورم ایجاد می‌شود.
هم‌اکنون و بر اساس آمارهای بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، رشد نقدینگی بهار امسال سریع‌ترین رشد فصلی در ۵ سال گذشته بود ولی صنایع ما در رکود هستند پس تولیدات ما با چنین سرعتی رشد نکرده‌اند. اکنون سرعت رشد پول در ایران حدود ٪۲۵ است، عددی بزرگ‌تر از پارسال. ادامه این روند می‌تواند قیمت همه چیز (حتی دلار) را افزایش دهد.
۲. بدهی دولت به بانک مرکزی
در سال جاری نه تنها مقدار پول موجود در حساب‌های بانکی دولت در بانک مرکزی کاهش یافته بلکه مقدار بدهی دولت و شرکت‌های دولتی به بانک مرکزی نیز افزایشی بوده. اگر این روند ادامه پیدا کند و دولت نتواند بدهی خود به بانک مرکزی را کاهش دهد (احتمالا نمی‌تواند) ممکن است بانک مرکزی را مجبور به چاپ پول کند که خود این موضوع منجر به رشد نقدینگی و تشدید احتمال رشد قیمت‌ها می‌شود.
۳. تراز تجارت خارجی
در مرداد ماه برای دومین ماه متوالی تراز تجارت خارجی غیرنفتی یا همان اختلاف میان صادرات و واردات غیرنفتی منفی بود.
تراز منفی یعنی اینکه واردات ما بیش‌تر از صادرات ماست (به دلار). به عبارت دیگر، دلار از کشور خارج شده. ادامه این موضوع می‌تواند منجر به رشد دوباره قیمت دلار شود. متاسفانه چشم‌انداز اقتصاد جهان رکودی است؛ رکود جهانی صادرات را سخت می‌کند و کاهش صادرات منجر به کاهش درآمد می‌شود. مشکل بزرگ‌تر اینجاست؛ تراز ما در شرایطی منفی شده که از یک سو افزایش قیمت دلار در سال گذشته منجر به کاهش تمایل مردم به خرید کالای خارجی شده و از طرف دیگر دولت با هدف حمایت از تولید، وارداتِ لیست بلندبالایی از کالاها را ممنوع اعلام کرده. به عبارت دیگر، با وجود محدود شدن واردات توسط قوانین دولتی، همچنان تراز ما منفی است. اگر در آینده دولت ایران با هدف جلوگیری از عمیق‌تر شدن رکود و افزایش داد و ستد، تصمیم به آزادسازی واردات بگیرد این تراز می‌تواند شرایط بدتری را تجربه کند و قیمت دلار را به اعداد بالاتری برساند.
تحریم‌های نفتی را به این موضوع اضافه کنید و در نظر بگیرید که درآمد نفتی ما نیز تحت فشار شدید قرار دارد.
به طور خلاصه، سه حوزه نقدینگی، بدهی دولت و تراز تجارت خارجی تعیین‌کنندگان اصلی قیمت دلار هستند. وضعیت ایران در این سه حوزه یا نامناسب است یا در مرز میان نامناسب و خنثی قرار دارد. ادامه این وضعیت می‌تواند احتمال افت قیمت دلار را کاهش دهد و احتمال رشد قیمت آن را افزایش دهد.
مطالب بیش‌تر در کانال شخصی بنده ??
t.me/nozar_poursheikhian
