دیگ بخار یا بویلر صنعتی، مخزنی تحت فشار است که بخار مورد نیاز سیستم‌ها و تجهیزات مختلف را از طریق حرارت دادن آب با دمای بالای 100 درجه سانتی‌گراد و تبدیل آن به بخار تامین می‌کند. انواع گوناگون این دستگاه صنعتی با رعایت استانداردهای بین‌المللی تولید شده و به عنوان منبع تامین انرژی در بسیاری از صنایع مانند صنعت پرورش قارچ، صنایع بلوک‌زنی، صنایع جدول‌زنی، کارخانه‌های بسته‌بندی مواد غذایی، شستشوی مخزن‌های سی‌ان‌جی، دامداری‌ها، مرغداریها، مجتمع‌های صنعتی، مسکونی و تجاری، بیمارستان‌ها، مراکز تعمیر خودرو، کارواش‌ها و ... کاربرد زیادی دارند.
دیگ‌های بخار از لحاظ شکل ظاهری، ساختمان داخلی، دمای کاری، نوع سوخت و نوع سیال دارای انواع مختلفی هستند. در این مقاله قصد داریم درباره عملکرد و طرز کار دیگ بخار صحبت کنیم و به معرفی انواع مختلف این دستگاه بپردازیم.
دیگ بخار (Stream boiler) محفظه یا مخزنی به شکل استوانه است که در حالت‌های افقی و عمودی طراحی و ساخته می‌شود. راه‌اندازی این بویلر صنعتی بسیار راحت است و با ترکیب آب و حرارت، بخار تحت فشار تولید می‌کند. حرارت مورد نیاز دیگ‌های بخار برای تبدیل آب به بخار از طریق سوخت‌هایی مانند گاز شهری، ذغال سنگ، گازوئیل و ... یا انرژی برق تامین می‌شود. بدنه این دستگاه از مقاومت بالایی در برابر حرارت برخوردار است. تعداد زیادی از فرایندها و تجهیزات مختلف برای تولید انرژی مورد نیاز خود از بخار استفاده می‌کنند. تولیدکنندگان در تولید انواع مختلف دیگ‌های بخار به عنوان تجهیزاتی سازگار با محیط زیست از جدیدترین تکنولوژی‌های روز دنیا بهره‌مند می‌شوند. اجزای تشکیل‌دهنده این تجهیزات عبارت‌اند از: سیستم آب تغذیه، سیستم سوخت و سیستم بخار.
طرز کار دیگ بخار صنعتی به این صورت است که آب ذخیره شده در مخزن این دستگاه با استفاده از حرارت مشعل یا انرژی الکتریکی گرم و دمای آن به بیش از صد درجه سانتی‌گراد می‌رسد. همانطور که می‌دانید آب با رسیدن به این دما از حالت مایع به حالت بخار تبدیل شده و در یک مخزن خالی گنبدی به نام Dome تجمع پیدا می‌کند. با افزایش فشار، بخار آب تجمع یافته در داخل مخزن گنبدی و رسیدن فشار به اندازه مورد نظر بخار به وسیله یک دریچه یا پمپ الکتریکی به سمت لوله‌ها حرکت کرده و از طریق لوله‌های رادیاتور وارد تجهیزات می‌شود. زمانی که مشعل دیگ‌های بخار خاموش شود، بخار آب مجددا به آب تبدیل می‌شود و به داخل دیگ بر‌می‌گردد.
دیگ‌های بخار و بخار تولیدشده توسط آن‌ها در صنایع مختلف کاربردهای گوناگونی دارند. از مهم‌ترین کاربردهای انواع مختلف این دستگاه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
همانطور که در بخش‌های قبلی مقاله نیز اشاره کردیم، دیگ بخار صنعتی برای تولید بخار کاربرد دارد. بخار تولیدشده توسط دیگ‌های بخار مزایای زیادی به همراه دارد که مهم‌ترین مزایا شامل موارد زیر است.
دیگ‌های بخار از نظر شکل ظاهری دارای دو نوع عمودی (Vertical) و افقی (Horizontal) هستند.
شرکت‌های سازنده دیگ‌های بخار انواع عمودی یا ایستاده این دستگاه را با ظرفیت‌های بین 50 تا 200 کیلوگرم در ساعت با رعایت قوانین و استانداردهای بین‌المللی تولید می‌کنند. دیگ‌های عمودی در صنایع مختلف کاربرد زیادی دارند و برای تولید بخار با فشار و ظرفیت پایین گزینه بسیار مناسبی هستند. برای ساخت پوشش بدنه این نوع دیگ‌های بخار از ورق استیل استفاده می‌شود. از مهم‌ترین مزایای دیگ‌های بخار عمودی می‌توان به امکان استفاده در فضاهای کوچک و باریک اشاره کرد.
دیگ‌های بخار افقی یا خوابیده با ظرفیت بین 100 تا 1500 کیلوگرم در ساعت برای استفاده در فضاهای بزرگ گزینه مناسبی هستند. این دستگاه در صنایع مختلفی کاربرد دارد. از مهم‌ترین مزایای دیگ‌های بخار افقی می‌توان به مواردی مانند بالا بودن راندمان، راحت بودن تعمیر، نگهداری آسان، استحکام و مقاومت بالا، مقاومت در مقابل درجه حرارت بالا، مقاومت در مقابل رطوبت، کم حجم بودن و راحت بودن بازدید و بررسی کوره‌ها اشاره کرد.
انواع دیگ بخار از نظر ساختمان داخلی به دو دسته شامل دیگ‌های بخار واتر تیوب یا لوله آبی (Watertube) و دیگ‌های بخار فایر تیوب یا لوله آتشی (Firetube) تقسیم می‌شوند.
آب موجود در لوله‌های آب احاطه شده توسط گاز داغ در بویلرهای واتر تیوب به تدریج گرم شده و به دلیل زیاد بودن تعداد لوله‌های آب در این نوع دیگ بخار صنعتی، گرمای بسیار وسیعی تولید می‌شود. حرکت آب در داخل دیگ‌های واتر تیوپ سرعت بالایی دارد؛ به همین دلیل انتقال حرارت و بازدهی این بویلر زیاد است. در بویلرهای واتر تیوب امکان به دست آوردن بالاترین میزان تا 2140 kg/cm نیز وجود دارد. امکان دستیابی به سطوح حرارتی بالا با افزایش تعداد تیوب‌ها، بالا بودن سرعت حرکت آب و بازدهی بالا، امکان دستیابی به فشارهای کاری بالا به دلیل پایین بودن قطر تیوب‌ها از مهم‌ترین مزایای دیگ‌های بخار واتر تیوب به شمار می‌رود.
بویلرهای فایر تیوب در صنایع مختلف کاربرد زیادی دارند. در این نوع دیگ بخار تعدادی لوله آتشخوار وجود دارد که منجر به عبور گاز داغ می‌شوند. آبی که لوله‌ها را احاطه کرده است به دلیل وجود گاز داغ در لوله آتشخوار گرم شده و سپس به بخار تبدیل می‌شود. فشار بخار در این نوع دیگ نسبت به انواع واتر تیوپ کم‌تر است. امکان جابه‌جایی آسان، عملکرد و ساختار ساده، عدم نیاز به نصب و مونتاژ، بازدهی بالا و قیمت مناسب نسبت به دیگ‌های واتر تیوب از مهم‌ترین مزایای فویلرهای فایر تیوب به شمار می‌رود. انواع مختلف دیگ‌های فایر تیوپ عبارت‌اند از: دیگ‌های بخار لنکاشیر و دیگ‌های بخار کورنیش. دیگ‌های فایر تیوپ از نظر تعداد گذر دود نیز دارای سه نوع دوپاس، سه پاس و چهار پاس هستند.
پارامترهای تاثیرگذار در قیمت دیگ بخار عبارت‌اند از:
مدیران و مهندسان فنی صنایع مختلف برای خرید دیگ بخار باکیفیت حتما باید به شرکت‌های معتبر تولیدکننده تجهیزات تاسیسات صنعتی مراجعه کنند. توجه به ظرفیت دیگ بخار، توجه به کارایی، راندمان و تهویه دیگ بخار، بررسی زمان راه‌اندازی، توجه به جنس بدنه، توجه به اعتبار برند تولیدکننده، توجه به کیفیت ساخت، توجه به قیمت دیگ بخار و توجه به استانداردهای مورد نیاز نکات مهمی هستند که در زمان خرید دیگ‌های بخار باید رعایت شوند. تمام دیگ‌های بخار تولیدشده توسط شرکت‌های معتبر دارای استاندارد ملی هستند و از سازمان ملی استاندارد ایران پروانه استاندارد دریافت کرده‌اند.
استفاده از تجهیزات جانبی باکیفیتی در تولید دیگ‌های بخار به پایداری عملکرد این تجهیزات کمک زیادی می‌کند. صادرات دیگ‌های بخار باکیفیت به کشورهایی مانند ترکیه، عراق، ارمنستان، آذربایجان، پاکستان، افغانستان، قطر و ...، ارائه گارانتی، خدمات پس از فروش و فراهم کردن شرایط مناسب برای خرید آنلاین با راه‌اندازی سایت برای معرفی محصولات نیز از ویژگی‌های دیگر شرکت‌های معتبر فعال در زمینه تولید انواع دیگ بخار است.
در این مقاله ابتدا راجع به طرز کار، کاربردها، مزایای استفاده از انواع دیگ بخار صحبت کردیم و در ادامه به پارامترهای تاثیرگذار روی قیمت دیگ‌های بخار و نکات مهم در زمان خرید دیگ بخار پرداختیم. امیدواریم با مطالعه این مقاله به تمام سوالات خود درباره دیگ‌های بخار دست پیدا کرده باشید.
اطلاعات بیشتر در سایت زیر
zagrosboiler.com
