در ابتدای مطلب توصیه میکنم که حتما مستند زیر را دانلود فرمایید:
سوال عزیزان :
آیا فكر كردن به برخوردهایى كه با نامحرم داشته ایم گناه است و راه مبارزه با این افكار چیست؟
پاسخ :
در ابتدا گفتنى است؛ فكر گناه از جهت فقهى و حقوقى گناه نیست اما از جهت اخلاقى خطا و ناصواب است، زیرا یكى از كانون هاى تصمیم گیرى در وجود آدمى، فكر و اندیشه است. در حقیقت فكر سالم، ثمره و بازده سالم، و فكر آلوده، بازده ناسالم و آلوده به دنبال دارد.
امام على علیه السلام مى فرماید: «من كثر فكره فى المعاصى دعته الیها»(1)؛ «كسى كه زیاد درباره گناه فكر كند، او را به گناه سوق مى دهد».
تفاوتى كه میان گناه در قانون هاى اجتماعى و مذهبى وجود دارد، این است كه در جامعه تمام كیفرها به عمل مربوط مى شود و تا شخصى به گناهى دست نزند، تحت پیگیرد كیفرى و قانونى قرار نمى گیرد، اما در فرهنگ اسلامى، امامان معصوم علیهم السلام ما را از اندیشه و فكر گناه نیز برحذر داشته اند.
به دیگر سخن، اسلام در پى آن است تا گناه را از سرچشمه بخشكاند و آلودگى را در نطفه خفه كند و در حقیقت پایه اعمال را از نظر كیفر و پاداش روى اندیشه و نیت افراد بنا نهاده اند! در این راستا حضرت عیسى علیه السلام ضمن گفتارى به حواریون فرمود:
«موسى بن عمران علیه السلام به شما دستور داد تا زنا نكنید، ولى من به شما امر مى كنم كه روح خود را به زنا خبر ندهید (فكر زنا نكنید) تا چه رسد به انجام آن! زیرا كسى كه روح و فكرش را به زنا خبر دهد، مانند كسى است كه در اطاق رنگینى آتش روشن كند، دود آتش نقشه هاى رنگین آن اطاق را كثیف مى كند، گرچه خانه را نسوزاند!».(2)
یعنى، فكر گناه، كانون تصمیم گیرى وجود انسان را آلوده كرده و چنین كانونى به تاریكى گناه نزدیك تر است تا به سفیدى اطاعت الهى!
فرد مسلمانى در یكى از جنگ ها به دست كفّار به قتل رسید و بعد به «قتیل الحمار»؛ «كشته راه خر» معروف شد. علت این نامگذارى به این بود كه هدف او از نبرد، غنیمت بردن الاغ شخص كافر بود اما متأسفانه خودش كشته شد.(3)
ناگفته نماند كه نیّت گناه دو صورت دارد:
یكم، به معناى خطور قلب است كه گاهى بى اختیار بر قلب خطور كرده و استقرارى ندارد؛ و این قسم حرمت نداشته و مورد مؤاخذه نیست و سؤال مورد نظر هم از همین نوع است.
دوم، به معناى عزم و تصمیم جدى بر گناه كه به دنبال آن، عملى در خارج صورت پذیرد. و مقصود از روایاتى كه آن را گناه و مورد بازخواست دانسته اند همین قسم دوم است كه به صورت جدى تصمیم بر گناه بگیرد.
در ضمن شمارى از راه كارهاى مبارزه با این افكار عبارتند از:
۱. شركت نكردن در مجالسى كه حریم مرد و زن نامحرم رعایت نمى شود، به خصوص پرهیز جدى از مكان هاى خلوت كه مانع از ورود دیگران است.
۲. در صورت حضور در چنین جمعى، از دقت و ریزبینى نسبت به افراد نامحرم دورى جستن.
۳. یاد پروردگار متعال در همه احوال، چه در برخورد با حلال و چه هنگام نزدیكى به حرام.
۴. برنامه ریزى بهینه در استفاده از سرمایه گرانمایه عمر، در بخش هاى گوناگون اجتماعى، مذهبى، فرهنگى، ورزشى، تفریح هاى سالم و…، كه بهترین فرصت براى وسوسه ها و راه یابى شیطان زمان هاى خالى از برنامه است.
۵. گزینش دوستان و افراد شایسته، كه هم در امور دنیوى و هم در جنبه آخرتى یار و مددكار انسان باشند.
در پایان باید گفت: اگر دل از اخلاق فاضله و یاد و ذكر الهى تهى شود، مأمن و محل استقرار شیطان مى شود: «وَ مَنْ یَعْشُ عَنْ ذِكْرِ الرَّحْمنِ نُقَیِّضْ لَهُ شَیْطاناً فَهُوَ لَهُ قَرِینٌ»(4)؛ «هر كه از یاد خداى رحمان روى گرداند، شیطانى را برانگیزیم تا قرین وى باشد».
آن دل كه به یاد تو نباشد دل نیست
قلبى كه به عشقت نطپد جز گِل نیست
آن كس كه ندارد به سر كوى تو راه
از زندگى بى ثمرش حاصل نیست(5)
پی نوشت:
1. میزان الحكمه، ج ۳، ص ۲۴۶۵.
2. مجلسى، بحارالانوار، ج ۱۴، ص ۳۳۱.
3. ملا محمدمهدى نراقى، جامع السعادت، ج ۳، س ۱۱۳.
4. زخرف ۴۳، آیه ۳۶.
5. امام خمینىره، دیوان اشعار، ص ۱۹۹.
