معماری اطلاعات (IA) یک چارچوب کلی است که به نحوه سازماندهی و ساختاردهی اطلاعات و محتوا در یک وب‌سایت یا برنامه می‌پردازد. این معماری به کاربر کمک می‌کند که به راحتی به اطلاعات دسترسی پیدا کند و مسیرهای منطقی برای پیمایش داشته باشد.
سایت‌مپ یکی از ابزارهایی است که به نمایش دادن ساختار صفحات یک وب‌سایت کمک می‌کند. این ابزار بیشتر به نمایش سلسله‌مراتب صفحات و نحوه ارتباط آن‌ها با یکدیگر می‌پردازد، اما نمی‌تواند تمام جنبه‌های معماری اطلاعات را نشان دهد.
به‌عبارت دیگر، معماری اطلاعات چیزی فراتر از یک سایت‌مپ است و شامل نحوه ارائه و دسترسی به محتوا به صورت کلی می‌شود، در حالی که سایت‌مپ بیشتر به نمایش ساختار سطحی و ترتیب صفحات سایت محدود می‌شود.
سایت‌مپ یک نمایش بصری از نحوه سازماندهی محتوای یک وب‌سایت است. این نمایش معمولاً به صورت یک سلسله‌مراتب از "نودها" (گره‌ها) نشان داده می‌شود که معمولاً به شکل جعبه‌ها یا کادرها نمایش داده می‌شوند. هر نود به معنای یک صفحه یا محتوای خاصی در وب‌سایت است. خطوط یا فلش‌ها نشان‌دهنده روابط بین صفحات مختلف سایت هستند.
سایت‌مپ کمک می‌کند که ساختار و سازماندهی صفحات وب‌سایت به صورت شفاف و قابل فهم به نمایش درآید.
برخی از سایت‌مپ‌ها شامل توضیحاتی (annotations) نیز می‌شوند که عملکرد هر صفحه وب یا بخش از محتوا را به طور دقیق‌تری توصیف می‌کنند. به عنوان مثال، ممکن است مشخص کنند که آیا یک برچسب فقط یک دسته‌بندی است یا یک صفحه واقعی در وب‌سایت. همچنین ممکن است لینک‌های مستقیم به صفحات مربوطه در سایت‌مپ قرار داده شود.
معماری اطلاعات به طراحی ساختار کلی یک وب‌سایت اشاره دارد که شامل نحوه سازماندهی محتوا، روابط بین صفحات و بخش‌ها، و نحوه ارائه این اطلاعات به کاربران است. هدف از IA این است که کاربران بتوانند به راحتی و به‌طور منطقی اطلاعات مورد نظر خود را پیدا کنند و کشف کنند.
معماری اطلاعات نه تنها یک طراحی اولیه است، بلکه یک فرآیند دائمی و به‌روزرسانی‌شونده است که نیاز به توجه و تغییرات مداوم دارد تا با تغییرات محتوا و نیازهای کاربران هماهنگ باشد. این امر نشان‌دهنده اهمیت مستمر و پویای IA در طول زمان است.
در یک پروژه معماری اطلاعات (IA)، چندین فعالیت مختلف وجود دارد که هر کدام با تحویل‌دهی‌های خاصی همراه هستند. در زیر توضیح داده شده است:
1. فهرست‌برداری محتوا (Content Inventory) چیست؟
شناسایی و دسته‌بندی تمام محتوای دیجیتال موجود در وب‌سایت. این مرحله معمولاً در ابتدای یک پروژه بازطراحی انجام می‌شود.
تحویل‌دهی ممکن:
فهرست دیجیتال یا جدول.
2. ممیزی محتوا (Content Audit) چیست؟
ارزیابی کارآمدی محتوای موجود و تصمیم‌گیری در مورد این‌که آیا باید آن را نگه دارید، حذف کنید یا به‌روزرسانی کنید.
تحویل‌دهی ممکن:
جدولی که شامل محتوای سایت و وضعیت هر بخش (نگه‌داشتن، حذف، به‌روزرسانی) است.
3. توسعه طبقه‌بندی (Taxonomy Development) چیست؟
ساخت مجموعه‌ای از واژگان کنترل‌شده که محتوای سایت را توصیف و طبقه‌بندی می‌کنند.
تحویل‌دهی ممکن:
ساختار سلسله‌مراتبی با اصطلاحات کلی‌تر در بالاترین سطح و اصطلاحات خاص‌تر در سطوح پایین‌تر.
4. تحقیقات IA UX (مانند: card sorting، tree testing، و usability testing) چیست؟
انجام تحقیقات برای درک قابلیت پیدا کردن و کشف محتوای سایت.
تحویل‌دهی ممکن:
گزارش‌های تحقیقاتی به صورت اسناد، ویدیوها و ارائه‌ها.
5. برنامه‌ریزی ساختار وب‌سایت (Planning the Website Structure) چیست؟
طراحی سازماندهی و سلسله‌مراتب محتوای سایت.
تحویل‌دهی ممکن:
سایت‌مپ (Sitemap).
این فعالیت‌ها به عنوان بخشی از پروژه معماری اطلاعات، در مراحل مختلف فرآیند طراحی انجام می‌شوند و هر کدام منجر به تحویل‌دهی‌های خاصی می‌شود که به تیم طراحی و توسعه کمک می‌کند وب‌سایت را به‌طور منطقی و کاربردی سازماندهی کنند.
یک سایت‌مپ تنها بخشی از معماری اطلاعات (IA) است. معماری اطلاعات شامل موارد بیشتری می‌شود:
معماری اطلاعات شامل نحوه نام‌گذاری تمام عناصری است که به کاربران در یافتن و کشف اطلاعات کمک می‌کنند. این نام‌گذاری‌ها شامل عناصری مثل ناوبری جهانی، ناوبری محلی، ناوبری بخش‌ها، لینک‌های داخلی (anchor links)، لینک‌های "بیشتر بدانید" و غیره می‌شود.
سایت‌مپ تنها نمایش تصویری سلسله‌مراتب و سازماندهی محتوای وب‌سایت است. از آن به‌عنوان ابزاری برای برنامه‌ریزی سازماندهی و ساختار وب‌سایت استفاده می‌شود و تمرکزی بر جزئیات نام‌گذاری خاص ندارد.
معماری اطلاعات شامل اجزای رابط کاربری (UI) ناوبری نیز می‌شود. این اجزا شامل مواردی مثل محل قرارگیری فیلد جستجو، استفاده یا عدم استفاده از breadcrumbs (ردیابی مسیر)، صفحات‌بندی (pagination)، برچسب‌ها (tags)، کاروسل‌ها و غیره است.
سایت‌مپ تنها یک سطح کلی از جزئیات را درباره ساختار محتوا نشان می‌دهد و روی اجزای ناوبری کوچکتر تمرکز نمی‌کند.
ایجاد یک سایت‌مپ تنها یکی از بخش‌های فرآیند گسترده‌تر ایجاد معماری اطلاعات است. برای ساختن IA فعالیت‌های زیادی از جمله نام‌گذاری، تحقیق کاربران، طراحی ناوبری، و غیره لازم است که سایت‌مپ فقط به عنوان یکی از ابزارهای آن عمل می‌کند.
معماری اطلاعات به عنوان زیربنای کلی ساختار و سازماندهی محتوا عمل می‌کند. زمانی که IA به‌درستی تعریف شد، سایت‌مپ ایجاد می‌شود تا آن را به‌صورت بصری نمایش دهد. سایت‌مپ نمای کلی از محتوای سایت و چگونگی جریان آن از یک صفحه به صفحه دیگر است.
معماری اطلاعات نشان‌دهنده سازماندهی مفهومی محتوا است. این سازماندهی از طریق فرآیند پیچیده‌ای انجام می‌شود که در آن روابط بین محتوا تعریف شده و بررسی می‌شود که چگونه باید محتوا گروه‌بندی شود و این گروه‌بندی چگونه بر ناوبری سایت تأثیر خواهد داشت. در مقابل، سایت‌مپ یک نمودار بصری و ملموس است که می‌توان آن را با ذینفعان به اشتراک گذاشت تا نحوه سازماندهی محتوا را به‌طور واضح نشان دهد.
سایت‌مپ تمام جزئیات مربوط به IA را شامل نمی‌شود. اگر سایت‌مپ به اندازه IA جامع و پر از جزئیات بود، ذینفعان احتمالاً از حجم زیاد اطلاعات گیج می‌شدند. سایت‌مپ به‌گونه‌ای طراحی شده که فقط اطلاعات ضروری را برای تصمیم‌گیری گروهی و مکالمات سازنده به ذینفعان ارائه دهد.
هم سایت‌مپ و هم IA در طول فرآیند طراحی می‌توانند تغییر کنند. نتایج تحقیقات کاربران ممکن است باعث تغییر در هر دو شوند. البته برخی از جنبه‌های IA به‌طور مکرر تغییر نمی‌کنند، مانند توسعه طبقه‌بندی (taxonomy)، که واژگان کنترل‌شده برای طبقه‌بندی محتوا از پیش تعیین شده و برای مدت طولانی استفاده می‌شوند.
هم سایت‌مپ و هم معماری اطلاعات (IA) برای طراحی و ساختاردهی یک وب‌سایت کارآمد ضروری هستند. اغلب طراحان به داشتن یک نتیجه ملموس برای هر فعالیت مربوط به تجربه کاربری (UX) عادت کرده‌اند و ممکن است به اشتباه فکر کنند که نتیجه نهایی کارهای مرتبط با معماری اطلاعات فقط یک سایت‌مپ است. در حالی که IA چیزی فراتر از سایت‌مپ است؛ فرآیندی پیچیده و مداوم از تصمیم‌گیری درباره نحوه سازماندهی و مدیریت محتوا. IA شامل تصمیمات مستمر در طول طراحی وب‌سایت است و نقش اساسی در ایجاد یک ساختار منطقی و قابل فهم دارد که کمک می‌کند محتوا به‌طور مؤثر قابل دسترسی باشد.
منبع: https://www.nngroup.com
