حدود یک سال پیش در صحبت با جمعی از دوستانم متوجه شدم برخی از آن‌ها هنوز از دیدن انیمیشن شهر اشباح (Spirited Away) خودداری میکنند و حتی گاهی از آن می‌ترسند، در حالی که من آن را در ۷-۶ سالگی دیده بودم. در دوران کودکی من هر چیزی که عکس تصویرسازی‌شده روی جلد سی‌دی‌اش داشت، برنامه کودک و کارتون حساب می‌شد و تماشا کردنش برای بچه‌ها مجاز بود یا مشکلی نداشت. در زمان ما و یا حداقل در اطراف من زمانی که کودک یا نوجوانی قرار بود با یک محتوا (فیلم، بازی، کتاب و…) برخورد کند، دو رویکرد کاملاً متفاوت از سوی پدر و مادرها وجود داشت: یا با سختگیری بیش از اندازه به‌طور کلی محتوا از دسترس کودک خارج می‌شد و یا پدر و مادر آن‌قدر درگیری ذهنی داشتند که توجهی به محتوای کودک و نوجوان نداشته باشند.
پس از ظهور گوشی‌های هوشمند و پیشرفت تکنولوژی، دسترسی کودکان و نوجوانان نیز به محتواهای مختلف بیشتر شد و می‌توانستند هر محتوای کودک و نوجوانی را تماشا کنند، بخوانند و یا بازی کنند. این روزها با دسترسی هرچه بیشتر کودکان و نوجوانان به محتواهای مختلف، لزوم آگاهی پدر و مادرها از محتوای مورد توجه فرزندشان بیشتر حس می‌شود.
در ادامه سه وب‌سایت رامون رسانه، کدومو و چی خوبه که در حال حاضر فعال هستند را به شما معرفی خواهم کرد.
در چند سال گذشته تمرکز بر بررسی محتوای کودک و نوجوان چه در دنیا و چه در ایران بیشتر شده و پدر و مادرها امکانات بیشتری برای همراهی فرزندان‌شان در دسترس دارند. وب‌سایت‌های بررسی محتوای کودک و نوجوان به پدر و مادرها کمک میکنند تا هر محتوایی را پیش از آن که در دسترس فرزندان‌شان قرار بگیرد، بررسی کنند و در صورت نیاز در تماشا، خواندن یا بازی کردن، فرزندان خود را همراهی کنند.
در ساده‌ترین حالت ممکن اگر بخواهید محتوایی که فرزندتان تماشا می‌کند خالی از محتوای بزرگسالانه و عبارت‌های نامناسب بسیار باشد، می‌توانید از پلتفرم‌های فیلیمو و نماوا اشتراک تهیه کنید و از این دو پلتفرم برای پخش فیلم، سریال و انیمیشن برای فرزندان‌تان استفاده کنید. هر دوی این پلتفرم‌ها نقد و بررسی برخی از فیلم و سریال‌ها را در وبلاگ‌شان منتشر میکنند و برای کسب اطلاعات بیشتر دربارهی فیلم‌ها و سریال‌ها می‌توانید به آن‌ها سر بزنید. در غیر این صورت اگر علاقه داشته باشید که اطلاعات بیشتری از محتوای مورد استفاده‌ی فرزندتان داشته باشید، می‌توانید از وب‌سایت‌های فعال ایرانی برای آگاهی از محتواهای به‌روز کودک و نوجوان استفاده کنید.
رامون رسانه فعالیت خود را از سال ۹۶ آغاز کرده است. به گفته‌ی اهالی رامون‌رسانه هدف اصلی آن‌ها، کمک به شما در مسیر انتخاب محتوا برای فرزندان‌تان است. متخصصان و بررسان محتوای کودک و نوجوان در این وب‌سایت ابتدا محتوای مورد نظر را بررسی میکنند و سپس به‌طور کلی به آن‌ها امتیاز می‌دهند. بررسی‌ها بر اساس گروه‌های سنی انجام می‌شوند و هر محتوای کودک و نوجوان بر اساس همین گروه‌های سنی امتیاز خود را دریافت می‌کند.
محتوای کودک و نوجوان در چهار شاخه‌ی فیلم و سریال، کتاب، برنامه‌های موبایلی و بازی‌های ویدئویی در رامون رسانه مورد بررسی قرار می‌گیرند. امتیاز کلی محتواها به‌صورت ستاره ثبت می‌شوند. محتوای کودک و نوجوانی که 5 ستاره را دریافت کرده باشد از نظر کیفیت مطلوب است و رامون آن را به مخاطبان پیشنهاد می‌دهد. محتوایی که یک ستاره داشته باشد اثر نامطلوبی در روند رشد و بالندگی کودکان دارد. سایر محتواها با ستاره‌های دیگر نیز در همین طیف قرار دارند. پس از پیدا کردن محتوای مورد نظرتان در سایت، اول امتیاز کلی بررس محتوا را می‌بینید و «در آنچه والدین باید بدانند» نظر کلی بررس دربارهی آن محتوا و آنچه به‌طور کلی باید بدانید را می‌خوانید.
تمام محتواهای موجود روی سایت بر اساس این سنجه‌ها بررسی می‌شوند:
• جهان کودکی نوجوانی
• محتوای آموزشی
• الگوی شخصیتی
• محتوای بومی فرهنگی
• محتوای بزرگسالانه
• ترس و خشونت
• گفتار نامناسب
پس از این‌که سنجه‌ها را خواندید، می‌توانید چکیده‌ی داستان را بخوانید. بخش «فرصت‌هایی برای گفتگو» شامل پیشنهادهایی است برای این که بتوانید پس از بازی کردن، خواندن کتاب و یا تماشای فیلم، با فرزندتان دربارهی محتوای آن گفتگو کنید.
در وب‌سایت رامون رسانه علاوه بررسی محتواهای کودک و نوجوان بخشی به‌نام فهرست‌ها و بخش دیگری به‌نام بلاگ والدگری وجود دارد. در بخش فهرست‌ها می‌توانید فهرستی از محتواهای مختلف با یک موضوع مشترک مانند «بازی‌هایی برای آشنایی با موضوع سلامت روان» پیدا کنید. اگر در شرایطی خاص علاقه داشته باشید که دربارهی یک موضوع به‌خصوص با فرزندتان صحبت کنید، این فهرست‌های موضوعی می‌توانند بسیار کمک‌کننده باشند. این فهرست‌ها با توجه به تنوع کودکان و نوجوانان و محتوای انتخاب‌شده برای آنان نوشته شده‌اند. در بخش بلاگ والدگری، مقالاتی کوتاه تحت عنوان‌های مختلف قرار داده شده‌اند که می‌توانند راهنما و کمک‌کننده برای پدر و مادرها باشند.
باید در نظر داشته باشید که آرشیو محتوایی رامون رسانه کامل یا وسیع نیست. بسیاری از محتواهای سرشناس مانند مجموعه‌ی هری پاتر یا ارباب حلقه‌ها در این سایت بررسی نشده‌اند.
کدومو فعالیت خودش را دستیار چندرسانه‌ای و سامانه‌ی هدایت مصرف خانواده معرفی می‌کند. این وب‌سایت فعالیت‌های عمده‌ای دارد که شامل بررسی انواع محتوای کودک و نوجوان، برگزاری رویدادهای مختلف و برخی آموزش‌ها برای پدر و مادرها می‌شوند. محتوای کودک و نوجوان در کدومو نیز بر اساس گروه‌سنی بررسی می‌شود.
از نکات بسیار مثبت دربارهی کدومو به‌روز بودن مطالب آن است. بررسی هر محتوای جدیدی با فاصله‌‌ی بسیار کمی از انتشار آن، روی سایت قرار می‌گیرد. برای مثال اگر تصمیم دارید برای تماشای فیلمی با فرزندتان به سینما بروید می‌توانید اول به کدومو سر بزنید و بخش فیلم‌های در حال اکران را چک کنید.
محتوای مختلف کودک و نوجوان در حوزه‌های مختلف فیلم سینمایی، انیمیشن، سریال، کتاب، بازی و اسباب‌بازی در کدومو بررسی می‌شوند. سیستم امتیازدهی در این وب‌سایت نیز به‌صورت امتیازدهی بین یک تا پنج ستاره است. ابتدا امتیاز کلی محتوا و توضیح مختصری دربارهی محتوای مورد نظر قرار دارد و بعد موارد مختلف با سنجه‌های مختلفی سنجیده می‌شوند.
محتوای کودک و نوجوان در کدومو بر اساس سنجه‌ها‌یی مثل عناوین زیر بررسی می‌شوند:
• ترس
• خشونت
• ناهنجاری اجتماعی
• الگوی مثبت
• پیام مثبت
هر نوع محتوای کودک و نوجوان در کدومو سنجه‌های مخصوص به خودش را دارد. برای مثال سنجه‌های بررسی کتاب کودک با سنجه‌های بررسی فیلم و سریال یا بازی‌های ویدئویی متفاوت هستند. در بخش «آنچه لازم است والدین بدانند» خلاصه‌ای از بررسی کل محتوا وجود دارد. با مطالعه‌ی این بخش اطلاعاتی کلی از وضعیت محتوای کودک و نوجوان مورد نظرتان به دست می‌آورید.
از نکات بارز کدومو نسبت به دیگر وب‌سایت‌های بررسی محتوای کودک و نوجوان وجود بخش بررسی اسباب‌بازی است. شما می‌توانید با استفاده از این بخش، با توجه به گروه سنی فرزندتان و مهارتی که قرار است در کودک تقویت شود، اسباب‌بازی موردنظر را بخرید. بخش دیگری که در سایت کدومو وجود دارد، بخش «با فرزندان خود صحبت کنید» است. همان‌طور که از اسمش پیداست می‌توانید با استفاده از پیشنهادهای این بخش با فرزندان خود صحبت کنید. در پایان هر بررسی، هم شما پدر و مادرها و هم فرزندان‌تان می‌توانید نظر خود را دربارهی محتوای کودک و نوجوان مورد نظر ثبت کنید و از نظرات دیگران مطلع شوید.
در وب‌سایت کدومو نیز علاوه‌بر بررسی محتوای کودک و نوجوان، بخش‌های دیگری از جمله مقالات آموزشی، لیست مجموعه‌های مختلف (مجموعه‌های اقتباس از رمان، مجموعه سینمایی‌های چند قسمتی و…) و پیشنهاد سردبیر وجود دارد. مقالات آموزشی در چهار دسته‌ی آموزش‌های ویژه‌ی والدین، بازی‌های ویدئویی، سواد رسانه‌ای و فیلم و انیمیشن تقسیم شده‌اند. مجموعه‌ها نیز فهرست‌هایی هستند بر اساس موضوعات مختلف مانند انیمیشن‌های پرنسسی یا اقتباس‌های مختلف از رمان‌ها که می‌توانند به پدر و مادرها کمک کنند که فیلم‌های مشابه با موضوعات مورد علاقه‌ی فرزندشان پیدا کنند.
وب سایت چی خوبه فعالیت وب‌سایت چی خوبه خودش را با عنوان سرویسی معرفی می‌کند که با توجه به گرایش‌های خاص کودکان و نوجوانان در گروه‌های سنی مختلف و متناسب با جنسیت آن‌ها به پایش، گزینش و دسته‌بندی این زمینه‌های موضوعی می‌پردازد. این وب‌سایت تنها به بررسی محتوای کودک و نوجوان در حوزه‌های فیلم، سریال و انیمیشن بر اساس گروه‌های سنی می‌پردازد.
محتوای کودک و نوجوان بررسی شده در چی خوبه ابتدا یک ستاره‌ی کلی می‌گیرد و پس از امتیاز کلی، خلاصه‌ای از داستان تعریف می‌شود.
هر بخش از محتوا، به‌صورت جزئی و تحت عنوان سنجه‌های مختلفی بررسی می‌شود:
• رشد شخصیتی
• الگوسازی مثبت
• آموزشی
• مهارت‌های ارتباطی
• سبک زندگی
• رفتارهای نامناسب
• قهرمان‌سازی منفی
• خشونت و ترس
• بدزبانی
در بررسی‌های وب‌سایت چی خوبه نیز بخش «آنچه پدر و مادرها در موردش باید بدانند» برای کسب اطلاعات کلی دربارهی محتوای کودک و نوجوان و همچنین پیشنهادهایی برای گفتگو با فرزندان وجود دارد.
در وب‌سایت چی‌خوبه علاوه بر بررسی فیلم و سریال و انیمیشن، بخشی به‌نام نکات تربیتی و وبلاگ نیز وجود دارد که می‌تواند راهنما و کمک‌کننده‌ای برای پدر و مادرها باشد.
تا این‌جا تلاش کردم سه بستر فعال و به‌روز در حوزه‌ی بررسی محتوای کودک و نوجوان را به شما معرفی کنم. شما به‌عنوان پدر و مادر یا کسی که با کودک و نوجوان سر و کار دارد می‌توانید با سر زدن به این سه وب‌سایت و آگاهی از محتوایی که در اختیار کودکان و نوجوانان قرار می‌گیرد، آن‌ها را در مسیر زندگی و رشدشان همراهی کنید و در کنار آن‌ها باشید.
دقت داشته باشید که تیم سازنده‌ی هر یک از این وب‌سایت‌ها، شاخص‌ها، عقاید و ویژگی‌های خاص خودشان را دارند که در این مطلب به آن‌ها پرداخته نشده است. این بررسی تنها بر اساس وب‌سایت‌ها و عملکرد آن‌ها انجام شده و عملکرد یا محتوای موجود در شبکه‌های اجتماعی هر کدام از این سایت‌ها بررسی و ذکر نشده‌اند.
